Ауыл шаруашылық ғылымдары Агрономия ауыл шаруашылық Ғылымдары

1. Бурмистров, С. Д. Народное образование в ЗКО до Великой Октябрьской социалистической революции. Ученые записки. / С. Д. Бурмистров. – Т. IV. – вып. 14. УПИ им. А. С. Пушкина. – Уральск. – 1957. – С. 307-336.

2. Чесноков, Н. Времен связующая нить: (190 лет со дня открытия 1-ой общеобразовательной школы в Уральске) / Н. Чесноков // Приуралье. – 2002. – 18 мая. – С. 7; 25 мая. – С. 5.

3. Фархшатов, М. Н. Школьное образование в пореформенном Уральске (1861-1917) М. Н. Фархшатов // Материалы региональной научно-практической конференции. «Уральску – 375 лет». – Уральск. – 1989. – С. 60-62.

4. Памятная книжка Уральской области на 1900 год. – С. 142.

5. Памятная книжка Уральской области на 1904 год. – С.110.

6. Памятная книжка Уральской области на 1915 год. – С.123.



Жаңа айдар:

Новая рубрика:

Методикалық материалдар

Методические материалы
УДК: 37.013.3.
Имандылық – тәрбие негізі
А. Е. Мырзабаева, ізденуші
Орал газ, мұнай және салалық технологиялар колледжі
Мақалада ұлттық педагогика негізінде жастарды тәрбиелеу жөнінде мысалдар келтірілген. Өсіп келе жатқан ұрпақ тәрбиесіндегі тілдің, қазақ халқымыздың салт-дәстүрлерінің орны туралы айтылады. Халық өмірінің алуан сырлы қатпарларын жан-жақты қамтып, көркем кестелеген, реалистік бояуы қанық шығармалар жас буындар тұлғасының қалыптасуында маңызды орынға ие.
В статье приведены примеры воспитания молодежи на основе национальной педагогики. Рассказывается о роли языка, традиции и обычаев казахского народа в воспитании подрастающего поколения.
The examples of the youth bring up on the basis of national pedagogics are given in the article. It is spoken about language role, traditions and customs of Kazakh people in bring up of growing generation.
Адамның рухани ішкі және сыртқы тазалығы адамгершілік, имандылық қасиеті, ақыл-ойының, дене бітімінің саулығы, тәлім-тәрбиесі туралы мәселелерді адамзат тарихи тамырын тереңнен алады. Халқымыз жас ұрпақты рухани-адамгершілікке, салауаттылыққа тәрбиелеуге ерекше көңіл бөліп, кейінгіге талай ұлағатты сөздерін, іс-тәжірибесін қалдырған.

Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңында және оқу-тәрбие саласына байланысты басқа да құжаттарда жан-жақты білімді, ой-өрісі кең, мәдениеті жоғары, денсаулығы мықты, шешен тілді, рухани дүниесі бай және салауаттылық деңгейі жоғары ұрпақты тәрбиелеу қажеттігі көрсетілген.

Ұлттық мәдениет, ұлттық мүдде, ұлттық сана-сезім, ұрпақты руханилыққа және салауаттылыққа тәрбиелеуде ұлтымыздың өзіне тән әдет-ғұрып, салт-дәстүрлері, жазба мұралары негізінде ұрпақтан-ұрпаққа жалғасын тауып келе жатқан асыл мұраларды жинақтап, зерттеп зерделеудің құндылығы арта түсуде.

Ұлт тағдыры – ұрпақ қолында екенін жақсы түсінген ата-бабамыз жас жеткіншектерді өнерге, еңбекке шақыра отырып, рухани-адамгершілік ізгі қасиеттерге баулу мәселесін алғашқы орынға қойған.

Халқымыздың ұлы перзенті Абайдың: «Артыңа із қалдырғыңыз келсе, кейінгі ұрпаққа адамгершілік нұрын сеп, білімге тәрбиеле» – деген өсиеті, бүгінгі таңда орта арнаулы білім беру жүйесіндегі пәндер арқылы болашақ ұрпаққа имандылық-эстетикалық тәрбие беру мазмұнын, халқымыздың ғасырлар бойы жасаған рухани мәдениет мұраларын игертумен байыта түсудің маңыздылығын дәлелдейді.

Халық мұраларында рухани-адамгершілік қасиеттерді, әсіресе, ар-ожданды қастерлеу тәрбиенің басты қағидасы болып саналған. Имансыз болу – ата-ананы, ұстазды, үлкенді сыйламауды халқымыз кешірілмес үш күнә деп санаған. Қазіргі мейірімсіздік, қатыгездік, дөрекілік етек алып отырған заманда жасанды ар-ождан тазалығын сақтауға, рухани-адамгершілікке, имандылыққа тәрбиелеуге ерекше көңіл бөлу қажет болып отыр.

Қазақ халқын әлемге танытқан Шоқан, Ыбырай, Абай еңбектерінің ұрпақ тәрбиесінде алар орны ерекше. Бүкіл бір халықтың ұстазы Ұлы Абай өзінің қара сөздерінде (45-сөзі) жан мен тән тазалығы, имандылық қасиеттері «толық адам», дені сау адамның іс-әрекет нәтижелері, жалпы қауымның игілігіне айналады деп тұжырымдайды.

Жас ұрпақты рухани-адамгершілікке, салауаттылыққа тәрбиелеуде адамгершіліктің ақ жолынан айнымаған бұрынғы өткен ақыл-ой алыптарының мұра етіп қалдырған өсиет сөздері және ғұламалардың ғибраттары арқылы қоғамымызда салауатты өмір салтын қалыптастыруымызға болады. Сонда ғана бүкіл жер бетінде, әсіресе, жастар арасында бой көрсетіп келе жатқан маскүнемдік, нашақорлық, парақорлық, дүниеқоңыздық, көреалмаушылық сияқты кеселдерден мемлекетіміздің болашағы – жас ұрпағымызды қорғап қаламыз және сақтаймыз.

Тәуелсіз еліміздің жарқын болашағы бүгінгі жастарға байланысты. Қазақстанның келешегін көркейтетін білімді ұрпақ деген сөздерді жиі еститін болдық. Әлбетте, қай халықтың болмасын, мемлекеттік даму стратегиясында жастарға, жас буынға, олардың тәрбиеленіп, ортаға сай озық білім игеріп шығуына баса назар аударылады. Бүгінгідей ақпарат пен техникалық жаңалықтар кезек шарпыған заманда оқуға, ғылымға, тәжірибеге сүйеніп, бұл салалардағы жетістіктерге иек артқан дұрыс.

Бабаларымыздың қастер тұтып, атадан балаға аманаттап, жүрекке дарытып келген асыл қасиеттері көп-ақ. Халқымыз сырт көзбен емес, жүрекпен ұғатын адамгершілік құндылықтарды жоғары дәріптеген. Имандылық, әділеттілік, ізгілік, мейірімділік мұраттарын терең игеруге күш салған.

Иман – қазақ халқының рухани дүниетанымындағы парасат пайымымен сабақтасып жататын өте кең өлшемді ұғым. Ата-бабаларымыздың ақиқатқа жетелер сенімінің де басты тірегі – осы. Барлық бет-болмысының, мінез-құлқының айнасы. Имандылық деген бір ғана сөздің бойына, ар, ұят, ынсап, қанағат сияқты бүкіл жақсы қасиеттер түгел сыйып тұр.

Дәстүрлі қазақ руханиятының тамыр тартып, нәр алған данышпан тұлғалардың елді жақсылыққа үндеудегі көптеген ой-пікірлерінің имандылық маңына келіп тоғысатыны шындық. Кешегі кемеңгер Мұхтар Әуезов те жас жеткіншектерге кемел тәрбие беру үлгісін имандылықтан іздеген. Жас ұрпақтың жүрегіне имандылық нұрын құйған жөн деп есептеген. Ендеше, арысы Абайдай бабалар, берісі Мұхтардай даналар ұлт болмысының дәнекеріне жатқызған имандылық негіздерінен бас тартуымызға мүлдем негіз жоқ.

Имандылық қасиеттің сырына тереңірек үңілетін болсақ, қазақ халқы имандылықтың үш негізін өздеріне тірек еткен. Ол, біріншіден, дін. Пайғамбарымыз Мұхаммед жайған діннің ең тазасын қаймағын бұзбай, сол қалпында елдің санасына жеткізу. Екінші тірегі – салт-дәстүр. Қазақ тұрмысында «тал бесіктен жер бесікке» дейін қайталанып жататын далалық өркениеттің жарқын көрінісі. Имандылықтың үшінші тірегі – ана тілі. Ананың бал әлдиімен бойға дарып, жүрекке сіңген ана тілдің құдыреті байтақ даламызға береке дарытты, ұлттың ұлан-ғайыр жерде бытырап жоғалмай, бір шаңырақ астына бірігуіне күшті құрал болды.

Міне, осындай басты үш қасиетті берік ұстаған ата-бабалар біздерге, кейінгі ұрпақтарына «адастырмас айқын жолды» көрсетіп кетті. Жоғалтып алсақ, кешірілмес күнә. Сондықтан иманымызды ту етіп, соған жету үшін бар күш-жігерімізді салып, жас ұрпақтардың жүрегіне имандылық нұрын құю жолында аянбай еңбек етейік дегім келеді.

Әдептілік, имандылық, мейірімділік, қайырымдылық, ізеттілік құндылықтары қалыптасқан халқымыз осы асыл да абыройлы қасиеттерін жас ұрпақтың ақыл-парасатына азық ете білу үшін әрбір тәрбиеші, ұстаз халық педагогикасын, сан ғасырларда қалыптасқан салт-дәстүрлерді жан-жақты терең білумен қатар өзінің бойына адамдық құндылықтарды терең сіңірген, рухани жаны таза адам болуы шарт. Ол рухани адамгершілік тағлымдарды өркениетті өмірмен байланыстыра отырып, білім берудің барлық кезеңдерінде негізге алғаны жөн. Баланы сүйетін және өзінің ісіне берілген ұстаз ғана мейірбан, иманды тұлғаның қалыптасуына баға жетпес көмек көрсетуге қабілетті.

Рухани тәрбие өзінің қуатын әлемнің әрбір құбылысынан алуы мүмкін. Олай болса, кез келген оқу пәні жас ұрпақтың адамгершілігін, жақсы мінез-құлқын қалыптастыру құралы бола алады.

Адамгершілігі мол, иманды, тәрбиелі адам – кез келген мемлекеттің байлығы, әлеуметтік өмірдегі бейбітшілік пен мәдениеттіліктің кепілі екендігін естен шығармаған жөн.
УДК: 371.213:002.6
АВТОМАТИЗАЦИЯ УЧЕБНОГО ПРОЦЕССА КОЛЛЕДЖА
А. П. Наумова, магистрант
Казахстанский университет инновационных и телекоммуникационных систем
Оқытушылар құрамымен белсенді қарым-қатынас жасау және оқу үрдісінің мәнін терең зерттеу колледжде мынадай үрдістерді автоматизациялауға: оқушылар мен оқытушылар есебі, ата-аналары, көпбалалы және жағдайлары төмен отбасылар, мүмкіндігі шектеулі оқушылар, оқушылардың үлгерімі туралы электронды журнал енгізуге мүміндік берді. «Колледждің оқу үрдісін автоматизациялау» бағдарламасы сақтауды қамтамасыз ету практикасында құрастырылып іске асырылған, ақпаратты жинақтау мен сұрыптау, сонымен қатар мәліметтер бойынша қорытынды есеп алу үшін жасалған оның ыңғайлы интерфейсі бар.
Активное взаимодействие с преподавательским составом и глубокое изучение сути учебного процесса позволили автоматизировать в колледже следующие процессы: учет учащихся, учет преподавателей, учет данных о родителях учащихся, учет о многодетных и неблагополучных семьях, ведение электронного журнала успеваемости. Программа «Автоматизация учебного процесса колледжа» разработана и реализована на практике для обеспечения хранения, накопления и обработки информации, а также для получения выборочных отчетов по данным, при этом с удобным интерфейсом.
Active interaction with teaching staff and deep studying of essence of educational process have allowed to automate the following processes in the college: the account of pupils, the account of teachers, the account of the data on parents of pupils, the account about large families and unsuccessful families, about learning orphans, and conducting electronic magazine of progress. The program “Automation of educational process of the college” is developed and realized in practice for maintenance of storage, accumulation and processing of the information, and also reception of selective reports on the data with the convenient interface.
Сегодня, живя в XXI веке, современное общество не мыслит жизнь без управления. Если раньше наши предки учились управлять автомашинами, различными станками, оборудованием, то сегодня мы учимся управлять информацией.

Под информацией понимаются любые сведения о каком-либо событии, процессе, объекте. К информации может относиться все, что может интересовать пользователя любого уровня.

В основе решения многих задач лежит обработка информации. Для облегчения обработки информации создаются информационные системы (ИС).

Идея информационных систем и некоторые принципы их организации возникли задолго до появления электронных вычислительных машин. Библиотеки, архивы, адресное бюро, словари, справочники – все это информационные системы. Для реализации традиционных информационных систем использовались различные картотеки, папки, журналы и т. д. [1].

Обслуживание информационных систем, реализованных в бумажном виде сопряжено со многими трудностями: чем больше информационная система, тем больше бумаги и места требуется для ее хранения; много времени тратится на поиск нужной информации. Сложности возникают и при обновлении, анализе и обработке данных.

В современной информатике рассматриваются такие информационные системы, которые используют для хранения и обработки информации компьютерную технику. Именно компьютеризация придала информационным системам их современный облик, на несколько порядков повысила эффективность и расширила сферу их применения [2].

В современном мире существует огромное число таких информационных систем как банк данных. В банках данных содержатся сведения коммерческого характера, системам здравоохранения, транспорта и т.д. Развиваются банки, содержащие сведения о системах образования – национальных, региональных, субрегиональных, школьных и т.д. [1].

Но на практике в учебном процессе колледжа по-прежнему преобладает бумажные потоки документации, которые в современных условиях становятся все менее и менее эффективными.

Программа «Автоматизация учебного процесса колледжа», которая написана при активном взаимодействии с преподавательским составом и при глубоком изучении сути учебного процесса позволила автоматизировать в колледже следующие процессы:

• 
  учет учащихся;
  
• 
  учет преподавателей;
  
• 
  учет данных о родителях учащихся;
  
• 
  учет о многодетных и неблагополучных семьях;
  
• 
  ведение электронного журнала успеваемости.
  

Для написания программы инструментальным средством выбран язык объектно-ориентированного программирования Borland Delphi 7.0 и для разработки информационной системы использовалась реляционная база данных, разработанная с помощью Microsoft SQL Server 2000.

База данных программы «Автоматизация учебного процесса колледжа» включает в себя 7 таблиц (таблица 1).
Таблица 1 – Название таблиц использованных при создании программы «Автоматизация учебного процесса колледжа»

Каждая из таблиц отвечает трем правилам нормализации. Таблицы отвечают правилу 1 НФ, т.к. ни одно из ключевых полей не пусто и ни одна строка таблицы не содержит в своем поле более одного значения. На пересечении каждой строки и столбца таблицы всегда находится единственное атомарное значение. Также таблицы отвечают правилу 2 НФ, т.к. каждая таблица содержит первичный ключ, от которого зависит любое другое не ключевой столбец. Также таблицы отвечают правилу 3 НФ, т.к. таблицы удовлетворяют правилу 2 НФ и не одно из не ключевых полей любой из таблиц не зависит функционально от любого другого не ключевого поля.

Таблица Uchashiecya (Учащиеся) хранит информацию: код учащегося, фамилия, имя, отчество и дата рождения, а также национальность, номер ученического билета и зачетной книжки, домашний и сотовый телефон учащегося, адрес проживания и прописки, номер удостоверения личности или свидетельства о рождении, а также номера СИК и РНН каждого учащегося колледжа.

Таблица Gruppi (Группы) содержит такие поля, как код группы, обозначение группы, специальность, срок обучения, куратор.

Roditeli (Родители) – таблица, в которой отражены общие сведения о родителях учащихся колледжа и статусе семьи.

Следующая таблица Prepodavateli (Преподаватели) содержит информацию о преподавателях колледжа и состоит из следующих полей: фамилия, имя, отчество, специальность, квалификация, дата окончания учебного заведения и название учебного заведения, которое закончил преподаватель, а также, стаж работы, курсы повышения квалификации, звание и категория преподавателя, семейное положение, количество детей и фотография преподавателя.

Таблица Sesiya (Сессия) состоит из полей: код ученика, код дисциплины, код группы, оценка, зачет/экзамен.

Таблица Discziplini (Дисциплины) состоит из полей: код дисциплины, код преподавателя, название дисциплины, семестр.

Сollege (Колледж) – таблица с полями: название, адрес, фотография, телефон, статус колледжа, лицензия, год основания и дополнительная информация о колледже.

В Borland Delphi 7.0 проблема передачи в программу информации о месте нахождения файлов базы данных решается путем использования псевдонима базы данных. Псевдоним (Alias) – это короткое имя, поставленное в соответствие реальному, полному имени каталога базы данных. Например, псевдонимом каталога C:\data\spetersburg может быть имя Сollege. Программа работы с базой данных для доступа к данным использует не реальное имя, а псевдоним.

Для доступа к информации программа, обеспечивающая работу с базой данных, подключает библиотеку Borland Database Engine (BDE), которая, в свою очередь, использует конфигурационный файл, содержащий информацию обо всех зарегистрированных в системе псевдонимах.

Псевдоним базы данных может быть создан (зарегистрирован) при помощи утилиты BDE Administrator. Эта же утилита позволяет изменить каталог, связанный с псевдонимом.

Доступ к базе данных обеспечивают компоненты Database, Table и DataSource, значки которых находятся на вкладках Data Access и BDE палитры компонентов (рисунок 1).


Рисунок 1 – Компоненты вкладок Data Access и BDE обеспечивают доступ к данным

Компоненты, обеспечивающие просмотр и редактирование содержимого полей базы данных, находятся на вкладке Data Controls (рисунок 2).

Как и любая информационная система, программа «Автоматизация учебного процесса колледжа» позволяет выполнять три основные функции информационных систем: ввод данных, ответы на запросы, составление отчетов [1].

Программа «Автоматизация учебного процесса колледжа» разработана и реализована на практике для обеспечения хранения, накопления и обработки информации, а также для получения выборочных отчетов по данным.

Программа апробирована в колледжах города Уральска.

Внедрение программы «Автоматизация учебного процесса колледжа» существенно повысило эффективность учебного процесса колледжа, а именно:

• 
  появилась удобная и функциональная база данных учащихся и преподавателей;
  
• 
  обеспечена генерация аналитических отчетов по учащимся и преподавателям и др.
  

Мазмұны – Содержание