Алкалоидтар µсімдік организмінде т‰зілетін, жоѓары биологиялыќ, к‰рделі табиѓи органикалыќ азот ќ±рамды ќосылыстар
Шілтер жапырақ шәйқурай немесе К. шәйқурай Hypericum perforatum L
жүктеу/скачать 6.72 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Дайындалуы.
- Сыртқы белгілері.
- Сандық көрсеткіштер.
- Химиялық құрам.
- Қолданылуы.
| Шілтер жапырақ шәйқурай немесе К. шәйқурай Hypericum perforatum L.
Шәйқурай шөбі Herba Hyperici Шәйқурайлар Hypericicaceae Сипаттама. Шәйқурай туысына жататын, биіктігі 30 см-ден 1 м-ге дейін жететін, көп жылдық шөптесін өсімдік. Сабағы тік бұтақталған, жапырағы сопақша, онда безді қара дақтары болады. Гүлдері ірі, сыпыртқы кейде қалақша гүл шоғырын құрайды. Гүлінде жасыл түсті, әрі қара нүктелі 5 тостаған жапырақша, сары 5 күлте, түбі 3-ке бөлініп топталып біріккен көп аталық, 1 аналық болады. Жемісі қауашақ. Маусым-шілде айларында гүлдейді. Таралуы. Қазақстанның барлық жерінде таралған. Шалғынды төбелерде, ағаштар мен бұталар арасында, темір жол жағасында, таулы беткейлерде өседі. Ресейдің еуропалық бөлігінде, Орта Азия, Батыс және Шығыс Сібірде, Орта Еуропа, Балқан, кіші Азия, Иран, Гималай, Батыс Қытай, Монғолия, Жапония және Солтүстік Америкада таралған. Дайындалуы. Дәрілік мақсатта жеу үстіндегі бөлігін (Herba Hyperici) жемісі пайда болғанға дейін жинайды. Жоғарғы жағынан 25-30 см биіктікте шөбін сабағы мен кесіп алады: тамырында зақым тигізбеу керек. Ең тиімдісі 40 с температурада кептірген жөн. Сыртқы белгілері. Сабақтары қарама-қарсы тармақталған, цилиндр тәріздес, жалаңаш, іші қуыс емес, ұзындығы 30 см-ге дейін болады. Жапырақтарының ұзындығы 0,7-3,5 см, ені 1,4 см, сопақша, жоғарғы ұшы доғал, жиектері түзу, түксіз, гүл тәжі 5 күлтеден тұрады. Сандық көрсеткіштер. Экстрактивті заттар 5 – тен төмен болмауы керек. Ылғалдылығы 13-тен, күлі 8 – тен, 10-тік хлорсутегі қышқылында ерімейтін күлі 1 – тен, органикалық, минералды қоспалары 1-тен жоғары болмауы керек. Химиялық құрам. Шайқурайдың шөбінде антроцентуындылары гиперицин (0,1-0,4), псевдогиперицин, протопседогиперицин, гиперин дегидродиантрон, франгулоэмодинантронол бар. Бұдан басқа 0,2-1,18 эфир майы, оның ішінде - пинен, цинеол, мирцен және т.б., стероидтар, үштерпенді сапониндер, алкалоидтар (0,807), азотты, қосылыстар (холин), С, Е витамині, фенолкарбон қышқылдары және олардың туындылары; кумариндер, катехиндер (2,8-2,39), илік заттар, флаванойдтар (кварцетин 2-5), рутин (0,5-0,7), антоциандар (5,6), лейкоантоциандар, жоғары алифаттық көмірсулар, жоғары алифаттық спирттер кездеседі. Қолданылуы. Шайқурайдың дәрілері ауыз қуысының ауруларын емдеуге, қабынуға қарсы дәрі ретінде қолданылады. Новоиманин препараты сырт тәнге жараларды, күйікті, флегмонаны, пиодермитті, мастит, ринит, гаймарит: фарингитті емдеуге қолданады. жүктеу/скачать 6.72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|