Алкалоидтар µсімдік организмінде т‰зілетін, жоѓары биологиялыќ, к‰рделі табиѓи органикалыќ азот ќ±рамды ќосылыстар
Кәдімгі арктостафилос Аrctostaphylos
жүктеу/скачать 6.72 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Таралуы.
- Химиялық құрам.
- ИТБҮЛДІРГЕН ҚАРАЖИДЕК Vaccinium Vitisidaea L. ҚАРАЖИДЕКТЕР ТҰҚЫМДАСЫ Vacciniaceae Сипаттама.
| Кәдімгі арктостафилос Аrctostaphylos
(аюжидек) uva-ursi (l.) spreng Ерикацеа тұқымдасы Еricaceae Сипаттама. Мәңгі көгеріп тұратын көп бұтақты, биіктігі 120 см-ге жететін жатаған өсімдік. Сабақтары тармақты, бұтақты. Жапырақтары ұсақ алмұрт тәріздес, қабықтары қалың. Алқызыл гүлдері сабақтарының ұшында шоқталып өседі. Жемісі домаланған қызыл түсті, жидек тәрізді. Таралуы. Ресейдің еуропалық бөлігінде, Сібірде кең таралған, Қазақстанда Алтай өлкесінде кездеседі. Дайындалуы. Дәрі жасау үшін өсімдіктің жапырақтарын, өркендерін (Folia et cormus Arctostaphylos uvae-ursi), мамыр-маусым айларында өсімдік гүлдеген кезінде жинап алады. Химиялық құрам. Өсімдіктің өркенінде фенолдар және олардың туындылары, арбутин 6,4-8,13 %, 9,4-17%-ке дейін илік заттар, жапырақтарында фенолдар және оның туындылары; гидрохинон 0,12-0,32%, арбутин 2,5-25%, метиларбутин 1,17-1,22%, илік заттар 7,2-41,6%, танин 7%, галлотанин 17,1%, эллаготанин 0,75 %-ке дейін бар. Бұдан басқа шикізаттың құрамында иридоидтер (монотропин), үштерпеноидтер, флавоноидтар 0,33-1,55%, органикалық қышқылдар 0,01%, эфир майы, С витамині, каротин, фенолкарбон қышқылдары, кумариндер, катехиндер кездеседі. Қолданылуы. Ақжидектің дәрі-дәрмектері залалсыздандыратын және қуық пен несеп жолдарының қабынуында (нефрит, цистит), несеп шығаратын дәрі ретінде кеңінен қолданылады. Дәрі-дәрмектер. Қайнатпа, тұндырма. Несеп жүргізетін жинақтың құрамына енеді. Сақталу мерзімі 5 жыл. ИТБҮЛДІРГЕН ҚАРАЖИДЕК Vaccinium Vitisidaea L. ҚАРАЖИДЕКТЕР ТҰҚЫМДАСЫ Vacciniaceae Сипаттама. Қысы-жазы көгеріп тұратын аласа жартылай бұталы өсімдік. Тамыр сабағы жіңішке жатаған. Биіктігі 30 см-ден аспайды. Бұтақтары жұмыр, сыртында жоғары қараған түктері бар. Жапырақтары кезектесіп орналасқан, қыста да түспей қар астында жата береді, теріс қаратып қойған жұмыртқаға ұқсайды, төменгі жапырақтарында бірнеше қара дақтары бар. Бұтақтарының жоғары жағында орналасқан гүлдерінің түсі ақ немесе қызыл, 4 түсті, қоңырау сықылды, 4-5 гүл жапырақшасынан тұрады, гүл сабақтары қысқа. Тұқымы қызыл түсті, дөңгелек, шар тәрізді, дәмі ашылау, 3 мм-ге жететін жидек. Таралуы. Итбүлдірген қылқанды және аралас ормандарда өсаді. Көкшетауда, Алтайда кездеседі. Ресейдің еуропалық бөлігінде, Қиыр Шығыста, Скандинавияда, Батыс және Шығыс Сібірде, Кореяда, Солтүстік Қытайда, Солтүстік Америкада таралған. Дайындалуы. Дәрі-дәрмектер алу үшін өркендерін және жапырақтарды қағаз бетіне жұқалап жайып кептіреді. Қарайған, қоңырқай тартқан жапырақтарын алып тастайды. жүктеу/скачать 6.72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|