Кесте 16 – Ұзақ мерзімді кезеңдегі аймақтық тұрақты даму нұсқаларының сипаттамасы
Фактор
|
Консервативті нұсқа
|
Инновациялық нұсқа
|
Әлеуметтік инфрақұрылымды дамыту
|
Әлеуметтік саладағы ішінара өзгерістер, 2022 жылы әлеуметтік даму мақсаттарын ішінара іске асыру
|
Әлеуметтік саланы ауқымды жаңғырту: білім беру жүйесін дамыту. Денсаулық сақтау, мәдениет, көші-қон жынысы.
|
Бәсекеге қабілетті
артықшылықтары
|
Мұнай-газ секторының әлеуетін пайдалану. Экономиканың өңдеуші секторының бәсекеге қабілеттілігін сақтау
|
«Жасыл экономиканы» дамытуға баса назар аудара отырып, салааралық кластерлерді дамыту есебінен Аймақтың бәсекелестігін арттыру
|
Экономика құрылымының өзгеруі
|
Жалпы аймақтық өнім құрылымында экономиканың шикізат секторының Үстемдігі-көбірек
55 %
|
Экономиканы әртараптандыру. ЖӨӨ құрылымында экономиканың шикізат секторы-44 % (2020 жылы—63 %). Жоғары технологиялық салалар мен білім экономикасының өсуі
|
Қоршаған орта
|
Қолданыстағы заңнама шеңберінде қорғау жөніндегі шараларды орындау
|
Табиғи әлеуетті сақтау, қалдықтарды басқару бағдарламалары, «үнемді өндіріс» технологияларын енгізу.
|
Ескерту - дереккөз [] негізінде құрастырылған
|
Егер кестеде көрсетілген осы сценарийлерді салыстыратын болсақ, онда облыс әкімдігінің шешімдерінде пайда болған қайшылықты аламыз. Оқиғаларды дамытудың консервативті нұсқасы қазіргі уақытта экономикалық субъектілердің басым мүдделерін көбірек көрсететінін және оны жүзеге асыру ықтималдығы инновациялық нұсқаға қарағанда әлдеқайда жоғары екенін біле отырып.
Бұл, ең алдымен, қолда бар ресурстар мен бизнестің даму деңгейі, сондай-ақ экономиканың инновациялық салаларына қатысу өндіруші және энергия шикізатына қарағанда төмен екендігіне байланысты. Маңғыстау облысының 2030 жылға дейінгі кезеңге арналған ұзақ мерзімді әлеуметтік-экономикалық даму стратегиясындағы екінші, инновациялық (базалық) сценарий үшін экономистер мен саясаткерлердің көпшілігі ратификациялайды. Ол әкімдер үшін де, бизнес үшін де басқарудың неғұрлым күрделі моделін көздейді және адами капиталды дамытуға және жоғары технологиялық жобаларға инвестициялауға байланысты. Екінші сценарий кезінде инновациялық факторлар экономикалық өсудің негізгі көзіне айналып қана қоймай, қолда бар ресурстарды пайдалануда серпіліс туғызуы тиіс, бұл Маңғыстау облысының дамуының әлеуметтік-экономикалық параметрлерінің жақсаруына алып келеді.
Сыртқы ортаның қалыптасқан жағдайларында және Маңғыстау облысының экономикасының даму үрдісі инвестициялық белсенділік деңгейін және қолданыстағы инвестициялық жобаларды, Облыстың қолда бар ресурстарын іске асыру сатысын ескере отырып, теңгерімді әлеуметтік-экономикалық даму үшін шектеулерді дәйекті еңсеруді көздейтін өңірді дамытудың неғұрлым ықтимал сценарийі «шынайы» болып табылады. Бұл сценарий аймақтың сыртқы және ішкі ортасының сын-қатерлеріне барынша жауап береді, жоспарлы кезеңде Тула облысының дамуындағы негізгі инфрақұрылымдық, экономикалық және әлеуметтік шектеулерді еңсеру жөніндегі шешімдердің тиімді іске асырылуын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Бұл сценарийді таңдау Қазақстандағы қалыптасқан макроэкономикалық сценарий жағдайларына сәйкес келеді.
Бұл сценарийді іске асыру мүмкіндігінше ықтимал және қол жетімді болып көрінеді:
- орта мерзімді кезеңде сыртқы және ішкі инвестициялық және экономикалық саясатта түбегейлі өзгерістердің болмауын қоса алғанда, ҚР-дағы макроэкономикалық жағдайларды дамытудың негізгі бағыттары;
- сценарийдің негізгі сипаттамаларының стратегиялық жоспарлаудың аймақтық құжаттарына сәйкестігі;
- сыртқы және ішкі ортаның қалыптасқан жағдайлары шеңберінде Аймақтың (адами, аумақтық, өндірістік, табиғи) қазіргі әлеуетін пайдалану жөніндегі объективті мүмкіндіктер.
Сценарий экономиканың жаңа экономикалық моделі мен құрылымына көшуді дәйекті іске асыру есебінен экономикадағы тоқырау құбылыстарын еңсеру кезінде тәуекелдердің бақыланатын деңгейін қамтамасыз етеді, сондай-ақ неғұрлым өткір проблемаларды шешуді және Маңғыстау облысының әлеуметтік-экономикалық дамуындағы теңгерімсіздіктерді жоюды қамтамасыз етеді.
Қазіргі уақытта Маңғыстау облысында: мал шаруашылығы, азық - түлік өндірісі, мұнай-газ өнеркәсібі, мұнай-газ өңдеу, мұнай-химия, машина жасау (мұнай өңдеу және мұнай өндіру өнеркәсібіне арналған машиналар мен жабдықтар өндірісі), сауда-тарату және тиеу қызметтерін дамыту қолдауда.
«Еуропа 2020» стратегиясы мен «инновациялық одақ» бастамасы аясында Еуропалық Одақ осы мақсатқа жету үшін бірнеше қадамдар жасады, бұл күш-жігерді ақылды мамандандыруға бағыттады.
Ақылды мамандандыру-бұл зерттеулер мен инновацияларды нақты қолдау арқылы экономикалық дамудың стратегиялық тәсілі.
Ақылды мамандандыру тұжырымдамасы әр елдің/аймақтық бірегей сипаттамалары мен күшті жақтарын, әр аймақтық бәсекелестік артықшылықтарын және олардың инновациялық әлеуеті үшін ең қолайлы когнитивті мамандандыруларды анықтауға, мамандандырудың ең перспективалы бағыттарын анықтау үшін ынтымақтасатын кәсіпорындардың, ғылыми-зерттеу орталықтары мен университеттердің қатысуына, мүдделі тараптарды тартуға және пайымдауды жүзеге асыру үшін ресурстарды тартуға бағытталған, осы саланы дамытудағы жетілдіру критерийлеріне негізделген.
Ақылды мамандандыру олардың күшті жақтары мен салыстырмалы артықшылықтарына назар аудара отырып, төменнен жоғары тәсілге (кәсіпкерлік іздеу/ ашу процесі) негізделген аймақ немесе ел бойынша инвестициялау үшін басым бағыттардың шектеулі санын таңдауға бағытталған өнеркәсіптік және инновациялық саясатты біріктіреді. Осылайша, ақылды Маманданудың дәстүрлі өнеркәсіптік, инновациялық саясаттан басты айырмашылығы-кәсіпкерлік іздеу арқылы жүзеге асырылатын интерактивті процесс, оның аясында Ғылым мен бизнес инновациялық негізде экономикалық дамудың жаңа мүмкіндіктерін зерттейді.
Маңғыстау облысында ақылды мамандандыру үшін келесі әлеуетті салалар бар:
- энергетика: энергияны үнемдейтін технологиялар, баламалы энергия көздері, жаңа жылыту технологиялары;
-ақпараттық-коммуникациялық технологиялар (АКТ): микро-және наноматериалдар және электрондық инженерия, интероперабельділік, ашық деректер және электрондық Инфрақұрылым, бағдарламалық қамтамасыз ету, мобильді қосымшалар, бұлтты есептеу (cloud computing);
-ауыл шаруашылығы және тамақ өнеркәсібі: ауыл шаруашылығына арналған озық Биотехнология, тұрақты Ауыл шаруашылығы, қосылған құны бар азық-түлік тауарлары;
- биомедицина және биофармацевтика: биомедицина, биофармацевтика, биоинформатика және е-Денсаулық сақтау (e-health).
Достарыңызбен бөлісу: |