Һәјат јолунда һеч бир зәиф нөгтәси олмајан инсанлар пејғәмбәрлик мәс’улијјәтини гәбул етмәјә лајигдирләр. Пејғәмбәрлик иҹра илә јанашы билдиришдир. Мүмкүндүр ки, кимсә уҹа мә’нәви мәгама чатсын, өвлијалар зүмзүмәсинә говушсун, амма пејғәмбәрлик ләјагәти әлдә едә билмәсин. Бу ләјагәт өмүр боју мә’сум олмуш, доғру јолдан сапмамыш инсанлара нәсиб олур. Бүтүн бу әламәтләр Аллаһа мә’лумдур вә пејғәмбәрләри дә Аллаһ сечир: «Аллаһ пејғәмбәрлији кимә ҝөндәрәҹәјини Өзү даһа јахшы билир». («ән’ам» 128). Бу ләјагәт өз шәхси ләјагәтини һеч заман алчатмамыш инсанлара тапшырылыр.
Илаһи пејғәмбәрлик инсан јер үзүнә гәдәм гојан ҝүндән башламышдыр вә бәшәр һәјатынын сон анынадәк давам едәҹәкдир. Пејғәмбәрлик силсиләси һәзрәт Мәһәммәддә (с) сона јетсә дә, бу пејғәмбәр силсиләсинин сона јетмәсидир. Амма һәзрәт Мәһәммәдин рисаләти бәшәри бир рисаләт олдуғундан дүнја дурдугҹа дураҹаг. Инсан һәмишәлик вәһјә мөһтаҹдыр вә бу вәһј һәр заман онунла олаҹаг.
Илаһи рисаләт вә сәмави ҝөстәришләр иҹтимаи һәјатла јанашы инкишаф едиб, бәшәрин истәкләринә там ҹаваб верәҹәк сон пејғәмбәрлә баша чатыр. Ондан сонра исә диҝәр бир рисаләт дүзҝүн еһтимал дејилдир. Силсилә пејғәмбәрләрин иманы, илаһи динин камиллији һәзрәтин (с) рисаләти илә камала чатыр. «Аллаһ јанында дин даим исламдыр». («Али-имран» 19(?)). Рисаләтин сонунҹу олмасынын фәләфәси будур ки, рисаләт истәкләрин тә’мини үчүндүр вә һәзрәтин (с) рисаләти бу истәкләрә там ҹаваб верирсә, демәк јени бир рисаләтә еһтијаҹ галмыр.
Пејғәмбәрин (с) рисаләтинин башланғыҹы бәшәр тарихиндә чох бөјүк һадисәдир. Аллаһ тәрәфиндән бәшәријјәт үчүн бундан бөјүк һадисә, бундан бөјүк не’мәт ҝөндәрилмәмишдир. Бу рисаләт ҹәмијјәтә јени бир е’тигади вә сијаси гурулуш ҝәтирир. Ләјагәт бахымындан бу рисаләт пејғәмбәрин гырх јашындан рәсми олараг башлајыр. Буну да гејд едәк ки, рәвајәтләрә әсасән һәлә гырх јашынадәк она мәләкләр назил олмуш, рө’ја аләминдә мәләкләрлә ҝөрүшмүшдүр. Рәсми олараг исә Гур’ан һәзрәтин (с) гырх јашында назил олмушдур.
Сүнни вә шиә әһли тәрәфиндән гәбул олунмушдур ки, Гур’ан «әләг» сурәсинин илк беш ајәси назил олмаға башламышдыр. Еләҹә дә әксәријјәт гәбул едир ки, бе’сәтин башланғыҹы 27-си Рәҹәбә дүшүр. Амма сүннә әһлинә ҝөрә бу тарих фәрглидир. Белә мәсәләләрин арашдырылмасы Гур’ан елмләринин мөвзусудур вә өз вахтында изаһ едиләҹәк. Бурада исә мәгсәдимиз бе’сәтин сәбәбләрини арашдырмаг, еләҹә дә, һәзрәтин (с) кечдији јолу, ибади, иҹтимаи вә сијаси һәјатыны тәсвир етмәкдир. Бу нөгтә дә ишыгландырылмалыдыр ки, белә бир бөјүк мәс’улијјәти гәбул едән шәхсин һансы хүсусијјәтләри олмушдур. Бүтүн һәјаты нүмунә олмуш белә бир фәзиләтли шәхсин өјрәнилмәси фајдалы олаҹаг. Чүнки дүзҝүн тәһлилләр вә онун һәјатынын тәсвири она ардыҹыл олмаг имканыны јарадаҹаг.
ҜИЗЛИ РИСАЛәТ
Һәзрәтин (с) рисаләти ҝизли шәкилдә башлајыр. Әввәлки пејғәмбәрләр һазырлыг ҝөрсәләр дә, һәзрәтин әввәлки парлаг һәјаты һамыја мә’лум олса да, шәраит мүнасиб олмадығындан, бүтүн ихтијарлар бүтпәрәстләрә мәхсус олдуғундан бу рисаләт мәһдуд вә ҝизли шәкилдә башлајыр. «ән јахын гоһумларыны горхут». («Шүәра» 214). Вәһј ҝөстәришләри кичик бир ҹәм арасында мәхфијанә ачыгланыр вә бармагла сајыласы гәдәр аз инсан Пејғәмбәрин бујуругларына иман ҝәтирирләр. Һәзрәтин рисаләти ширкә е’тираз етмәклә, «Аллаһдан башга мә’буд јохдур, демәклә ниҹат тапын» шүары илә башланыр. Бу идеја инсанларын пак фитрәтиндән галхдығындан арам-арам ҝенишләнир вә үрәкләрдә јер тапыр. Бу шүарлар ҝенишләндикҹә мүхалифәт дә ҝүҹләнир. Бу мүддәтдә һәзрәтә јахынларын вә Гүрејш бөјүкләринин чоху Пејғәмбәрә иман ҝәтирирләр. Бу ҝизли дә’вәт, рисаләт үч ил давам едир.
АШКАР Дә’ВәТ
Шәраит јаранан заман, һәзрәтин (с) рисаләтинә бир дәстә инсан иман ҝәтирдији вахт мәс’улијјәт даһа да артыр. «Өз дә’вәтини ашкар ет» әмринә әсасән пејғәмбәрлик ашкар едилир вә Сәфа дағы кими бир минбәрә галхыб, өз илаһи сәси илә инсанларын хүрафат, ширк, алчаглыг ҹајнағындан гуртулушу үчүн нида едир. Инди бир тәрәфдән Пејғәмбәр (с) вә онун јахынларынын тәлашы, диҝәр тәрәфдән мүхалифләрин дүшмәнчиликлији аловланыр. Дүшмән һәзрәтин рисаләтинә гаршы о гәдәр һәссасдыр ки, бүтүн васитәләрә әл атыр. Пејғәмбәрә мәҹнун, сеһркар, шаир, бәшәрдән тә’лим алмыш демәклә бөһтанлар атылыр. Пејғәмбәр вә онун тәрәфдарлары бөһтанларла, истеһзаларла, ҹисми әзабларла гаршылашыр, бә’зиләри шәһадәтә јетирилир. Амма Аллаһ-таала Пејғәмбәрә (с) үмид верир: «Сәнә әмр олунан Гур’аны ачыг-ашкар тәблиғ ет вә мүшрикләрдән үз дөндәр». («Һиҹр» 94).
Пејғәмбәрин (с) артан тәлашы вә онун ҝөзәл сәслә Гур’ан гираәти һамыны өзүнә ҹәзб едир. Пејғәмбәрлә бир ҝөрүш, онун охудуғу Гур’аны бир дәфә динләмәк кифајәт едир. Бир ҝөрүшлә онун ҝөзәлликләринә ҹәзб олунурлар. Онун ҹазибәси гәлбләри овсунлајыр вә јумшалдыр. Гур’анын ширинлији ән бәрк гәлби дә титрәдир. Она ҝөрә дә дүшмән чалышыр ки, Гур’анын авазы гулаглара чатмасын. Ҝөстәриш верилир ки, «Мәсҹидүл-һарам а» дахил оланда гулагларынызы тутун ки, Гур’ан сәсини ешитмәјәсиниз. Гур’анын сәсини ешитмәк она ҹәзб олмаға бәрабәрдир.
Кафирләр дедиләр: Бу Гур’аны динләмәјин, о охундугда сәс-күј, шулуглар салын ки, бәлкә галиб ҝәләсиниз. («Фуссиләт» 26).
Неҹә ки, Нуһун гөвмү палтарларыны башларына галдырдылар ки, онун дә’вәтини ешитмәсинләр. «Сәнин онлары бағышламағын үчүн нә заман онлары дә’вәт етдимсә, онлар бармагларыны гулагларына тыхадылар». («Нуһ» 7).
Лакин Гур’анын ҹазибәси елә бир һәддә иди ки, башгаларынын ешитмәсинә мане оланлар да ону ешитмәкдән, она гулаг асмагда ваз кечә билмирдиләр. Чүнки онун ҝөзәллији, ширинлији, ҹазибәси һәдсиз иди. Она ҝөрә дә Гур’ан өзүнү ән ҝөзәл сөз адландырыр. («Зумәр» 23).
Пејғәмбәрин (с) гаты дүшмәни Вәлид ибни Мүғејрә бүтүн гүввәси илә чалышыр ки, кимсә һәзрәтә јахынлашмасын. Лакин өзү Кә’бәнин јанындан кечәркән һәзрәтин (с) тәлавәтини ешидир вә тәлатүмә ҝәлир. Пәришан һалда өз тәрәфдарларынын мәҹлисинә дахил олур. Достлары Вәлидин бу һалына истеһза едиб, сәбәбини сорушурлар. Нә гәдәр дүшмән олса да Вәлид Гур’анын ҝөзәллијини ҝизләдә билмир вә е’тирафа мәҹбур олур: «Мәһәммәдин сөзләри о гәдәр ҹазибәли, ширин, ҝөзәлдир ки, ондан ҝөзәли олмаз». Јенә дә дејир: «Гур’ана гулаг асмајын, сәс-күјлә она мане олун, кимсәнин ешитмәсинә имкан јол вермәјин».
Достарыңызбен бөлісу: |