«арнайы педагогика және түзету психологиясы»



бет63/94
Дата10.09.2023
өлшемі1.6 Mb.
#477065
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   94
Семей УМК

Үйреншікті әдет иірімі

Уақыт өте келе көптеген жандар үшін темекі тарту жылдардан желі тартқан ескі әдетке айналады. Темекінің түтінін құшырлана бір сұрмаса, өзін қоярға жер таппай қиналатындарды сондай беймазалыққа түсіретін қандай күш? Ащы темекі түтінінің дәмі ме? Осындай сұрақ ойландырған ғалымдар тәжірибе жасап та көрген екен. Темекі түтініне тұншыққан бөлмеде темекімен «ұзақ жылдық достығы бар» шылымқорларды біраз отырғызғаннан кейін – ақ олардың бастары айналып, әлсіреп, жүректері айныған. Кейбірі тіпті есіне танып қалған.

  1. Темекі түтінінің құрамы қандай

Бұл 400- ға жуық түрлі химиялық заттардан – Менделеев кестесінің элементтерінен, және күрделі қосындылардан тұратын улы қоспа. Бірнешеуін ғана атар болсақ: аммоний, бензол, ацетон, бензин, никотин, қорғасын, никель, марганец, сынап, хром... Қатерлі тізім осылай жалғасып кете береді. Улы қойыртпақтың құрамында кремнийден, кальцийден, титан, стронций, полонийден бөлінетін радиоактивті заттар да бар. Осындай улы заттардан құралатын темекі түтінін құштарлана жұту арқылы шылымқор өз ағзасын өндірістік қалдықтарды қайта қорытатын зауытқа айналдыратынын білеме екен? Нақты дәйекке сүйенсек, бір қорап темекі тарту арқылы шылымқор 0,0012 г.синиль қышқылын, 0,0013 г.күкірт сутегін, 0,18г. Никотин, 0,64 г.аммиак, 0,92 г. Иісті газ, темекі қарамайының түрлі шоғырының қосылымының грамын қабылдайды екен. Ал, темекі қарамайының таза құрамының 1 грамы жылқыны да сұлатып салатыны анықталғаны қашан. Адам үшін темекі қарамайы қатерлі ісік жасушаларының өршіп - өсуіне әсер ететіндігімен қауіпті.
Темекі тартудан әсіресе, тыныс мүшелері және жүрек - қан тамырларжүйесі аса зардап шегеді. Созылмалы бронхит, өкпе, тамақтың қатерлі ісігі, яғни «жаман ауру», атерросклероз, жүрек аурулары – темекінің «ерінбей еңбектенгенінің» нәтижесі. Темекі тартудан шаш талшықтары да зардап шегеді.Өйткені,никотиннің күшімен қан айналымының бұзылуынан түбірлері толық қоректенбейді.Содан шаш түсе бастайды.Шылымқорлар темекі түтінін өздері жұтумен бірге,сол түтінмен дем алған айналасындағы адамдардың да денсаулығына зиян келтіреді.
Алкагольді ішімдіктер өте ерте замандарда пайда болған екен.Ал кейбір халықтарда арақ шарап өндірумен тұтыну ұлттық салтының ажырамас бөлшегіне айналған.
Балалардың көбі жеткіншектік кезеңде ересектік өмірге тезірек өтуге жанталаса ұмтылады.Егер кемелдену шағында балаңыз оғаш қылықтар танныта бастаса,танданбаңыз.Басбостандығын алуға арпалыс, жора жолдастарынан шеттеп қалмау,мектептегі, үйдегі іш пыстырар тәрбиелік әңгімелерден құтылып,өз өмірінің қожайынына айналу,үлкендер орнатқан ережелерге қарсылық көрсету, кей баланың өзін үлкен сезінуге тырысудағы әрекеттері.Әрине, жеткіншектер темекі тартып,ішімдіктің дәмін татуға 20-30жыл,жарты ғасыр бұрында ұмтылған.
Жеткіншектер мен жасөспірімдердің тәрбиелеу және оқыту мәселелері ең алдымен отбасы жағдайына байланысты. Отбасы жағдайындағы кейбір мәселелер бала мінез-құлқының бұзылуына, олардың тууына себепші болатындығын көреміз. Егер де осындай жағдайлар барысында ата-аналар, тәрбиешілер, мұғалімдер өзжеке мәселелерін дер кезінде шешіп отырса, бала психологиясының бұзылуына жол берілмейді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   94




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет