А 31Айсин М. Ж., Алиева Г. К. Жануарлар морфологиясы. Қостанай: А. Байтұрсынов атындағы ҚМУ, 2016. – 237 бет
жүктеу/скачать 6.78 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жұпты маңдай сүйегі
| Бақылау сұрақтары:
1 Самай сүйегінің орналасқан жері және ол қандай сүйектермен жанасады? 2 Қандай екі бөлікке самай сүйегі бөлінеді? 3 Тастық сүйек қандай үш бөлікке бөлінеді? 4 Орыс және латын тілінде самай сүйегінің құрылысын нақты – нақты оқып- зерттеу? 2.4 Жұпты маңдай сүйегі, торлы сүйек, төбе сүйегі Сабақтың мақсаты: Бас қаңқасында маңдай, торлы, төбе және төбе аралық сүйектерді көрсету мен оқып-зерттеу. Жұпты маңдай сүйегі - os frontale – сиырларда мұрын, көз жасы, торлы және төбе аралық, төбе, самай, таңдай және жоғарғы жақ сүйектерімен жанасады. Маңдай сүйегінің сыртқы беті 3 бөлімнен тұрады: маңдай бөлімі - pars frontales, көздік -pars orbitales және самай -pars temporales. Маңдай сүйегінен латеральды бағытта, яғни бет сүйегіне бағытталған көздік өсінді - processus orbitalis орналасады. Көздік өсіндінің орбиталы бетінде екі ойыс бар: көз жасының - fossa lacrimalis (көз безі үшін) және блоктық -fossa trochlearis (блоктық бұлшық ет шеміршегі үшін). Көздік өсіндінің негізінде, яғни емізік-шенің ортасында екі көздік үсті тесіктер орналасқан -foramen supraorbitalis. Тамырлар мен жүйке үшін. Көздіктің төменгі шетінде торлы тесік -foramen eth moidale көруге болады. Маңдай сүйегінің шеттері көлденең білікшені құрайды, кейін олардың шетінен мүйізді өсінділер -processus cornus өсе бастайды. Бас қаңқаның краниальды жағынан, мұрын сүйектерге маңдай сүйектерінің ішінен мұрын сүйектері - processus nasalis жақсы жарасады. Бас қаңқасының оң және сол жақтарында маңдай сүйегінің кең жатқан маңдай қуыстары-sinus frontales орналасады Ерекшеліктері: Иттерде бет өсіндісі жаман дамыған, бет доғасымен тек орбитальды байламмен ғана қосылады. Көздік үсті тесігі жоқ. Тұқымына байланысты кейбір шошқаларда маңдай-мұрын үсті кейде тегіс, кейде майысқан болып келеді. Бет өсіндісі қысқа және бет доғасымен тек орбитальды байламмен ғана қосылады. Маңдай қуыстары кең, төбе және шүйде сүйектерінің қуыстарымен қосылады. Жылқыларда маңдай сүйегінің бет өсіндісі шүйде сүйегінің бет өсіндісімен қосылады, өсіндінің негізінде көздік 27 үсті тесікті көруге болады, ал орбиталды бетте оның блоктық шұңқырын. Маңдай қуыстары жақсы дамыған. Торлы сүйек - os ethmoidale ми бөлімін беттен ажырататын көлденең бөлгіш болып келеді. Ми сауытының алдыңғы қабырғасы болып саналады. Торлы сүйекті сонымен қатар тесілген пластина деп атайды. Өйткені мұндағы тесіктер саны өте көп, мынадан кейін қан тамырлар мен жүйке жүйелер өтеді. Торлы сүйектен мұрынға қарай оң және сол жақтарда лабиринттер орналасады. Торлы сүйекте екі иістік шұңқырлары бар - fossae olfactoria, олар бас миының иіс баданасы үшін. Тік пластиналар - lamina perpendicularis – тесікті пластинканың орта тұсына тік бұрыш жасай орналасады. Ол алдыңғы жағымен мұрын-перделігіне, ал каудальды бағытта әтеш айдарына жалғасады. Лабиринт торлы сүйегі –labyrinthus – өте көптеген жұқа, иірімді сүйек пластинкалардан тұрады. Ерекшеліктері: Жылқыларда, шошқаларда, иттерде торлы сүйекті құрылысы ірі қара малдың құрылысымен ұқсас. жүктеу/скачать 6.78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|