Педагогикалық менеджменттегі мақсаттар жүйесі.
Мақсат бірнеше негіздермен жіктелуі мүмкін:
мақсатқа жету уақытын перспективалық, ағымдық және жылдамдыққа бөледі;
маңыздылық дәрежесі бойынша – бірінші (стратегиялық) және екінші дәреже (тактикалық);
басқару объектісіне қатынас бойынша - жалпы және жеке;
нәтижеге жету дәрежесі бойынша - соңғы және аралыққа.
Басқару үрдісінде жеке мақсаттарды - жалпымен, оперативтіні – ағымдықпен, ағымдықты – перспективтімен байланыстырып, бір-біріне бағынышты болуын қамтамасыз ету керек. Алайда, басты назарды негізгі мақсатқа қол жеткізуге аудару керек. Ресурстарды мақсаттың маңыздылық дәрежесіне сәйкес бөлу керек. Басқарудағы көп кездесетін кемшіліктер болып, мемлекет бекіткен жалпы мақсаттарды ұйымдар, мекемелер, бөлімдер мақсаттарымен ауыстыру болып табылады. Екінші кемшілік – қойылған мақсаттың айқын болмауы.
Педагогикалық менеджмент субъектісінң іс-әрекетіндегі мақсатты болжау мәселелері қазіргі қоғамдағы тәрбиенің негізі мақсатын анықтау мәселесімен жанасып жатыр.
Қазіргі қоғамда тәрбиелеудің негізгі мақсатының қасиетіне келесі тәрбие мақсаттары жатады:
бірінші мақсат тұлғаның жан-жақты дамуның идеясы ретінде құрастырылады, ол тек қана берілген әлеуметтік-экономикалық қайта қарастыруда ғана емес, әрқашан көкейкесті болып табылады. Осы үрдістің жалпылығы мен шексіздігін тұлғаның жан-жақты дамуы білдіреді. Осыған әрбір әлеуметтік-экономикалық формация тұлғаның дамуының белгілі бір деңгейі түсінігін енгізеді, берілген нақтылы кезеңде адамды жеңіл оқыту міндетінен озып кетеді. Жан-жақты даму идеясы егер ол сәйкестендірілген тапсырмалармен, жеке адам ретінде күту, мақсат және жеке тәсіл гармондарының дамуының жетістікке жетуімен жұмыс істейтіндер , және қоғам толығымен қуатталған болса гармониялы және қазіргі заманға сай болатын еді.
екінші мақсат патириот-азамат тәрбиелеу идеясы негізінде қалыптасады. Патриоттық сезім бұл жағдайда тәрбиеленушілерде ұлттық құндылықтардың басымдылығы ретінде түсіндіріледі, бірақ олар басқа ұлттардың өркениеті мен құңдылықтары сыйлайды және жақсы қарым-қатынаста.Кейінгі кезде патриотық сезім түсінігі көптеген ақпараттардың жеке құралы болып жазғырылып жатса да, ол әрбір өзін силайтын елдің тұлғаны қалыптастырудағы негізгі тәрбие тасы болып қалады. Американдықтарды, ағылшындардың және басқа да елдердің патриоттық сезімдері кең танылған және сол елдің тұрғындарымен мақұлданып отыр. Адамның жалғыз Отаны болғандықтан, сол елдің тұрғыны ретінде, белгілі бір педагогикалық жүйенің тәрбие субъектісі ретінде тұрақты мемелекеттің, тұрақсыз тәрбиелік шарты болуы мүмкін емес;
- үшінші мақсат, тұлға қалыптасуында шектіктен қашу, коллективтілікте қандай болса, индивидуализмде де сондай талап қойылады.
- төртінші мақсат, өзіндік даму және мақсатқа бағытталған жүйе ретінде қоғамның тұрақты даму идеясын түсіну арқылы құралады. Кейбір қоғамның дамуына әсер ететтін жағдайлар, оның дамуын тоқтатпайды, керісінше прогрессивке итермелейді. Даму идеясы, қоғамның өзіндік дамуы және іске асуы негізінде оның барлық жеке адамдарыныңалға жылжуы барлық идеологиялық және әлеуметтік жүйелерден сүйеу алады. Тұлғаның даму қарқыны, әр жүйеде әртүрлі, бірақ прогрессивтік бағыттары бірдей. Керемет құрылған қоғам болмайды және болашақта бола алмайды, бірақ тәжірибе көрсеткендей әлеуметтік жағдайына қарамастан, әрбір қоғамда жоғары құдылықтарды игерген, гуманиздік рухпен тәрбиеленген тұлғалар әрқашан кездеседі.
- бесінші мақсат, нақтылы социум айқын шартына тұлғаның тез алмасу идеясы ретінде құралады. Кейінгі онжылдық педагогикалық жүйеге, еліміздің білім беру мекемелерінің іс-әрекет мазмұны мен құрылына белгілі бір танырлықтай өзгеріс әкелді. Инварианттылық, полифункциональдық және көпқырлы мақсаттардың педагогикалық жүйеге бағытталуы барлық жоғары көрсетілген тәрбиенің толығымен сапалы және эффектілі боуын реттеуге көмектеседі.
Мақсатты жүзеге асыру, қойылған мақсаттың жүзеге асу іс-әрекетінің жүйелілігін және сипатын қалыптастыратын міндеттерді құрастыру керек деп болжайды. Педагогикалық менеджменттің негізгі міндеттері былай анықталады ,
біріншіден, барлық іс-әрекеттің және орындаушының жеке әрекетінің жүйелілігі мен кезеңдері көрсетіледі.
екіншіден, белгілі бір уақытта жұмыстың әртүрін орындаудың әдісі мен тәртібі қарастырылады.
үшіншіден, қаншама уақыттың, құралдың және күштің кету оптимальдық есебімен белгіленген мақсатқа жету қабілеттілігінің эффектілігі мен іс-әрекет сапасының нәтижесін анықтайды.
төртіншіден, нақтылы іс-әрекеттің орындалуы үшін шарттар құрылады (олардың функциональдық міндеттерімен байланысты).
бесіншіден, оптимальдықтың шартты позициясының негізгі көзі мен қажетті ақпараттардың көлемін анықтайды (қажетті және жеткіліксіз).
алтыншыдан, орындаушының іс-әрекетінің нәтижесі және бақылау мен есептің негізгі тәртібі қарастырылып, анықталады.
Білім жүйесін жаңарту жағдайлары менеджмент субъектсі ретінде оқытушылардың кәсіптік шеберлігі мен өз ісінің маманы арқылы, екінші дәрежедегі басқару субъектісі – оқу орындарының жетекшілерінің кәсіптік деңгейінің жоғарылығы арқылы білім үрдісіндегі басқарудың негізгі мәселелері шешіледі. Бірақ, еліміздегі әлеуметтік-экономикалық қайта құру тәжірибесі көрсеткендей, сабақтарда оқу-тәрбиелік, оқу-танымдық үрдісі сияқты басқару жүйесінің ішкі ұйымдарында нақтылы қауіптер кездеседі.
Достарыңызбен бөлісу: |