Қайыпбаева А., филология ғылымдарының кандидаты, А
жүктеу/скачать 1.07 Mb. Pdf көрінісі
|
|
2-жаттығу. Текстегі сөйлемдерді талдап, салаластың қай түрі екенін ажыратып, тыныс белгілерін жазыңыздар. Көгілдір үйрек шын мәнінде өжет еді бірақ әлі қауырсыны қатпаған жас болатын. Көгілдір үйрек қалың құрақ ішінен құрт-шабақ аулайды бір мезгіл жиекте күншуақтап жатыр көгілдір үйрек олардан аулақтау кетіп өзіне құмдақ жер таңдап алды. Көңілі жайланған көгілдір үйрек құмдаққа бауырын төсеп жата кетті бірақ аңдушы аяқ астында екен біреу оны терең бір түпсіз тұңғиыққа тастап кеп жіберді не болып не қойғанын білген жоқ. Балапанды ұстаған – Болаттың экскаваторшы ағайы еді әкелген көгілдір үйрегін ағасы Болатқа ұсынды. Көгілдір үйрек Болаттың сый-құрметінен бас тартпады бірақ бір күні үйден қашып кетті. Бір күні үйрек оның алдынан қайта шықты қазан шұңқырда жүзіп жүрді Болат оны көріп қатты қуанды. Балалар жиекке қарай жиналып көгілдір үйректі ұстаудың амалын іздеді осы кезде мылтығын кезеніп Тоқтар да жетті мылтық гүс етті. 83 Үйректің маңайындағы су бұрқ ете түсті бірақ оқ үйрекке тимеген боп шықты. Тоқтар мылтығын екінші рет атты үйректің аунап түскенін бәрі де анық көрген еді бірақ үйрек өлмеді су бетін сызып жүзіп жүр. Тоқтар мылтықты үшінші рет атты сонда да үйрек өлмеді балалар Тоқтарды мазақтап жатыр. Тоқтар мән-жайға енді толық түсінді күні бойы атқаны көгілдір үйрек емес қуыршақ үйрек болып шықты (С. Бақб.). 3-жаттығу. Салалас сөйлемдердің жалғаулықтысын бір бөлек, жалғаулықсызын бір бөлек теріп жазыңыздар, тыныс белгілерінің ережелерін айтыңыздар. Маржан біреулердің ісін біресе мұқатады, біресе олардың тұрмысын кемітеді (Н. Ғ.). Олар бұлақ жағасына қаздай тізілді де, беті-қолдарын жуды, кейбіреулері киімін кеудесіне дейін шешіп тастады. Адам сараң, табиғат мырза... Салқын су жуынған жанның денесін сергітеді, жанын жадырата түседі... Ол анадай жерде темекісін бұрқыратып тұр, сол қолын мықынына тірейді де, аздан соң торы бестінің үстіндегі Павелге қарап тұрған Коротченкоға қарай жылжиды. Аттан түсті, торы бестіні ағашқа байлады. Сол бетінде ат дүбірін естіді, артына жалт қарады да, күлімсірей қалды, кейінгі барлаушылар да штабқа жетіп үлгергенін көрді (Ә. Ш.). Ащылы шөптің тұқымы да күшті, мал тез семіреді және ащыға семірген малдың еті де, сүті де тұщыға семірген малдан күшті болады (С. М.). Сен жақсы жігітсің, бірақ кейде оңай лыпылдайтының бар. Рахмет те қойшы болуы керек еді, бірақ ғасырлар бойы қойшылықпен келе жатқан атаның заңын бірінші рет Рахмет бұзып-ақ жіберді. Рахмет есіктен шықты да, беті ауған жағына кетті (С.Е.). жүктеу/скачать 1.07 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|