Алкалоидтар µсімдік организмінде т‰зілетін, жоѓары биологиялыќ, к‰рделі табиѓи органикалыќ азот ќ±рамды ќосылыстар
жүктеу/скачать 6.72 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Дайындалуы.
- Химиялық құрам.
- Қолданылуы.
| Химиялық құрам. Жапырақтарың құрамында фенолгликозидтер арбутин, метиларбутин, сонымен қатар урсол, аскорбин қышқылдары мен илік заттар кездеседі.
Қолданылуы. Бұл өсімдіктің препараттары бүйрек ауруын емдейтін (пиелит, цистит), несеп жүргізетін дәрі есебіне пайдаланады. Дәрі-дәрмектер. Тұнба, қайнатпа. Несеп жүргізетін қоспалар құрамында енеді. Сақталу мерзімі 3 жыл. Қызғылт семізот (алтын тамыр) Жасаншөптер тұқымдасы Сипаттама. Ірі әрі жуан тамыра бар, көп жылдық шөптектес өсімдік. Кейбір тамыраның салмағы 900 г-ға дейін кездеседі. Тамырларының сырт жағы алтын түстес, сары, ішкі жағы ақ түсті, көптеген кезде тамырының сынған жері ашық – қызыл. Тамырдың сыртқы қабығын пышақпен ептеп кесіп байқасаңыз мұрныңызға аңқыған хош иіс келеді, ал сыртқы қабықтан кейінгі қабықтары лимон сияқты сары түсті. Бұл тек алтын тамырға ғана тән қасиет. Тамырдан биіктігі 50 см-ге жететін, бірнеше түзу сабақтар өсіп шығады. Бірақ бұталар болмайды, оның есебіне ірі, кезектесіп орналасқан, қалың етті, сопақша жапырақтары болады. Кейде жапырақтарының шеттерінде майда, ірі, сирек тістері болады. Сары түсті гүлдері өсімдіктің жоғары жағына шоғырланып тұрады. Маусым-шілде айларында гүлдейді. Таралуы. Таулардың және төбелердің беткейлерінде, шалғынды жерлерде, тау өзендері мен көлдерінің жағалауларында өседі. Алтай, Тарбағатай, Жоңғар Алатауларында кездеседі. Ресейдің европалық бөлігінде, Қиыр шығыста, Сібірде ұшырасады. Дайындалуы. Дәрілік мақсатта өсімдіктің тамырларын (Radices Podiotae roseae) күзде жинап алады. Тамырсабағын күрекпен қазып, топырағынан тазартады, ағын сумен жуып, тоз қабатынан, шіріген бөліктерін, сабақтарын кесіп алып тастайды, көлеңкелі жерлерде аздап кептіреді. Сонан соң, ұсақтап кесіп, ұзындығы 2-10 см-дей етіп кептіргішке салып 50-600С температурада кептіреді. Химиялық құрам. Қызғылт семізоттың жер асты өнімдерінде фенол және спирттер мен гликозидтер, оның ішінде салидрозид (родиолозид), розавин, розицин бар. Салидрозид (родиолозид) Сонымен бірге, шикізаттың бойында флаваноидтар, илік заттар 20% галла қышқылы, эфир майы 0,8-0,9%, органикалық қышқылдар, глюкоза, сахароза, липидтер кездеседі. Эфир майының құрамында фенилэтил спирті, фенилэтилацетат, цитраль, альдегидтер, терпендер табылған. Қолданылуы. Бұл өсімдіктің денеге қуат беретіні толық анықталған. Әсіресе ой еңбегімен айналасып, шаршаған адамдардың еңбек ету қабілетін едәуір арттырады. Алтын тамыр, панакс гинсенг, мақсыр рапонтикум, аралия, опломакс сияқты өсімдіктердің дәрілік қасиеттеріне ұқсас біртекті өсімдіктер қатарына енеді. Дәрі-дәрмектер. Сұйық экстракт. Сақталу мерзімі 3 жыл. жүктеу/скачать 6.72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|