Араб жазба ескерткіштері және оның адамзаттың қазіргі рухани
жүктеу/скачать 312.1 Kb. Pdf көрінісі
|
| 2022 8 (50) MARCH
340 бейнелейді және ол соңғысын Бердібектің баласы деп атайды, содан кейін хан Тоқтамыстың өлімін ұйымдастырған Әмір Темір туралы да жазған. Орта ғасырлардың ең ірі тарихшыларының бірі жасаған мұндай дәлсіздіктерді автордың немқұрайлылығымен емес, тек Мысырдағы деректердің аздығымен түсіндіруге болады. Алайда Ибн- Халдунның қателіктерін басқа араб жазушысы Ибн-Арабша жояды, ол Темірдің бұл қалаларды қиратуынан кейін Сарай, Астрахань, Қырымға өзі барғандығы туралы баяндаған. Осы кездегі хулагидтер мен тимуридтердің сарай ақсүйектерімен байланысын араб жазушыларына қарағанда парсы авторлары Жошы ұлысына дұшпандық танытты, солтүстікте болған оқиғаларға арабтар сияқты немқұрайлықпен қараған. Егер арабтар Алтын Орданы қызғылт түстермен бейнелеп, құдіреттілігін жазған болса, парсылар, керісінше, Жошы ұлысының әлсіз жақтарын атап көрсеткен. ХІІІ ғасырдан бастап Шығыстың (Халифаттың тарихи орталық аймағы) араб әдебиетіне параллель мұсылмандық батыстың түпнұсқа араб әдебиеті дамыды және ол осы кезде Ифрикия (қазіргі Тунис), Испанияның араб-мұсылман қалаларында шарықтау шегіне жетті. Шығыс араб классиктерінің қарқынды ассимиляциясы мұнда тарихи-филологиялық кодтар мен көркем сипаттағы тарихнамалық шығармаларды («Бірегей семіздік» Ибн Абд Рабихи және т.б.), поэтиканы (Ибн Рашик пен Ибн Шараф шығармалары) жинақтаудан көрінді. Қорытынды. Араб, парсы, қыпшақ жазба ескерткіштерінен өз бастауын алатын қазақ әдебиеті, кеңестік кезеңде идеологиялық бұрмалаушылыққа ұшырап, шынайлылықтан ажыратылды. Қазақстан мемелекеті тәуелсіздігін алған соң, қазақ әдебиетінде маңызды орын алатын дәстүрлерді жаңғыртуда, ұлттық-рухани сананың дұрыс пайымдалуындағы қазақ халқын өзге ұлттардан ерекшелендіретін ана тіліміздің тілдік өзгеріске ұшырауына себеп болған тарихи оқиғалардың ықпалына назар аударылуда. Қазіргі жағдайда, мемлекетті жаңғырту және білім беру саласындағы реформалар қажеттігін дәлелдей отырып, еуропалық мәдениет негізінде елімізде азаматтық және патриоттық сананың негізі қаланды. Кейіннен жаңа ағартушылық мәдениет пен дәстүрлі араб-мұсылман мәдениеті арасындағы алшақтықты жою әрекеті болды. Мұсылмандық реформация (немесе ислам модернизмі) деп аталатын ағым өкілдері исламды ағартушылық рухта түсіндірді. Араб жазба ескерткіштері бүгінгі адамзаттың әлеуметтік өмірі мен рухани өміріндегі байланыстың бар екендігінің дәлелі. жүктеу/скачать 312.1 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|