Алкалоидтар µсімдік организмінде т‰зілетін, жоѓары биологиялыќ, к‰рделі табиѓи органикалыќ азот ќ±рамды ќосылыстар
ҚҰРАМЫНДА АНТРАГЛИКОЗИДТЕРІ БАР ДӘРІЛІК ӨСІМДІКТЕР МЕН ШИКІЗАТТАР
жүктеу/скачать 6.72 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Классификациясы.
| ҚҰРАМЫНДА АНТРАГЛИКОЗИДТЕРІ БАР ДӘРІЛІК ӨСІМДІКТЕР МЕН ШИКІЗАТТАР
Антрацен туындылары - бұл табиғи ароматты көмірсутектер класындағы органикалық қосылыстар болып табылады. Оның негізін антрацен құрайды. Молекуласы бір қатар орналасқан, конденсацияланған 3 бензол ядросынан тұрады. Оның ортадағы сақинасы антранол мен антрахинонға дейін тотыққан. Антрахинондар өсімдіктерде тотығу дәрежесі бойынша ортаңғы сақинасында болады. Барлық табиғи антрацен қосылыстары құрамында фенолокси топшасы болуы тиіс. Олар негізінен көміртек атомының 1-ші, 2- ші немесе 3-ші, 1- шісінде кездеседі, ал кейбір антрохинондар 2,6-шы көміртек атомынаң тағы да қосымша гидроксил топшасын құрайды. Антрогликозидтердің молекуласында ең жиі ұшырасатын орынбасар топшалары: метил тобы, метоксиметилен, альдегид, карбоксил болып келеді. Классификациясы. Табиғатта 200-ге жуық заттар белгілі. Қазіргі кезде бірнеше классификация бар. Окси топшасының соңына, ортаңғы сақинаның тотығу дәрежесіне байланысты және конденсация дәрежесіне қарай антрацен туындылары 8 топқа бөлінеді. Олардың негізгі 4 тобы 1,2-диоксиантрахиондар. Құрамында орынбасарлары тек қана 1,2 көміртек атомына жалғасқан. Көбінесе рияндар және сабынкөктер тұқымдастарына ұшырасады, олардан ализарин табылған. Бірақта олар несеп бөліп шығаратын қасиетке ие емес, ал кальцимен қоспа түзіп, әрі бүйректігі кальциді ерітеді. Егер бүйректегі тұздар оксалат кальциден құралған болса және фосфаттарды нашар толық ерітіп алмайды. 1,8-диоксиантрахинондар. Оларды құрамындағы А және С сақинасында орынбасарлары болады. Ең көп таралған топ болып 60-тан астам қосындыдан тұрады. Олардың жиі ұшырасатын тұқымдастары: тарандар, қаражемістер, лалагүлдер, астралар, шәйқурайлар, бұршақтар және т.б. Олардың іш жүргізетін қасиеті бар. Тангут рауғашында реун-эмодин, ал алоэ шырынында алоэ-эмодин кездеседі. Антрондар аз ұшырасып, олардағы антрахинон түгелімен тотықпаған күйінде болады. Егер де 1,8-диокси туындысы болса, олар оған жалғаспалы болып келеді. Ол итжүзім, бұршақ, жауқазын, шайқурай тұқымдастарында да табылған. Олар антрахинондардың биогенстикалық із ашарлары болады. Іш жүргізетін, тітіркендіретін эффектілерге ие болды. Эмодин-------------------О2-------------------антрахинон Конденсацияланған атрахинон туындысы – диантрахинондар. Күрделі құрылыстан және биомолекулалардан құралған. Олар көбінесе рияндар және шайқурайлар тұқымдастарына жататын өсімдіктерде кездеседі. Бұлар іш жүргізетін қасиетке ие болмайды, бірақ та фтодинамикалық белсенділіктерінің УК сәулесінде сезгіштігін көбейтеді. Антрахинондар өсімдіктерде гликозид түрінде, бастысы О-гликозид түрінде жиі ұшырасады, бірақ та О-гликозидтерде де кездеседі. Негізінен моногликозид, биозид, дигликозид күйінде болады. Әдетте, көміртек қалдығы 8-ші және 6-шы жағдайда орналасады. Қантты күйінде глюкоза, рамноза, галактоза және т.б. ұшырайды. С – гликозидтерде де қант көміртектің 10-ыншысында жайласқан. Жаңа піскен өсімдік құрамында антропандар мен антронолдар күрделі гликозид түрінде болады. Антратуыстары шыбыншіркей, құрт-құмырсқаларда да табылған. Әдетте, тотыққан және тотықсызданған күйінде кездеседі. Тотықсызданған күйі көбіне кәрілерде болады. Алоэның жапырағында антрогликозидтер тотықсызданған күйінде: антрондар, антронолдар кездеседі. Ал раугаш, тижүзімдерде тотыққан және тотықсызданған түрлері болады. Тотыққан және тотықсызданған формалар қатынастар арасында модификациясы ауысады. Медицина үшін антрацен туындыларының ішіндегі ең бағалысы тотыққан күйі болып есептелінеді. Райғаштың жас жапырақтарында тотықсызданған күйі болып, ал жазда тотыққан күйі 2 есе көбейеді. Ал рауғаштың жас тамыры мен тамыр сабақшасында тотықсызданған күйі ұшырасады, ал тотыққан күйі ағашқа айналған тамыры мен тамырсабақшаларында кездеседі. жүктеу/скачать 6.72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|