Аз ҷониби Шурои илми-методии Донишгоҳи технологии Тоҷикистои тавсия шудааст

Захирахои марказонидашуда

Захирахои гайримарказонидашуда

МиЯш) хои йучеги

ишрибуҷеий

I

Млблагхои корхонлхо

Маблағхои худи ва чалбшуда

Маблагхон қарти

Маблагхои дар натиҷаи аз нав таксимкунй гирифташуда

Расми 5.1. Сохти тахминин идоракунии молиявии корхона

Саволҳои худсаицишй

1. 
   Сиёсати молиявӣ чист?
   
2. 
   Вазифаҳои асосии сиёсати молиявиро номбар кунед.
   
3. 
   Моҳияти стратегияи молиявиро шарҳ диҳед.
   
4. 
   Тактикаи молиявӣ чист?
   
5. 
   Ҳадафҳо ва самтҳон асосни сиёсатн молиявии давлатий Ҷумҳурии Тоҷикистонро шарҳ диҳед.
   
6. 
   Самтҳои асосии сиёсати молиявии Ҷумҳурии Точикис-тонро кӣ муайян мепамояд?
   

7. Сиёсатч молиявии давлатӣ аз кадом унсурҳо иборат аст-
8\ Самаранокии татбиқи сиёсати буҷетии давлатро кадо^

кишондиҳандаҳо муайян мепимоятО

9. Дар таҷрибаи чаҳонӣ аз кадом принсипҳои муосири таО|
кили низоми миллии андоз истифода мебаранд?

10. Ҳадафҳои сиёсати гумрукй кадомҳоапд?

бар кУ^нед-

12. Кадом шаклхои таърихии сиесати молиявиро фарк ме-

кунанд?

бар намоед.

14. Моҳияти сиёсати молиявия танзимшавандаро шарх

дихед.

15. 
    Нуктаҳои асосии стратегияи консервативии нав (нео-консерватизм)-ро фаҳмонед.
    
16. 
    Механизми молиявӣ чист?
    
17. 
    Механизми молиявӣ аз кадом унсурҳо иборат аст?
    
18. 
    Кадом намудҳои механизмн молиявиро фарқ мекунанд? Моҳияти онҳоро шарҳ диҳед.
    
19. 
    Идоракунии молиявӣ кадом вазифаҳоро иҷро мекунад?
    
20. 
    Кадом усулхои идоракунии молиявиро фарқ мекунанд?
    
21. 
    Дар идоракунии молиявӣ дар Тоҷикистон кадом ма-қомоти давлатӣ иштирок мекунанд?
    
22. 
    Мақомоти олии қонунбарори Ҷумҳурии Точикистон дар идоракунии молиявӣ чӣ тавр иштирок мекунанд?
    
23. 
    Ваколатҳои асосии Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷи-кистонро номбар намоед.
    
24. 
    Мақомоти андози Тоҷикистон кадом вазифахоро ичро менамояд?
    

25. 
    Вазифаҳои асосии мақомоти гумруки Ҷумҳурии То-Никистонро номбар намоед.
    
26. 
    Идоракунии молиявӣ дар сатҳи субъектҳои хоҷагидорӣ ^чй тавр сурат мегирад?
    

а) фаъолияти мақомоти ваколатдори давлатӣ оиди назорат ба истифодаи самараноки захираҳои моли-явии мамлакат;

в) фаъолияти махсус ва мақсадноки дар қонунгу_3о мамлакат асосноккардашудаи давлат, вобастя к" ҷамъоварии маблағҳо, тақсим ва истифодаи сам раноки онҳо барои таъмини иҷрои вазифаҳои давла'

в) ҷараёни ташкил, тақсим ва истифодаи самар_ац₀'
ки фондҳои пулӣ;

г) фаъолияти махсус ва мақсадноки дар қонунгузории

а) стратегияи молиявӣ:

б) нақшаи молиявӣ;

в) механизми молявӣ;

г) фишанги молиявй,

3. Вазнфаи асосии сиёсати молиявӣ кадом аст?

а) бо маблағ таъмин намудани барномаҳои аз ҷониби

б) муқаррар кардани тартиби тақсим ва истифодаи

в) бештар ба соҳаҳои ақибмондаи хоҷагии халқи мам!

г) ноил гардидан ба устувории молиявии субъектхой

а) барномаи кӯтоҳмӯҳлатест, ки самтҳои асосии сиесэ'

б) иақшаи молиявиест, ки даромаду хароҷоти давл

в) барномаи дарозмӯҳлат ва миёнамӯҳлатест, ^ь

самтҳси истифодаи маблагҳоро муайян намуда, ^ха _й масъалаҳои асосии ба сиёсати иқтисодӣ ва иҷтиМ⁰ ' мамлакат вобастаро пешгӯӣ мекунад;

158

ЩАЬ

5. Тактикаи молиявӣ ин:

а) барномаест, ки мақсад ва вазифаҳои истифодаи
захираҳои молиявиро дар давраи ҷорй ё мушаххас
муайян мекунад.

б) барномаи дарозмӯхлат ва миёнамӯҳлатест, ки

в) барномаи давлатии рушди иҷтимоӣ-иқтисодии

г) барномаи молиявии дарозмуддати корхонаҳои

6. Намудҳои зерини сиёсати молиявиро фарқ мекунаид:

а) байнисоҳавй;

б) минатақавй;

в) гайридавлатӣ;

г) байнидавлатӣ.

7. Якс аз унсурҳои сиёсати молиявии давлат ин аст:

а) сиёсати буҷегй;

б) сиёсати содиротию воридотӣ;

в) сиёсати иқтисодӣ;

г) сиёсати савдои берунЯ.

8. Яке аз ҳадафҳои сиёсати молиявии корхоиа ин аст:

а) кам намудани ҳаҷми истеҳсолот ва фурӯш;

б) даст кашидан аз мубориза бо рақибон дар бозор;

в) ҳарчӣ зиёдтар намудани хароҷот;

г) ба андозаи ниҳоӣ расонидани фоида.

"• Таърихан кадом шакли зерини сиёсати молиявиро фарк ^Ме«У«а«,д_:

а) фискалӣ;

б) танзимшаванда;

159

в) прогрессивӣ;

г) маъмурӣ.

10. Кадом шакли сиёсати молиявй дар шароити имрӯза ба,
рои Ҷумҳурии Тоҷикистон хос аст?

а) классикӣ;

б) нақшавй-директивӣ;

в) танзимшаванда;

г) фискалӣ. .

11. Вобаста ба дараҷаи танзими муносибатҳои молиявй аз
ҷониби давлат механизми молиявиро ба кадом намуд ҷудо ме-
кунанд:

а) директивй (дастурӣ, фармонӣ);

б) буҷетй;
В) классикӣ;
г) андозӣ.

12. Идоракунии молиявӣ вазифаи зеринро иҷро мекунад:

а) банақшагирй;

б) таъмини қисми даромади буҷетҳои маҳаллӣ;

в) пешгӯикунии ҳаҷми хароҷоти хоҷагиҳои хона-

г) татбиқи сиёсати молиявӣ.

а) иқтисодӣ;

б)ғайрииқтисодӣ

в) андозӣ;

г) буҷетӣ.

14. Ба усулҳои иқтисодии идоракунии молиявӣ кадоме аз
инҳо дохил мешавад?

а) сиёсати иқтисодй;

б) банақшагирии молиявӣ;

в) истифодаи захираҳои молиявӣ;

г) назорати молиявӣ.

15. Вазифаи асосии менеҷменти молиявӣ кадом аст?

160

а) банақшагирӣ ва пешгӯикунии паҳлӯҳои молиявии

б) иҷрои қисми даромади буҷети давлатӣ;

в) таҳияи нақшаи даромад ва хароҷоти молияи
хоҷагии хонаводагӣ;

г) назорат ба иҷрои хароҷоти буҷети давлатӣ.

а) Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

б) Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон;

в) Бонки миллии Точикистон;

г) бонкҳои тиҷоратӣ.

Истилоҳот ва мафҳумҳо

Сиёсати молиявӣ - ин фаъолияти махсус ва мақсадноки дар қонунгузории мамлакат асосноккардашудаи давлат^ во-баста ба ҷамъоварии маблагҳо, тақсим ва истифодаи самара-ноки онҳо барои таъмини иҷрои вазифаҳои давлат.

Стратегияи молиявй барномаи дарозмӯҳлат ва миёнамӯҳ-латест, ки самтҳои истифодаи маблагҳоро муайян намуда, ҳалли масъалаҳои асосии ба сиёсати иқтисодй ва иҷтимоии мамлакат вобастаро пешгӯӣ мекунад. Дар доираи стратегияи молиявӣ барномаҳои мақсаднок таҳия ва самтҳои амалӣ на-мудани он муайян карда мешавад.

Тактнкаи молиявӣ барномасст, ки мақсад ва вазифаҳои Истифодаи захираҳои молиявиро дар давраи ҷорП ё мушах-Ҳас муайян мекупад.

Сиёсати буҷетӣ - ин фаъолияти мақсадноки давлат оиди ^мУайян намудани вазифаҳои асосӣ ва ҳаҷми миқдории ташки-^лч даромадҳо ва хароҷотҳои буҷет, идоракунии карзи давлатӣ.

Сиёсати андоз ин маҷмӯи чорабиниҳои иқтисодӣ, молиявй ^8а Ҳуқуқии давлат оиди ташкили низоми андози мамлакат, бо ^^аҚсади таъмини талаботи молиявии давлат, гурӯххои ало-

МОЛИЯ ВА ҚАРЗ

ҳидаи иҷгимоии ҷомеа, инчунин рушди иқтисодиёти мамлак-аз хисоби аз нав тақсимкунии захирахои молиявй мебошал

Сиёсатн қарзӣ-пулии давлат қисме аз сиёсати молиявй буд дар мубориза ба мукобили таваррум, устувор намудани қу_рк' асъори миллӣ равона шуда, максади асосиаш таъмини инки шофи мӯътадилу босуръати иқтисодиёт мебошад.

Сиёсати сармоягузорй як қисми сиёсати молиявии давлат буда, маҷмӯи чорабинихои иқтисодӣ, молиявӣ ва ҳукуқиро оидн ташкилн шароити мусоид барои ҷалби сармояи дохилй ва хориҷӣ ба соҳахои иқтисодӣ-иҷтимоии ҷомеа дар бар мегирад,

Сиссати иҷтимоии давлат, пеш аз ҳама, бо ҳалли вазифаҳои таъмини молиявии ҳуқуқи шаҳрвандони Тоҷикистон, ки Кон-ститутсияи (Сарконуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар на-1 мудааст, вобаста буда, соҳаҳои зеринро дар бар мегирад: таъ-1 мини нафақа, шуғли аҳолӣ, расонидани кӯмакҳои молиявӣ ба гурӯххои алоҳидаи аҳолй ва гайра.

Снёсати гумрукӣ чун уисури таркибии сиёсати молиявии давлат ба ҳимояи бозори дохилй, ҳавасманд намудани истеҳ-солкунандагони ватанӣ, мусодат намудан ба ривоҷи соҳибкорӣ равона гардидааст.

Механизми молиявӣ ин маҷмӯи шаклҳои ташкили муно-сибатҳои молиявӣ, усулхои ташкил ва истифодаи захираҳои молиявй аст, ки бо мақсади ташкили шароити мусоид барои инкишофи иқтисодӣ ва иҷтимоии ҷомса истифода мешавад. I

Идоракунии молиявӣ ин фаъолиятест, ки барои амали на-мудани сиёсати молиявии давлат, бо мақсади таъмипи тав

зуннокии низоми молиявӣ равона гардидааст.

Идоракуний

молиявӣ маҷмӯи усулҳо ва тадбирҳои таъсиррасонй ба мол барои ноил гардидан ба натиҷаҳои муайян аст.

Сиёсати фискалӣ ин тадбирҳо аз ҷониби мақомоти ҲУ матӣ оиди тағйир додани тартиби андозбандӣ ва сохти х^аР ҷоти давлатӣ, бо мақсади таъсир расонидан ба иктисоД^¹ барои дигар намудани ҳаҷми воқеии истеҳсолоти милл'

162

ПЗ^иЗ- СИЁСЛТИ МОЛИЯВЙ ВЛ ИДОРЛКУПИИ МОЛИЯВЙ

,\гл*

_аҳоЛӢ, назорат ба таваррум ва тезонидани сурт,ати бо-^авии иктисодӣ мебошад.

Адабиёт

1 Қонуни Ҷумхурии Тоҷнкистон «Дар бораи молияи давла-тии Ҷумҳурии Точикистон» аз 2 декабри соли 2002. Ахбо-ри Маҷлнси Олин Ҷумхурин Тоҷикпстон солн 2002, .N»11.

2. 
   Бокова Ф.М. Финансы и кредит. Краткий курс лекций. М.:ИНФРА, 2006. - С. 98-102.
   
3. 
   Литовский М.В., Шевченко И.Е. Финансы. Денежное об-ращенне и кредит. Учебник. Москва ИНФРА-М, 2006. - С. 112-116.
   
4. 
   Левин В.П. Финансы и креднт. Учебное пособие. М.: ЮНИ-ТИ, 2007. -С. 157-163.
   
5. 
   Мысляева И.Н. Государственпые и муницнпальные финан-сы. Учебник. Москва ИНФРА-М, 2004. - С. 97-103.
   
6. 
   Оймахмадов Г.Н. Молия - Душанбе: Ноднр, 2005. - С. 23-25. Раҳимов З.А., Ятимов Х.М., Ҷӯраев Ш.Ҷ. Молня. муомило-ти пул ва қарз. - Душанбе, «Сино», 2006. - С. 49-54.
   

- М.:ЮНИТИ, 2007. - С. 108-103.

9. Фетисов В.Д. Фетисова Т.В.Финансы и креднт: учебное по-
собие. 2-е изд., пере-раб. и доп. - М.: ЮНИТИ-ДАНА. 2006.

- С 70-75.

10. Финансы. Денежное обращение. Кредит: Учебник для ву-
зов ЯТод ред. проф. Г.Б.Поляка. - М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2-е
изд. 2003. - С. 80- 97.

1. 
   Моҳият, зарурат, аҳамияти назорати молиявӣ ва рущ. ди он дар шароити иқтисоди бозорӣ
   

1. 
   Намудҳо ва шаклҳои назорати молиявӣ
   
2. 
   Усулҳои назорати молиявӣ
   
3. 
   Назорати давлатии молиявй дар Ҷумҳурии Тоҷикистоц
   
4. 
   Назорати аудиторӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон
   

Назорати молиявӣ назорати мақомоти ҳокимияти қонун-барор ва иҷроияи ҳамаи сатҳҳо, инчунин муассисаҳои мах-сус ташкилшуда, ба фаъолияти молиявии ҳамаи субъектҳои иктисодӣ (давлат, корхонаҳо, муассисаҳо, ташкилотҳо, аҳолӣ) бо истифодаи усулҳои махсус мебошад. Назорати молиявй татбиқи амалии вазифаи назоратии молияро таъмин менамояд

Ҳадафҳои назорати молиявӣ инҳоанд: назорат ба риояи конунгузории молиявӣ-хоҷагидорӣ дар ҷараёни ташкил ва истифодаи фондхои пулй; баҳодиҳии самаранокии иқтисодии амалиётҳои молиявӣ-хоҷагидорӣ ва ба мақсад мувофик буДО" ни хароҷоти истехсолӣ.

Назорати молиявӣ назорати арзишӣ буда, бинобар ин а дигар намудҳои назорат (экологӣ, санитарӣ, маъмурӣ ва ғаир*Ц фарк мекунад ва ,чар хамаи соҳаҳои такрористеҳсоли ҷамъияг амал менамояд.

Назорати молиявӣ барои таъмини манфиатҳо ва ҳукук*⁰ давлат ва ташкилоту муассисаҳои он, ҳамаи субъектхо

164

одӣ равона гардидааст. Нисбати вайронкунандагони ^йКТЙ узории молиявӣ ҷазо, ҷарима ва дигар чораҳо андеши-

1 мешавад.

Объекти ҳамагуна намуди назорати молияви ҷараенҳои

нав таксимкунӣ ҳангоми ташкил ва истифодаи фондҳои _пулй мебошад.

Ба сифати мавзуи назорати молняви мншондпҳандаҳои мо-_лцявии гуногун баромад менамоянд: даромадҳо ва хароҷоти буҷетҳо ва ё субъектхои хоҷагидорӣ, хоҷагиҳои хонаводагӣ; хачми пардохтҳои андозӣ; хароҷоти истеҳсолӣ; арзиши аслӣ; фоида ва гайра.

Назорати молиявй вазифаҳои зеринро иҷро мекунад:

• 
  мусоидат ба тавозуннокии байни талабот ба захираҳои молиявӣ ва ҳаҷми даромадҳои пулй, фондҳои пулӣ;
  
• 
  таъмини саривақт ва пурра иҷро намудани ӯҳдадориҳо дар назди буҷети давлатӣ;
  
• 
  муайян намудани сарчашмаҳои дохилии афзун намуда-ни.захираҳои молиявй, аз ҷумла, оиди паст намудани арзиши аслӣ ва баланд бардоштани даромаднокӣ;
  
• 
  мусоидат намудан ба истифодаи оқилонаи арзишҳои мод-Дй ва захираҳои пулӣ дар корхонаҳо, ташкилотҳо, муассисаҳо;
  
• 
  таъмини риояи қонунгузорӣ ва хуҷҷатҳои меъёриву Ҳукуқии амалкунанда.
  

уассисаҳо, мақомоти давлатӣ, бонкҳо оиди иҷрои тартибу

'Доирҳои маъмурӣ ва иқтисодии таъсиррасонӣ инъикос ме-^ГаРДад.

Дар таҷрибаи ҷаҳонӣ ду намунаи (модели) асосии иазо-

^и Молиявӣ вуҷуд дорад: англисӣ ва фаронсавӣ. Дар наму-Наи

энглисӣ мақомоти назорати молиявй намудҳои гуногуни °ратро амалӣ намуда, оиди он ҳисобот тайёр менамоянд, °^н дар ҳолати зарурӣ ба мақомоти судӣ ва ё ҳифзи ҳуқук ^ещниҳ₀д карда мешавад.

165

МОЛИЯ ВА ҚАРЗ

Намунаи фаронсавӣ бошад пешниҳод мекунад ба б-аз макомоти назорати молиявӣ як катор вазифаҳои мақом ^е судӣ дода шавад, аз ҷумла, оиди муайян намудани гунаҳгоп шахс дар ҳукуквайронкунии молиявӣ, талаб намудани тат фии (ҷуброни) зарар, истифодаи ҷазоҳои молиявӣ ва гайра

Ҳамин тарик, дар Ҷумҳурии Тоҷикистон намунаи назо-рати молиявии фаронсавӣ истифода мешавад. Зеро мақомоти андоз, гумрук ваколатҳои махсус доранд ба шахсони ҳуқуқп ё воқеие, ки қонунгузорӣ ва ё интизоми молиявиро вайрон намуда, ба давлат зарар мерасонанд, муҷозоти молиявӣ ва ё ҷарима тайин намоянд.

Назорати молиявӣ бояд дар асоси принсипхои зерин тащ-кил карда шавад:

• 
  қонуният;
  
• 
  мустақилият;
  
• 
  ҳаққоният (вокеият);
  
• 
  ошкорбаёнй.
  

Прпнсппҳон ҳаққонпят ва мустақнлиятн назорати молняви риояи ҳатмии қонунгузории амалкунанда ва дар асоси стан-дарт гузаронидани намудҳои гуногуни назорати молиявир⁰ тақозо менамояд.

Принсипи ошкобаёнӣ талаб менамояд иттилоот оИД> натичаҳои кори мақомоти назораткунанда тавассути воситах⁰ ахбори умум дастраси мардум гардонида шавад.

6.2. Намудҳо ва шаклхои назорати молиявӣ

Вобаста ба субъектҳои назорати молиявиро амаликун^а1,;' намудҳои зерини назорати молиявиро фарқ мекунанд:

_ идоравӣ; _дохилихоҷаги; . „ҷамъиятӣ; _ мустакил ё аудиторӣ.

вазоратҳо, идораҳо, кумитаҳои давлатӣ ва дигар мақомоти

идоракунии давлатӣ ва маҳаллӣ оиди фаъолияти молиявӣ-

оҷагидории корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳои тобеи

онҳо гузаронида мешавад. Тафтишҳо ва санҷишҳо аз ҷониби

Роҳбари мақомоти давлатӣ таъин карда мешавад. Ҳадафҳо

| ^Вазифаҳои чунин назорат аз ҷониби худи вазоратҳо ва

*°раҳои назоратбаранда муқаррар карда мешавад. Объ-

'Эссисаҳои идоравӣ мебошад. Самтҳои асосии назорати мо-

явии идоравӣ инҳоанд: таъмини нигоҳдорӣ ва истифодаи

, Р^ах-Ои моддӣ ва молпявӣ; гнрифтани пеши роҳн талафкорӣ

ҳ_и ^^0сР^КоРӣ), бесарусомонӣ, изофанависӣ; таҳлили ҳолати

РО) °^К^^НИИ муҳосиботӣ ва ҳисоботи муҳосиботП. Дар гуза-

Рат *^{1ни На}зорати молиявии идоравӣ нақши асосиро Вазо-

Мег ^1Ияи Ҷумҳурии Тоҷикисгон ва мақомоги маҳалли он °зацд.

167

Вобаста ба мӯҳлати гузаронидани назорати молиявй се шакли назорати молиявиро фарқ мекунанд:

• 
  пешакӣ;
  
• 
  ҷорй (фаврй);
  
• 
  минбаъда ё ҷамъбастӣ.
  

осиро идорахои муҳосиботӣ мегузоранд.

•_Ти молиявӣ, бо рохи таҳлил ва тафтиши хисоботҳои

Ьахои зерин равона шудааст: баҳогузории натиҷаҳои

ни нақшаҳо ва пешгӯикуниҳои молиявй бо натиҷаҳои

бчходихии самаранок амалӣ намудани стратегияи молиявии

пешниҳодшуда; муқоисаи воқени хароҷот бо хаҷми дар нақша

пешбинишуда ва ғайра. Назорати молиявии минбаъда пас аз

аиҷоми давраи ҳисоботӣ па ё соли молиявӣ гузаронида меша-

вад. Дар ҷараёни он хароҷоти мақсадноки маблагҳои буҷетӣ,

иҷрои буҷет, нақшаҳои молиявӣ, харҷномаҳо, қонунӣ гузаро-

нндани амалиётҳои хоҷагидорӣ санҷида мешавад. Хдмчунин

ҳуҷҷатҳои муҳосиботӣ ва диғар ҳуҷҷатҳо оиди хароҷот мав-

риди тафтиш қарор мегирад.

Вобаста ба шакли гузаронидаии назорати молиявӣ ду на-муди назорати молиявиро фарқ мекунанд:

• 
  хатмӣ (берунӣ);
  
• 
  ташаббусӣ (дохилӣ).
  

ии ваколатдор гузаропида мешавад. Ҳадафи назорати хатмӣ

>■'■ РУНӣ) санҷиши дурустии ҳисоботҳои молпявӣ ва мухосиботӣ,

длили ҳолати молиявӣ-хоҷагӣ, баҳодихии пардохтпазрӣ,

' ^иДорй, банақшагирии молиявӣ ва гайра мебошад: Ба на-

5_у ^1И_адтмй санҷяши андоз, нстифодаи мақсадноки захирахои

и,₀ ^И' тасдиқи ҳатмии аудитории маълумотҳои ҳисоботи

'-'I' «етавонад.

Кор_х ^4зоРати ташаббусӣ (дохилӣ) бо супориши. роҳбарияти бепу ^На' ^{а:1 т}арафи кормандони худи корхопа ё аудиторони ^{и г}У'заронида мешавад.

169

Намудҳои асосии назорати гайридавлатии молиявӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон инҳоанд:

• 
  дохилихоҷагӣ;
  
• 
  мустақил (аудиторӣ).
  

Назорати молиявии дохилихоҷагӣ ба ду намуд ҷудо ме-шавад:

• 
  фаврӣ (ҷорӣ);
  
• 
  стратегӣ.
  

Назорати молиявии стратегӣ таҳияи нақшаҳои мувофикр⁰ оиди истифодаи захираҳои молиявӣ ва сармоягузорӣ талаб менамояд. Нақшаҳои мазкур бояд самаранокии иқтисодӣ вз то ҳадди ниҳоӣ расонидани фоидаро таъмин намуда тавонаД'

Назорати молиявии дохюшхоҷагӣ инчунин бо ташаббу^¹¹ роҳбарияти корхона ва ё соҳибмулкони корхона -ташкилкУ

170

ндагон ва саҳҳомон бо ҷалби мутахассисони берун аз кор-' оиг даъватшуда гузаронида мешавад.