6В01101 – «педагогика и психология» мамандығы бойынша
жүктеу/скачать 107.07 Kb.
|
| Әңгімелер:
Әңгімелер-бұл ғылыми зерттеулерде деректерді жинаудың тағы бір әдісі, оны сұрақ-жауап әдісінде қолдануға болады. Әңгімелер әдетте зерттеуші мен қатысушы арасындағы тікелей өзара әрекеттесу ретінде өткізіледі, бұл зерттелетін тақырып бойынша тереңірек түсінік пен перспективаға мүмкіндік береді. Дайындық: зерттеуші әңгімеге мұқият дайындалып, қатысушылармен талқылағысы келетін негізгі тақырыптар мен сұрақтарды анықтауы керек. Сондай-ақ, әңгіменің мақсаттарын анықтау және ыңғайлы өзара әрекеттесу үшін қажетті жағдайларды қамтамасыз ету маңызды. Қатысушылар: зерттеуші әңгімеге қатысушыларды зерттеу мақсаттары мен іріктеу талаптарына сәйкес таңдайды. Бұл зерттеу үшін ақпарат бере алатын белгілі бір сипаттамалары немесе тәжірибесі бар адамдар тобы болуы мүмкін. Әңгімелесу: әңгімелесу зерттеушінің қалауы мен зерттеу мақсаттарына байланысты құрылымдалған немесе жартылай құрылымдалған болуы мүмкін. Әңгімелесу барысында зерттеуші қатысушыларға сұрақтар қояды және тереңірек және жан-жақты жауаптар алу үшіг одан әрі талқылауды ынталандырады. Жазу және талдау: қатысушылардың жауаптарының дәл қайталануын қамтамасыз ету ҥшін әңгіме әдетте жазылады немесе транскрипцияланады. Осыдан кейін зерттеуші жауаптардың негізгі тақырыптарын, тенденциялары мен ерекшеліктерін бөліп көрсете отырып, деректерді талдайды. Нәтижелерді ұсыну: зерттеуші әңгіме нәтижелерін есепте немесе мақалада нысынады. Талдаудың негізгі қорытындылары мен нәтижелерін, сондай-ақ олардың зерттеу мен тәжірибеге маңыздылығын нақты көрсету маңызды. Әңгімелер әсіресе күрделі және көп қырлы тақырыптарды зерттеу үшін пайдалы болуы мүмкін, өйткені олар зерттеушіге қатысушылардың пікірлері, сенімдері мен тәжірибелері туралы тереңірек тҥсінік алуға мҥмкіндік береді. Сұхбат: Сұхбат нұсқаулығын әзірлеу: талқылау ҥшін негізгі сұрақтары мен тақырыптары бар құрылымдық немесе жартылай құрылымды сұхбат нұсқаулығын дайындау. Сұхбат жүргізу: сұхбат зерттеудің сипатына байланысты жеке түрде немесе фокус-топ түрінде жүргізілуі мүмкін. Жазу және талдау: сұхбаттарды Деректерді талдаудың сапалы әдістерін қолдана отырып, кейінгі талдау үшін жазуға және/немесе транскрипциялауға болады. Сұхбат-зерттеуші қатысушыларға сұрақтар қоятын және оларға ауызша өзара әрекеттесу түрінде жауап алатын деректерді жинау әдісі. Сұхбаттар сұрақтардың алдын-ала даму дәрежесіне байланысты құрылымдалған, жартылай құрылымдалған немесе құрылымдалмаған болуы мүмкін. Сұхбат жүргізудің жалпы процесі: Дайындық: зерттеуші зерттеу мақсаттарын анықтайды және қатысушылармен талқыланатын сұрақтардың немесе тақырыптардың тізімін жасайды. Сұхбатты дайындау кезінде қатысушылардың контексті мен сипаттамаларын ескеру маңызды. Қатысушыларды таңдау: зерттеуші сұхбат қатысушыларын зерттеу мақсаттары мен іріктеу талаптарына сәйкес таңдайды. Қатысушылар зерттеуге сәйкес келетін белгілі бір сипаттамалар немесе тәжірибелер негізінде таңдалуы мҥмкін. Сұхбат жүргізу: сұхбат қатысушылардың қалауы мен қолжетімділігіне байланысты жеке, телефон арқылы немесе тіпті бейнеконференция арқылы жҥргізілуі мҥмкін. Сҧхбат барысында зерттеуші қатысушыларға сұрақтар қояды және тереңірек және жан-жақты жауаптар алу ҥшін одан әрі талқылауды ынталандырады. Жазу және транскрипциялау: қатысушылардың жауаптарының дәл қайталануын қамтамасыз ету ҥшін сұхбат әдетте жазылады немесе транскрипцияланады. Бұл зерттеушіге деректерді одан әрі талдауға мүмкіндік береді. Деректерді талдау: деректерді жинағаннан кейін зерттеуші қатысушылардың жауаптарының негізгі тақырыптарын, тенденциялары мен ерекшеліктерін кӛрсете отырып, сұхбат талдауын жүргізеді. Бұл тақырыптық талдау әдістерін, деректерді кодтауды және басқа тәсілдерді қолдануды қамтуы мҥмкін. Нәтижелерді ұсыну: зерттеуші сұхбат нәтижелерін есепте немесе мақалада ұсынады. Талдаудың негізгі қорытындылары мен нәтижелерін, сондай-ақ олардың зерттеу мен тәжірибеге маңыздылығын нақты көрсету маңызды. Сұхбат зерттеушіге қатысушылардың пікірлері, сенімдері мен тәжірибелері туралы терең тҥсінік алуға мҥмкіндік береді, бұл оларды күрделі және көп қырлы тақырыптарды зерттеудің пайдалы әдісі етеді. Таңдалған деректерді жинау әдісіне қарамастан, қатысушылардың келісімі, қөпиялылық және деректерді қорғау сияқты этикалық аспектілерді ескеру маңызды сұрақ-жауап әдісінде (Q&A) маңызды рөл атқарады, өйткені олар зерттеу нәтижелерінің мақсатты популяцияға қаншалықты репрезентативті және жалпыланғанын анықтайды. Үлгіні таңдау және зерттеуге қатысушылардың сипаттамаларын сипаттау кезінде ескеру қажет бірнеше негізгі аспектілер: Мақсатты популяция: зерттеуші зерттеуге бағытталған мақсатты популяцияны нақты анықтауы керек. Бұл зерттеу объектісі болып табылатын белгілі бір сипаттамалары, қызығушылықтары немесе тәжірибесі бар адамдардың белгілі бір тобы болуы мүмкін. Қосу және алып тастау критерийлерін анықтау: зерттеуші үлгіге қосылу үшін зерттеуге қатысушылар сәйкес келетін критерийлерді анықтауы керек. Бұған жас, жыныс, білім, тәжірибе, кәсіби мәртебе және т. б. сияқты факторлар кіруі мүмкін. Қатысушыларды жалдау тәсілдері: зерттеуші зерттеуге қатысушыларды жалдау тәсілдерін анықтауы керек. Бұл мақсатты популяцияның сипаттамаларына және зерттеу мақсаттарына байланысты кездейсоқ іріктеу, ыңғайлы іріктеу немесе стратификацияланған іріктеу болуы мүмкін. Үлгі сипаттамалары: үлгіні сипаттау кезінде зерттеуге қатысушылардың жасы, жынысы, білімі, кәсіби мәртебесі және т.б. сияқты негізгі сипаттамалары туралы ақпарат беру маңызды. Үлгінің репрезентативтілігі: зерттеуші сонымен қатар зерттеу нәтижелерін бҥкіл популяцияға жалпылау үшін үлгінің мақсатты популяцияның өкілі болуын қамтамасыз етуі керек. Бұған әртүрлі іріктеу әдістерін қолдану және әртүрлі қатысушылардың қосылуын бақылау арқылы қол жеткізуге болады. Қатысушылар саны: статистикалық маңыздылыққа қол жеткізу және сенімді зерттеу нәтижелерін қамтамасыз ету үшін оңтайлы үлгі өлшемін анықтау маңызды. Зерттеуге қатысушылардың үлгісі мен сипаттамаларын дұрыс таңдау және сипаттау зерттеу нәтижелерінің мақсатты популяцияға репрезентативтілігі мен жалпылануын қамтамасыз етуге көмектеседі және зерттеудің сапасы мен сенімділігін жақсартады. жүктеу/скачать 107.07 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|