Жүйелік талдау - толық жүйені көрсететін, обьект және күрделі мәселелерді зерттеуде қолданылатын, бір-бірімен өзара байланысты процедуралар жиынтығы.
Жүйелік талдау - бұл «нормативтік әдіснама». Жүйелік талдау үрдісінің шарттарын жеке аспектілерге бөлуге болады, кейінгілер тығыз байланысты, олар бір-бірімен өзара әрекетеседі және өз ішінде түптеледі.
Талдаудық морфологиялық аспектісі. Мақсаты: сұрақтарға жауап іздеу: «Талдауға түсетін жүйе қандай элементтерден, кіші жүйелерден, блоктан құралған?», «Олар нені білдіреді?». Бұл аспектіні орындай отырып біз жүйе элементтерін бөліп қарап, оларға сандық және сапалық сипат береміз. Элементтерді бөлудің негізгі құралы болып, декомпазия (бөлу) жүйесі табылады. Күрделі жүйені талдамас бұрын, оны сұрыптау қажет, ал декомпазия осыған бағытталған.
Құрылымдық аспект. Мақсаты: жүйенің ішкі ұйымын, қабілетін, элементтердің байланыс сипатын анықтау. Жүйетектес байланыстарды бөлу және оқу.
Құрлысты зерттеу, өз кезегінде элемменттердің функционалды байланыстарын зерттеуді міндетті түрде жормалдайды. Құрлымдық аспект функционалдық аспектімен тығыз байланысты болғандықтан, оны құрлымдық-функционалдық аспект деп айтсақ дұрыс болатын шығар.
Функциональдық аспект. Мақсаты: жекеленген элементтерде көрінбейтін, функциональдық жүйенің ішкі механизмін, оның элементтерінің өзара әрекетін ашу, ішкі ортамен жүйенің өзара әрекетін көрсету, қандай жағдаймен элементтердің өзара әрекетінің нәтижесінде, жүйеде жаңа интегративтік нәтижелер шығатынын анықтау.
Құрылымдық және функциональдық аспектінің талдауы «интегративтік эффект» жүйесін анықтау керек.
Генетикалық аспект. Мақсаты: жүйенің жаратылуын, құрылу және даму үрдісін, оның менеджер талдаудың обьектісі қылғанға дейінгі тағдырын зерттеу.
Шамаман алғанда жүйелік талдау алгоритімдерінің біреуінің нобайы былай болуы мүмкін:
Талдауға берілетін, мәселені анықтау.
Талданған обьектіні жүйе ретінде қабылдау.
Талдау мақсатын құрастыру.
Жүйені құрастыратын элементтерді атап көрсету.
Элементтерге сандық және сапалық сипаттар беру.
Жүйетектес байланыстарды бөлу.
Жүйе элементтерінің байланыс сипатын, байланыс қабілетін бағалау және талдау.
Жүйе байланыстарына субординациялық және иерархиялық мінездеме беру.
Элементтердің функциялық және функциональдық байланыстарын сипаттау.
Жүйенің ішкі ортамен байланысын талдау.
Жүйені функционалдаудың интегративтік нәтижесін сипаттау.
Жүйенің бастапқы және соңғы жағдайын салыстыру.
Функционалдаудың соңғы нәтижесін құру жолдарын көрсету.
Міндетті түрде есте сақтау керек, өзара әрекет ету барысында, жүйелік талдаудың күші оның аспектілері органикалық бірлікте болғандықтан көрінеді. Шындығында, жүйе құрамын (морфологиялық аспект) қарастырғанда, біз белгілі бір деңгейде оның даму тарихын танимыз. Морфологиялық аспектіні іске асыруда, біз еріксізден құрылымдық талдауға кіреміз, өйткені олардың бір-бірімен байланыссынсыз элементтерге сандық және сапалық сипат беру мүмкін емес. Құрылымды зерттеу міндетті түрде бізді функциональдық байланысты және т.б. оқуға алып келеді.
Мектеп ішіндегі менеджментте жүйелік қатынас оқу жылының қорытынды талдауында, тәрбиелік өткізілген іс-шараларды талдауда, сабақтын талдауда қолданылады.
Талдауға және сабақ талдауына жүйелік қатынас мектеп ішіндегі менеджмент үшін өте қажет.
Достарыңызбен бөлісу: |