Қаралатын мәселелер

Талкон Парсонстың (1902 – 1979 ж.ж.) көп еңбектерінің ішінде біз оның екі негізгі еңбегін, яғни әлеуметтік іс - әрекет, қимыл және құрылымды функциональды талдау. Бұлардың қысқаша мазмұны мен мәні мынандай. Қандай да бір әлеуметтік іс - әрекет, қимылдың болуында қажетті шарттар бар. Әрекет қимыл, біріншіден, оны жүргізетін адамды, екіншіден, нақты жағдайды, үшінші мақсатпен белгілі бір заң нормаларына сүйенген шартты жағдайларды қажет етеді.

Белгілі әлеуметтанушы Питирим Сорокин (1889 – 1968 жж.) 1922 жылға дейін Ресейде тұрып, кейін Батыс Еуропа елдеріне эмиграцияға кетуге мәжбүр болды. АҚШ – та қызмет ете жүріп, эмпирикалық әлеуметтанудың зерттеу тақырыптары үлкен әлеуметтік мәселелерді қамти алмағанын байқап, оны өткір сынға алды. Ол әлеуметтік статификация, яғни қоғамда топқа, жікке бөліну және әлеуметтік мобельдік (қозғалу, ауысу) мәселелеріне эмпирикалық зерттеу жүргізе отырып, бұларды әлеуметтік ірі мәселелермен, мысалы қоғамның әлеуметтік құрылымы мен тығыз байланыстырды.

Теорияларға негіз болған басты шарттар мен принциптердің жиынтығын парадигмалар дейді.

• Олар қоғамға талдау жасау тәсіліне, методологиялық принциптеріне қарай 2 үлкен топқа бөлінеді:

• 1. макросоциологиялық
• О. Конт, г. Спенсер,
• Э. Дюркгейм,
• Т. Парсонс

• 2. Микросоциологиялық
• М. Вебер, Дж. Мид,
• Г. Блюмер т.б.

• Британ әлеуметтанушысы А. Гидденс екі көзқарасты біріктіретін теория «структурацияны» қолданды

Микро және макро әлеуметтанулық теориялар

• Микро әлеуметтану кішігірім зерттеулерге негізделген адамның мінез-құлқы мен адамның әлеуметтік өзара әрекеттесуімен айналысады.
• Микро әлеуметтану, жоғарыда айтылғандай, адамдардың бетпе-бет әрекеттерін зерттеуге қатысты. Бұл негізінен жеке адамдардың күн сайын бір-бірімен неғұрлым аз мөлшерде байланысын зерттейді.

• Макро әлеуметтану әлеуметтік жүйені және популяцияны зерттейді
• Бұл зерттеу саласы әлеуметтік құрылымға көбірек назар аударады. Әдетте, макро әлеуметтану әлеуметтік жүйені тұтастай зерттейді, сонымен бірге ол бүкіл популяцияға назар аударады.