Нәсиһәт вә моизә һаггында
Аллаһын ады илә
Мөмин гардаш вә баҹыларымыздан бир групу хаһиш едиб нәсиһәт сөјләмәјими истәјирләр. Онларын бу истәкләринә бир -нечә ҹәһәтдән е’тираз едирәм:
1.Нәсиһәт ҹүзи мәсәләләрдә едилир. Моизә исә ҹүзијјаты вә күллијјаты әһатә етмәкдә даһа үмумидир.
Јадлар бир-бирини нәсһиәт етмәзләр.
2. “Һәр кәс билдијинә әмәл етсә, Аллаһ-тәала ону билмәдикләринин дә вариси едәр.”2
“Һәр кәс билдијинә әмәл етсә, билмәдикләринә кифајәт едәр.” (Билмәдикләри ишләрин һесабы ондан сорулмаз.)
“Бизим јолумузда ҹиһад едиб чалышанлары өз јолларымыза (Бизә тәрәф ҝәтириб чыхардан беһишт јолларына) һидајәт едәҹәјик...”3
Билдијинизә әмәл един. Билмәдијиниз мәсәләләрдә һәмин мәсәл ајдын олана гәдәр еһтијат јолуну тутун. Әҝәр ајдынлашмаса билин ки, бә’зи мә’луматларынызы ајаг алтына гојмусунуз. Билдијинә әмәл етмәјәнин моизә тәлб етмәси гәбул едилмәздир. Һөкмән моизә ешитмишсиниз вә билирсиниз. Амма әмәл етмәдиниз. Әҝәр билдикләринизә әмәл етмиш олсајдыныз ајдын олардыныз.
3. Һамы билир ки, рисаләни (шәри һөкмләр рисаләси) ҝөтүрүб охумалыдыр, анлајыб әмәлдә тәтбиг етмәлидир; һалалы, һарамы онунла ајдынлашдырмалыдыр.
Белә исә дејә билмәзләр: “Биз билмирик нә едәк, нә етмәјәк.”
4. Әгидәниз олдуғу (етибарлы билиб, инандығыныз) шәхсләрин әмәлләринә нәзәр јетирин. Онларын етдикләрини ихтијари олараг сиз дә един, етмәдикләрини ихтијари олараг сиз дә етмәјин.
Бу, али мәгсәдләрә говушмагда ән јахшы јоллардан биридир. Дилиниздән гејри јолларла (әмәл, рәфтар, әхлагынызла) Аллаһа дә’вәт едәнләрдән олун.”
Әмәллә едилән моизә диллә едилән моизәдән даһа үстүн вә тәсирлидир.
5. Һәр ҝүн Гур`ан охумаг лазымдыр –өз јериндә–ајдын мәсәләләрдәндир. Һәр намазын өз тәгибатыны (ҝүндәлик зикри, дуасы), һәмчинин һәр вахтын вә мәканын мүнасиб дуасыны да охујун. Мәсҹидләрә, шәрәфли зијарәтҝаһлара чох ҝедин. Алимләрә, салеһ инсанлара тез-тез баш чәкин, онларла отуруб-дурун. Бу, Аллаһын вә рәсулунун бәјәндији хүсусијјәтләрдәндир. Алимләр, салеһ бәндәләрлә отуруб-дурмаг ҝүнбәҝүн инсанын бәсирәтини ајдынлашдырыр, ибадәт, тилавәт вә зијарәтлә даһа артыг үнсијјәт јаратмасына сәбәб олур.
Әксинә, гәфләт әһли илә отуруб-дурмаг гәлбин гәсавәтини, зүлмәтини артырыр, инсаны ибадәтдән, зијарәтдән сојудур. Бу сәбәбдәндир ки, инсанын ибадәтдән, зијарәтдән әлдә етдији хош руһијјәси иманы зәиф инсанларла отуруб-дурмагла бәдбин әһвал-руһијјәјә чеврилир. Бунун үчүн дә зәиф иманлы инсанларла зәрури сәбәб вә ја онлары һидајәт мәгсәди олмадығы сурәтдә отуруб-дурмаг инсанын өз мүсбәт хүсусијјәтини әлдән вермәсинә сәбәб олур, бәлкә дә онларын пис хүсусијјәтләр мәнимсәмәсинә ҝәтириб чыхардыр.
“Ҝөрдүјүнүздә Аллаһы сизин јадыныза салан, данышыглары елминизи артыран, әмәлләри сизи ахирәтә рәғбәтләндирән кәсләрлә отуруб-дурун.”
6.Е’тигад вә әмәлдә ҝүнаһын тәрки дә билмәли олаҹағыныз ајдын мәсәләләрдәндир. Буна әмәл етсәниз Аллаһдан гејрисинә мөһтаҹ олмазсыныз. Јәни билин ки, башгасы Аллаһа мөһтаҹдыр, Аллаһ башгасына мөһтаҹ дејил.
Аллаһ хејир јетирән вә бәлалары дәф едәндир.
“Мән ҹин вә инсанлары анҹаг Мәнә ибадәт етсинләр дејә јаратдым.”1
Бәзиләри елә ҝүман едирләр ки, ҝүнаһын тәркини адлајыб кечмишләр! (Артыг ҝүнаһ етмирләр) Даһа билмирләр ки, ҝүнаһ анҹаг билдијимиз кәбирә (бөјүк) ҝүнаһлардан ибарәт дејил. Сәғирә (кичик) ҝүнаһларда исрар етмәјин (ҝүнаһы тәкрарламаг) өзү дә бөјүк ҝүнаһдыр. Мәсәлән, горхутмаг, инҹитмәк мәгсәдилиә фағыр адама аҹыглы бахышла бахмағын өзү һарамдыр. Һәмчинин тәшвиг, тәсдиг мәгсәдилә ҝүанһкарын үзүнә ҝүлүмсәмәк ҝүнаһдыр.
Алимләрдән, салеһ инсанлардан узаг дүшмәк дин оғруларынын әлини-голуну ачыр, онлара мөминләрин иманыны сатын алмаға фүрсәт јарадыр. Тарихдә белә шејләр чох ҝөрүнүб.
Аллаһдан истәјирик ки, дүнја вә ахирәт сәадәтинин ачары олан ҝүнаһы һәмишәлик вә гәти әзмлә тәрк етмәкдә бизи мүвәффәг етсин, исламын шәриф бајрамларыны вә әлдә едилән иманы бизим һәгиги бајрамымыз гәрар версин. Бунунла ҝүнаһын тәрки биздә бир мәләкәјә заты бир хүсусијјәтә, адәтә чеврилсин. Мәләкә саһиби үчүн ҝүнаһ етмәк сусуз бир инсанын зәһәр ичмәси кимидир.
Әлбәттә, әҝәр бу јолу ҝетмәк ахыра гәдәр мүшкүл олсајды, меһрибан Аллаһ тәрәфиндән бу гәдәр рәғбәт вә мәһәббәт ҝөстәрилмәзди.1
СУАЛ ВӘ ҸАВАБЛАР
Суал 1: Һәзрәт Ајәтуллаһүл-Үзма Беһҹәтин мүбарәк мәһзәринә:
Әввәлҹә салам вә еһтирамымы әрз едиб өз проблемләримә ҝөрә гијмәтли вахтынызы алдығым үчүн сиздән үзр истәјирәм. Мән “бизнес” саһәсиндә фәалијјәтә гошулараг бүтүн вар-јохуму әлдән чыхармышам. Бу үздән, дүшдүјүм зијандан чыхмаг, борҹларымы гајтармаг үчүн һара мүраҹиәт едирәмсә бир шеј чыхмыр. Ихтијарымда олан мүлкү сатыб бу јолла ҹамаатын борҹуну гајтармаг истәјирәм, амма ишләрим алынмыр. Буна ҝөрә дә әлим һәр јердән үзүлүб. Мәсәлән, мүлкү сатыша чыхарырам, чохлу мүштәри тапылыр,... ишин әввәли јахшы ҝедир, амма сонда бир нәтиҹә чыхмыр. Сиздән аҹизанә хаһиш едирәм ки, мәним әлимдән тутасыныз. Үмидварам, сизин хејир-дуаныз вә һидајәтинизлә мәним чәтинлијим һәлл олсун.
Ҹаваб: “Аллаһын ады илә. Шәрәфли “истиғфар” зикрини1 чох тәкрар един вә бу зикри демәкдән јорулмајын. Аллаһ сизә тофиг версин! Вәссәлам.”
Суал 2: Һәзрәт Ајәтуллаһул-Үзма Беһҹәтин мүбарәк мәһзәринә:
Салам әлејкүм. Билдириш үчүн дејим ки, мән Ҝилан вилајәти Рудсәр шәһәринин әтраф кәндләриндән биринин сакинијәм. Сәнәтим фәһләликдир. Бир нечә ил олар ки, аилә гурмушам. Ики өвладым вар. Ушаглыг илләриндә ата-анамы итириб јетим бөјүмүшәм. Аилә гурдуғум илк илләрдә доланышығым јахшы иди. Өзүмә бир ев дә тикмишдим. Амма јени евә көчәндән сонра мүхтәлиф проблемләрлә гаршылашмалы олдум. Газанҹым орта һәддәдир. Лакин газанҹымын чохусу дәрманлара, хәстәханалара хәрҹләнир. Үмуми ҝөтүрсәк, ҝәлиримин 90 фаизи өзүмүн, јолдашымын, ја да ушагларын хәстәликләринә–һәкимләрә, дава-дәрмана сәрф олур. Бу вәзијјәт нечә илдир давам едир. Хәстәликләрин чохусу бирдән-бирә, ҝөзләмәдијимиз һалда гаршыја чыхыр. Бә`зиләри бизим бу һалымыза бахыб дејирләр: Сизи тилсимә салыблар, ја да ҝөзә ҝәлмисиниз. Өзүм дә билмирәм бу гәдәр проблем һарадан јараныр, нијә бу гәдәр чәтинликләрә мүбтәла олуруг. Бунун үчүн дә сиздән хејир-дуа зикри вә хүсуси әмәли тапшырыгла көмәк етмәјинизи хаһиш едирәм.
Ҹаваб: “Аллаһын ады илә. Сәдәгә вермәклә бәрабәр “мүәввәзәтәјн”и1 һәмишә дејин, шәриф “Ла һөвлә вә ла гуввәтә илла-биллаһ”ы чох зикр един. Аллаһ сизи мүвәффәг етсин. Вәссәлам.”2
Суал 3: Нечә вахтдыр ки, бир нәфәрин мәһәббәтиндә әсир олмушам. Неҹә дејәрләр, ағлын ҹиловуну әлдән вермишәм. Нә едим?
Ҹаваб: “Агил инсан камалда, ҝөзәлликдә, давамда, мәнфәәт јетирмәкдә ән үстүн олана мәһәббәт јетирәр. Онун мәһәббәтини диҝәрләринин мәһәббәтиндән үстүн тутар. Ән камил оланын мәһәббәти диҝәрләринин мәһәббәтинин әксинә олараг шәр вә бәланы инсандан дәф едәр.”
Суал 4: Хаһиш едирик намаз һаггында гыса вә ајдын елә бир ҹүмлә бујурасыныз ки, һәр заман ҝөзләримиз өнүндә олуб гәлбимизә һәкк едилсин.
Ҹаваб: “Аллаһын ады илә. Јүксәк мәртәбәдә јерләшән намазын фәзиләти һаггында бујурулмуш али бәјанлардан бири мә`сумлардан (ә) биринин мәшһур олан бу кәламыдыр: Намаз мө`минин ме`раҹыдыр.
Доғрулуғуна јәгин һасил едиб бу али мәгамын тәләбиндә исрарлы олан вә ону унутмајанлар үчүн тәк бу ҹүмлә јетәрлидир.”
Суал 5: Хаһиш едирәм бујурасыныз ки, Аллаһ вә пак имамларла даһа јахшы үнсијјәт јаратмаг үчүн нә етмәк лазымдыр?
Ҹаваб: “Аллаһ-тәалаја, Пејғәмбәрә (с) вә имамлара итаәт, е`тигад вә әмәлдә ҝүнаһы тәрк етмәк.”
Суал 6: Илаһи бујуруглары јеринә јетирәркән, хүсуси илә намаз гыларкән Аллаһа тәслим һалыны (хүзу` вә хушу`) алмаг үчүн нә етмәк лазымдыр?
Ҹаваб: “Намаздан габаг Имам Замана һәгиги тәвәссүл етмәк, мүтләг нијјәтлә әмәли јеринә јетирмәк.”
Суал 7: Ријадан узаглашмаг үчүн нә етмәк лазымдыр?
Ҹаваб: “Камил инамла чохлу “һәвгәлә” (ла һөвлә вә ла гуввәтә илла биллаһ) демәк.”
Суал 8: Әсәбилијин дәрманы үчүн нә едәк?
Ҹаваб: “Камил инамла чохлу салават (Аллаһуммә сәлли әла Муһәммәд вә али Муһәммәд) ҝөндәрмәк.”
Суал 9: Дәрс демәкдән, Аллаһ-тәаланын китабы вә Әһли-бејт тәфсирини охумаға сә`ј етмәкдән башга һансы ишлә тәгва вә Аллаһа доғру мејли ҝүҹләндирмәк олар?
Ҹаваб: “Аллаһын ады илә. Е`тигад вә әмәлдә ҝүнаһын тәрк едилмәсинә даир верилән гәти вә даими гәрарла.”
Суал 10: Тәләбәләрдән бә`зиләри бизә мүраҹиәт едиб онлара әхлаги төвсијјәләр вермәјимизи хаһиш едир, һәмчинин нәфсин сафлашдырылмасы барәдә сорушурлар. Буна ҝөрә дә хаһиш едирик бу мүһүм ишдә бизә јол ҝөстәрәсиниз.
Ҹаваб: “Аллаһын ады илә. Бу ишдә фајдалы олаҹаг ән бөјүк әмәлләрдән бири будур ки, һәр ҝүн сизин јаныныза дәрс алмаға ҝәлән тәләбәләрә “Вәсаилүш-шиә” китабынын “ҹиһад” бөлүмүндә нәфслә ҹиһада аид әхлаги бир рәвајәт, һәмчинин “Вәсаил”ин һәҹҹ бөлүмүндә “адабүл-ишрәт” бабындан мүәјјән бир рәвајәти дәрсдән габаг охујуб ачыглајасыныз. Бу шәртлә ки, дејилән рәвајәтләр дүшүнҹә вә тәдбирлә, онлары әмәлдә тәтбиг етмәк гәсди илә зикр едилсин.”
Суал 11: Бә`зи тәләбәләр биздән “рија”, “үҹб”, “кибр”, “шәһвәт” вә саир һаггында сорушурлар. Сизин бу барәдә шәриф нәзәриниз нәдир?
Ҹаваб: “Аллаһын ады илә. Бүтүн бу рәзил сифәтләрин мәншәји Аллаһа гаршы мә`рифәтин (Аллаһы танымағын) аз олмасыдыр. Бу сифәтләр ибадәтдә мунисләрин муниси Аллаһ-тәала илә үнсијјәт јаратмагла дәф олур. Әҝәр инсан билсә ки, Аллаһ-тәала бүтүн һалларда вә заманларда һәр јахшыдан даһа јахшыдыр, Онунла үнсијјәтдән ајрылмаз.”
Суал 12: Намазда фикри топлајыб, јалныз Аллаһ һагда фикирләшмәк үчүн нә етмәк лазымдыр?
Ҹаваб: “Аллаһ-тәаланы таныјыб Онунла мунис олан кәсин диггәти Аллаһдан јајынмамалыдыр. Она дејилир ки, анҹаг һәјатын зәрури ишләринә ҝөрә ондан ајрыл. Даһа она дејилмир ки, зәрури һаҹәтләрини дә бир кәнара гојуб, анҹаг диггәти Аллаһа јөнәлт. Әҝәр намаз гылан шәхс билсә ки, Аллаһын ҹамалы ону неҹә әһатә едибдир, һеч вахт намаздан јорулмаз.”
Суал 13: Аллаһа доғру һәрәкәтдә (сејри-сүлук јолунда) һөкмән устад олмалыдырмы? Әҝәр фәрз етсәк ки, устад јохдур, чарә нәдир?
Ҹаваб: “Аллаһын ады илә. Сәнин устадын сәнин елминдир. Билдијинә әмәл ет вә билмәдијин шејә ҝөрә вәзифән јохдур.”
Суал 14: Һәгиги зөһд нәдир? Неҹә һәгиги заһид олмаг олар?
Ҹаваб: “Зөһд одур ки, өз нәфсинин ағасы оласан. Һәр әмәл вә гадағада Аллаһ-тәаланын бујуруғундан чыхмајасан.”
Суал 15: Әһли-бејтә, хүсусилә дә Имам Замана (ә) гаршы мәһәббәтимизи неҹә ҝүҹләндирә биләрик?
Ҹаваб: “Аллаһы таныјандан сонра бујуругларына бојун әјмәк Она гаршы мәһәббәтин јаранмасына вә беләликлә, Аллаһын севдији кәсләрә дә мәһәббәт бәсләмәјә сәбәб олар. Пејғәмбәрләр вә вәсиләри, о ҹүмләдән Һәзрәт Мәһәммәд (с) вә пак аиләси Аллаһа ән севимли кәсләрдир. Онларын бизә ән јахын оланы Саһибәз-замандыр.”
Суал 16: Аллаһы танымағын јолу нәдир? Әҝәр мүмкүнсә јол ҝөстәрин.
Ҹаваб: “Аллаһы танымағын јолу инсанын өзүнү танымасындадыр. Биз ки, өзүмүз өзүмүзү јаратмамышыг вә бу иши баҹармарыг. Башгасы да әҝәр бизим кимидирсә, нә өзүнү, нә дә бизи јаратмамыш вә јарада да билмәз. Демәли, бизи мүтләг гадир јаратмышдыр. О, Аллаһдыр. Она јахынлашмағын јолу не`мәт верәнә шүкүр етмәк, итаәт ҝөстәрмәкдир. Итаәтин мәшәггәти өтәридир. Чох кечмир ки, Она јахынлашмаг тәләбиндә оланлара Аллаһа етдикләри ибадәт вә итаәтләри һәр шејдән ширин ҝәлир.”
Суал 17: Ән үстүн зикр һансыдыр?
Ҹаваб: “Нәзәримҹә ән үстүн зикр әмәли зикрдир. Јә`ни е`тигад вә әмәлдә ҝүнаһын тәрк едилмәсидир. Һәр шеј ондан асылыдыр, амма өзү бир шејә мөһтаҹ дејил вә хејир-бәрәкәт мәнбәјидир.”
Суал 18: Аллаһа јахынлашмаг истәјирәм. Лүтфән, мәнә јол ҝөстәрин. Бу ишдә устада еһтијаҹ вармы?
Ҹаваб: “Аллаһын ады илә. Устад елмдир. Мүәллим васитәдир. Өз мә`луматыныза әмәл един. Билдикләринизи ајаг алтына атмајын. Бу һәдис–“Өз билдикләринә әмәл едән кәси Аллаһ билмәдикләринин дә вариси едәр”1 вә Гур`ани-кәримин бу ајәси–“Бизим јолумузда ҹиһад едиб чалышанлары Өз јолларымыза һидајәт едәҹәјик”2 сизә кифајәтдир.
Әҝәр бир нәтиҹәси олмаса, билин ки, она әмәл етмәмисиниз. Ҝүн әрзиндә бир саатынызы да дини елмләри өјрәнмәјә ајырын.”
Суал 19: Гүрурдан јаха гуртармаг үчүн һансы јолу төвсијјә едирсиниз?
Ҹаваб: “Аллаһын ады илә. Гүрурун әлаҹы чохлу “һәвгәлә”3 демәкдир.”
Суал 20: Намазда гәлбин һазырлығы вә фикри ҹәмләмәк үчүн нә етмәк лазымдыр?
Ҹаваб: “Аллаһын ады илә. Һәмин анда ки, анладыныз фикриниз башга јердәдир тез фикринизи топлајыб намаза гајыдын. Ихтијари олараг намаздан јајынмајын.”
Суал 21: Мән вәсвәсә хәстәлијинә тутулмушам. Лүтфән, онун арадан галдырылмасы үчүн мәнә јол ҝөстәрин.
Ҹаваб: “Чохлу “тәһлил”1 демәк вәсвәсәнин әлаҹыдыр.”
Суал 22: Әхлагда һәр һансы бир әмәлә јијәләнмәк үчүн өзүмә бир програм тутурам. Һәтта анд вериб нәзир дә бојун олурам. Амма бир мүддәтдән сонра ирадәм сүстләшир, мәғлуб олурам. Нә едим?
Ҹаваб: “Бир дәгигә дә олса өзүнүзү Аллаһы јад едән ҝөрәндә ихтијари олараг бу һалдан чыхмајын. Әҝәр гејри-ихтијари, гәфләт үзүндән олса, ејби јохдур, фикир вермәјин.”
Суал 23: Истәјирәм Аллаһа јахын олум, сејри-сүлука гәдәм гојум, јолу нәдир?
Ҹаваб: “Аллаһын ады илә. Әҝәр талиб (бу истәјин тәләбиндә олан) садиг олса (истәјиндә вә нијјәтиндә дүз олса), ҝүнаһын тәрки бүтүн өмүр үчүн кифајәт едәр, һәтта өмрү мин ил олса да.”2
Достарыңызбен бөлісу: |