А. Д. Бугубаева (жауапты редактор)

249 
Жоба-бұл тәрбиеші арнайы ұйымдастырған және балалар өз бетінше орындайтын іс-
шаралар кешені, онда олар шешім қабылдау кезінде өз қабілеттерін көрсете алады және өз 
таңдауы үшін, еңбек нәтижесі үшін, өнімі үшін жауап береді.
Мектепке дейінгі білім беруді жаңғырту жағдайында педагог қызметкерлердің өз 
жұмысына қойылатын жаңа жағдайлар және талаптарды түсінуі қажет. Тәрбиешінің 
жобалық қызметті толық қанды игеруінен балалармен бірлескен жұмыс моделі қалыптасады.
Жобалық қызметтің өзектілігі бірқатар себептерге байланысты. Мәселен, 
балабақшаларда жобаларды іске асыру балалардың тәуелсіз танымдық белсенділігі мен 
зерттеушілік іздеу дағдыларын дамытуға ғана емес, сонымен қатар білім беру процесін құру 
кезінде педагогтардың ойлауын түбегейлі қайта бағыттауға ықпал етеді [1, 131 б.]. 
Осылайша, аталған ұйымдардап жобалық технологияның өзектілігі мен қажеттілігі 
балалар мен тәрбиешінің білім беру қызметінің сапасына деген қажеттілік еріне байланысты. 
Зерттеу қызметі кезінде ортаңғы топ балаларын мәселелік ойын жағдайына кіруге 
үйрете отырып, мәселені шешу жолдарын іздеуге деген ұмтылысты күшейте отырып, зерттеу 
қызметін бастапқы алғышарттарын қалыптастырамын.
Ересек топ балаларымен жұмыста зерттеу қызметінің, зияткерлік бастаманың 
алғышарттарын қалыптастырып, ересек адамның көмегімен содан кейін өздігінен мәселені 
шешу мүмкін әдістерін анықтау дағдыларын дамытамын, әр түрлі нұсқаларды қолдана 
отырып, мәселені шшеуге ықпал ететін арнайы терминологияны, сындарлы әңгіме жүргізуді 
қолдануға деген құлшыныстарын дамытамын. Бұл нені білдіреді? Мысалда қарастырайық. 
Мен балаға келесі сипаттағы сұрақты қоямын: «біздің топта жаңа көлік бар және ол үшін 
тиісті мөлшерде гараж салу керек. Сіз жасай аласыз ба?». Бала гараж салады, өлшемін 
анықтайды, оны үлкейтеді немесе кішірейтеді. Бір жағынан, оның алдында проблемалық 
жағдай тұрғаны анық-гараж тұрақты болуы керек, машина гараждың ішіне еркін орналасуы 
қажет. Бірақ, осылайша, мүмкіндік кеңістігін кеңістігін зерттеу орын алмайды және ойын 
барысында мұндай мәселені шешу жобалық қызмет емес. Ал енді осы қызмет қандай 
жағдайда жобалық болады? егер мен мәселені былайша тұжырымдасам: «біздің топта жаңа 
көлік бар және ол үшін гараж салу керек. Құрылыс орталығында көптеген материалдар бар 
(ағаш және пластик текшелер, картон қораптар, үлкен және кіші конструкторлар және т.б.) 
және қайсысы ең тұрақты, сенімді гараж болатынын анықтау керек». Яғни мен мәселеден 
басқа, зерттеу ізденісі болатын мүмкіндіктер кеңістігін анықтадым. Әрі қарай, «қалай әрекет 
ету қажет?» деген іс-қимыл жоспарын анықтадық [2,123 б.]. Бала немесе балалардың шағын 
тобы гараждарды салу кезінде бірнеше материалдарды өз бетінше сынап көреді, оларды 
беріктік пен тұратылыққа тексереді, ең жақсы нұсқаны таңдап, алғашқы тұжырымдарын 
жасауды үйренеді.
Гараж салу кезінде. 
Бұл процесте мен ұйымдастырушы да, көмекші де, үйлестіруші де боламын. Мұндай 
өзара әрекеттесу кезінде тәрбиешінің қатысуына қарамастан, балалаларда тәуелсіз танымдық 
және зерттеу қызметі қалыптасады, бұл болашақта өзін-өзі жоспарлау, ұйымдастыру, іздеу, 
сапалы нәтижеге қол жеткізу, тұжырымдар жасау сияқты дағдыларға әкеледі [3, 212 б.].

250 
Қатысушылар саны бойынша жобалар жеке, жұптық, топтық, ұжымдық, жаппай болуы 
мүмкін. Шағын орталығымыз үшін ұжымдық және топтық жобалар ұтымды болып 
табылады.
Ұжымдық жобаларға қойылған мәселені бірлесе шеше отырып, топтың барлық 
балалары қатысады. Мысалы, дайындық тобындағы «Аяз ата шеберханасы» ұжымдық 
шығармашылық жобасы, оның нәтижесі топ балаларының қолымен жасалған жаңа жылдық 
әшекейлер көрмесі болуы мүмкін.
Топтық жобалар қатысушы балалардың шағын тобын қамтиды. Мысалы, «ойыншық 
тарихы» ортаңғы топқа арналған жоба ата-аналарымен бірге «көне және заманауи 
ойыншықтар» көрмесін ұйымдастыруды көздейді. Бұл жоба үшін үйінде көне ойыншықтары 
бар анықталып алынады. Олар үлкендерден ойыншықтардың пайда болу тарихы, оларды 
ұзақ сақтаудың себептері туралы біледі, ежелгі белгілерді, қазіргі заманғы ұқсас 
ойыншықтардан айырмашылықтарды табады.
Жұптасқан жобада екі баланы немесе ата-анамен баланы біріктіремін. Мәселен, «елдегі 
және отбасылық өмірдегі қарттар» жобасында бала анасымен бірге отбасылық мұрағаттарды 
зерттейді және «біздің отбасымыздың аға буыны» альбомын дайындайды, онда ол тек фото 
суреттерді ғана емес, оның суреттерін, әңгімелерін, құттықтау карталарын және ата-
әжелеріне сыйлықтар ұсынады. 
«Біздің отбасымыздың аға буыны» жобасына дайындық үстінде. 
Жоба балаға қоршаған ортаны игеруге көмектесетін және педагогтар ұйымдастыратын 
алдын-ала жоспарланған қоршаған ортаны игеруге көмектесетін және педагог 
ұйымдастыратын алдын-ала жоспарланған, кезең-кезеңмен жүзеге асырылатын тәжірибелік 
іс-әрекетке ықпал ететін әдіс ретінде әрекет етеді [4, 208 б.] 
Мектепке дейінгі білім беру ұйымы үшін жобалау қызметі балаға дамытушылық әсер 
ететін шексіз мүмкіндіктері бар инновациялық кезмет ретінде сипатталады, өйткені ол 
мектепке дейінгі балалық шақ кезінде оның танымдық кеметін белсендіреді. 
Ең бастысы, жобалық іс-шаралар мектепке дейінгі білім беру ұйымының білім беру 
жүйесін балалардың ата-аналарының оған белсенді қатысуы үшін оқшауланғаннан ашыққа 
айналдырғандықтан мектепке дейінгі тәрбиедегі жобаның маңыздылығын дәлелдей түседі. 

жүктеу/скачать 7.01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: