Аллаһын елчиси

3-ТәҺГИГ ГәЛәМИ

Һәмишәки кими инди дә һәгигәтсевәр инсанлара маариф вә мәдәнијјәтин ширинлијини дадыздыран, дүшүнҹәләри һәрәкәтә ҝәтирән һәмин бу тәһгиг гәләмидир. Бу гәләм нәсилләрә өзүнә ҝүвәнмәји өјрәдир. Аллаһын анд ичдији дә бу гәләмдир. «Анд олсун гәләмә вә јаздыгларына» («Гәләм» 1). Гәләмин мәс’улијјәти тәһгигдир вә о, биҝанәләрин мәдәнијјәт һүҹумларынын гаршысында дајанмалы, ҝәләҹәк нәсилләри ҝүнаһлардан горумалыдыр.

әҝәр бу ҝүн һәгигәтләрин, шәхсијјәтләрин тәһрифинә бөјүк пуллар хәрҹләнирсә, мүсәлманларын инамыны доғру тәһлилләрлә мөһкәмләндирмәк гәләмин өһдәсинә дүшүр. Гәләм ҝәнҹләри јаланчы идејалардан чәкиндириб, өз әслинә гајтармалы, фајдасыз тәглидләрдән узаглашдырмалыдыр. Бу гәләм мүсәлманлары дәрин дини инамлара бағламагла, Пејғәмбәр (с) вә саир дин бөјүкләриндән нүмунә ҝөтүрмәклә мүстәгил, биҝанәләрсиз јашамаға инандырдығы һалда дүшмән бу инамы онларын әлиндән алыб, јалан идеаллары ирәли верир. Буна ҝөрә дә бөјүкләрин симасынын тәсвири, онларын јолунун тәһлили о заман сәмәрәли олур ки, тәһгиг гәләми илә ишләнилсин. Бунунла тәһрифләр рүсвај едилир, әталәтдән гуртулуш әлдә едиләр, ҹәмијјәтә уҹалыг әта олунур.

ИДЕАЛЫ ТАНЫМА

Дин бир мәрам кими инсанын фитрәтиндән вә ич истәкләриндән доғулур. Бу мәрам чичәкләнмә үчүн фүрсәт ахтарыр. Диггәтләри ҹәлб етмәк, фикирләрдә јер тапмаг үчүн ити бир диллә мәрамын тәгдиминдән әлавә идеал тәгдим етмә үсулундан истифадә едилир. Дин өзүнү камил шәкилдә тәҹәссүм етдији илаһи инсанларын симасыны тәсвир едир. Илаһи сифәтләрин ҹилвәләндији бу шәхсләр һамы үчүн ашкар бир дәлил, ишыглы бир јолдур.

Јалныз һәгигәтләр вә фәзиләтләрә әсасланан бу үсул ән үстүн вә ән әсаслы бир үсулдур. О, даим рәнҝини дәјишән јаланларла долу үсуллардан уҹадыр. Гур’ан мүсәлманларын шәхсијјәтини горумаг үчүн, онларын јаланчы, пуч идеаллардан чәкинмәси үчүн алныачыг јашамыш вә илаһи инсанлары тәгдим едир. Бу шәхсләр пејғәмбәрләр вә онларын ардыҹыллары кими нүмунә олмаға лајигдирләр. Гур’ан батил тәрәфдарлары вә онларын агибәтини нәзәрә чатдырмагла өз јолчуларына хәбәрдарлыг едир.

АЛЛАЫН РәСУЛУ (С) ҺәЈАТ НҮМУНәСИДИР

Аллаһ-таала ән ҝөзәл бујругларында һәзрәт Пејғәмбәри (с) бүтүн һәгигәт өлчүләринин нүмунәси кими танытдырыр, онун илаһи симасыны нүмајишә гојур вә бүтүн инсанлары бу симадан нүмунә ҝөтүрмәјә чағырыр. «Һәгигәтән Аллаһын Рәсулу Аллаһа, гијамәт ҝүнүнә үмид едәнләр вә Аллаһы хатырлајанлар үчүн ҝөзәл нүмунәдир». («әһзаб» 21). Бу чағырыш илаһи вә инсани дәјәрләрин гијмәтләндирилмәсидир.

Сүбһан Аллаһ өз мөһтәрәм вә мөһкәм бујруғунда кимсәнин әвәз едә билмәјәҹәји илаһи бир симадан данышыр. «Сән хасијјәтҹә үстүн вә бөјүксән». О, илаһи сифәтләрин мәзһәри, һагга ешгин вә һәгигәт јолунда фәдакарлығын ифадәсидир. О, сәадәт ашигидир. О, һәгигәтин сејриндә мәләкләрин е’тираф едиб, галха билмәдији мәгамлара јуксәлир. Мәләкләр «бир бармаг бәнди гәдәр галхсам, ганадларым јанар» дејир. («Бәһар» 18-ҹи ҹилд). Һәзрәт (с) гәрг оланлара јардымда о гәдәр үзүлдү ки, Аллаһ она тәсәлли верди: «Биз Гур’аны сәнә назил етмәдик ки, өзүнү бунҹа зәһмәтә саласан» («Та-һа»-1). О, јолуну азанларын дәрдиндән о гәдәр тәәссүф етди ки, Аллаһ онун ҝизли ешгини ашкара чыхарды - «Еј Мәһәммәд, јохса бу Гур’ана инанмасалар, архаларынҹа тәәссүфләниб өзүнү һәлак едәҹәксән?! («Кәһф»-6). Һансы рәһбәр өз халгыны бу гәдәр севиб?! Мәләкләрдән дә үстүн мәләк сималы бир инсан, инсани камалын тәҹәллиси ки, һәмин илаһи камалдан ришәләнир. Һәмин шәхс ки, өз ағыр вә гыса һәјатында ҝөзәлликләри илә һамыны һејран гојду. Бәшәр һәјатында мисли ҝөрүнмәмиш һалда гәлбләри фәтһ етди. Пак инсанлар она о гәдәр валеһ олдулар ки, онун дәстәмаз сујуну тәбәррүк билдиләр.

Һәзрәт Пејғәмбәрин (с) ҝөзәлликләри о гәдрә вәсфәҝәлмәздир ки, инсанлары бүтүн рәнҝләрдән, буланыглардан узаглашдырыр вә өзүнә валеһ едир. Онлар евләриндән, вәтәнләриндән, гәбиләләриндән, һәтта өвладларындан,јолдашларындан, ата-аналарындан ајрылыб Пејғәмбәрин (с) мәрамларына бағланырдылар, илаһи дәјәрләри һәр шејдән үстүн тутдулар. «Мүһаҹирләрдән әввәл јурд салмыш вә иман ҝәтирән кәсләр өз јанларына мүһаҹирәт едәнләри севәр, онлара верилән гәнимәтә ҝөрә үрәкләриндә һәсәд, гәзәб дујмаз, өзләри еһтијаҹ ичиндә олсалар белә онлары өзләриндән үстүн тутурлар». («Һәшр» 9). Истәр һәзрәтин (с) өзү, истәр ардыҹылларынын мислинә инсанлар арасында тәсадүф едилмәз. Јалныз белә бир шәхс рәһбәрлијә вә нүмунә олмаға лајигдир. Ахы бүтүн сә’ј вә тәлашы өзүнә хидмәтдән ибарәт олан бир инсан неҹә рәһбәр ола биләр?! «О бири гисминиз исә анҹаг өз ҹанларынын һајына галыр». («Али-имран» 154). Бу адамлар заһирән инсан, дахилдә исә һејвандырлар. «Онларын мәгсәди јемәк вә јатмагдыр». («Нәһҹүл-бәлағә»). Һәзрәт (с) бир мәләк дә дејил. Чүнки мәләк башга, фәргли һәгигәтдир. Онун фитрәт вә истәкләринин олдуғу мә’лум дејил. Мәләк јалныз әмрә табедир: «Мәләкләр һеч заман Аллаһа итаәтсизлик етмәз, даим Аллаһын итаәтиндә оларлар». («Тәһрим» 6).

Рәһбәрлик гәјагәти инсаны мәләксима едир. «әҝәр биз ону мәләк етсәјдик, јенә дә ону бир инсан гијафәсиндә ҝөндәрәр вә онлары бир даһа дүшдүкләри шүбһәјә салардыг». («ән’ам» 9). Јер үзүндә инсанлар јашајырса, онларын нүмунәси дә инсан олмалыдыр. Јох, сакинләри мәләк олсајды, онларын пејғәмбәри дә мәләк оларды. «Сөјлә ки, әҝәр јер үзүндә архајын ҝәзәнләр мәләкләр олсајды, сөзсүз ки, онлара бир мәләк пејғәмбәр ҝөндәрәрдик». («Исра» 95). «Кәһф» сурәсиндә бујрулур: «Мән дә сизин кими анҹаг бир инсанам».

Гур’анда бәһанәләр нә үчүн јер ајрылыр: Дејирләр, Пејғәмбәр мәләк дејил. «Инсанлара доғру јолу ҝөстәрән бир рәһбәр ҝәлдији заман она иман ҝәтирмәјә мане олан шеј јалныз онларын – Аллаһ бир инсанмы пејғәмбәр ҝөндәрди? – демәләридир». («Исра» 94). «Бу ҝеҹә Пејғәмбәрдир ки, бизим кими јејир, базарда ҝәзир» («Фүрган» 7); «әҝәр Пејғәмбәр инсанлар арасындан сечилмәлидирсә, танынмыш бөјкләрдән сечилмәлидир» («Зүхаф» 31); «Нә үчүн Гур’ан Мәккә вә Мәдинә бөјүкләринә назил олмајыб, пејғәмбәр ади ола билмәз, онун бағлары, вар-дөвләти олмалыдыр» («Исра» 93); «Нә үчүн сәнин хурма вә үзүм бағларын јохдур, евинин үстү гызыл, ҹәваһират деијл!» («Фүрган» 8).

Гур’ан бу бәһанәләри рәдд едәрәк бујурур ки, инсанлар үчүн нүмунә шәхс вә пејғәмбәр јалныз инсан ола биләр, кечмиш пејғәмбәрләр дә инсанлардан олмушдур. «Сәндән әввәл ҝөндәрдијимиз пејғәмбәрләр дә шүбһәсиз ки, јемәк јејәр, базарлары ҝәзиб-долашардылар» («Фүрган» 20).

Башга бир ајәдә бујрулур: «Де ки, һәмд олсун Аллаһа! Салам олсун Аллаһын сечдији бәндәләринә» («Нәһл» 59). Пејғәмбәр инсан олдуғу үчүн инсанлара нүмунә ола биләр, илаһи олдуғу үчүн инсанлары о истигамәтдә пәрвазландырар. «Үмуми әрәбләрә өзләриндән пејғәмбәр ҝөндәрән Одур. Бу пејғәмбәр онлара Аллаһын ајәләрини охујар, онлары тәмизләјәр» («Ҹум’ә» 2). Гур’ан белә илаһи чөһрәли бир инсаны тәсвир едир. Лакин бу тәсвир бош јерә дејил, нүмунә ҝөтүрмәк үчүндүр. «Аллаһын Рәсулу (с) өз илаһи чөһрәси илә сизин үчүн нүмунәдир».