А. М. Турлыбаева, М. С. Москальцева, А. С. Хажиякпарова, Ю. С. Махмутова жалпы геология
жүктеу/скачать 2.9 Mb. Pdf көрінісі
|
| Құрамы, сал.%
(кларк) Оттек 47,00 Кремний 29,5 Алюминий 8,05 Темір 4,65 Кальций 2,96 Натрий 2,5 Калий 2,5 Магний 1,87 Жер қыртысының ішінде құрамы бойынша континентальды жəне мұхиттық қыртысы бір-бірінен күрт өзгешеленеді (5 кесте). Мұхиттық қыртысы - мантиядан магмалық ерітінділердің ену арқылы пайда болады. Нəтижесінде континентальды қыртысқа қарағанда темірмен, магниймен, кальциймен байытылған. 16 5 кесте Континенталды жəне мұхиттық қыртысының химиялық құрамы Жер қыртысының химиялық элементтері мен қосылыстары жеке минералдарды құрайды немесе тау жыныстар мен белгілі бір минералдарға қоспа түрінде еніп, шашыранды күйінде болады. Континентальды қыртысының гранитті-гнейсті қабаты граниттерден, метаморфты жыныстардан жəне эффузивті базальттардан құралған, олар көне тұғырлардың үстіндегі кристаллды қалқандарда қалыптасқан. Базальтті қабат көбінесе ашылмаған, бірақ оның құрамында магмалық пен метаморфты жыныстармен бірге базит-жыныстары болу керек. Бұл геофизикалық пен эксперименталды деректермен көрсетілді. Континентальды қыртысы құралған тау жыныстары бірнеше түрлері таныстырылған. Шөгінді тау жыныстардың ішінде құмтастар мен сазды жіктастар басым (80%-ға дейін), метаморфты жыныстардың арасында – гнейстер, кристаллды жіктастар, ал магмалық жыныстардың ішінде – граниттер мен базальттар. Құмайттардың жəне сазды жіктастардың орташа құрамы граниттер мен базальттердің құрамына сəйкес болып келеді, яғни олар магмалық жыныстардың үгілу мен бұзылудың нəтижесінде пайда болғанын білдіреді. Мұхиттық қыртысында базальттар басым (шамамен 98 %), ал шөгінді қабаттың қалыңдылығы үлкен емес болады. Жер қыртысының ең көп таралған минералдары келесі: далалық шпаттар, кварц, слюдалар, сазды минералдар, аз мөлшерде пироксендер мен мүйіз алдамшылар. жүктеу/скачать 2.9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|