«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәнінен қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағы

жүктеу/скачать 1.83 Mb. бет 15/36 Дата 05.12.2022 өлшемі 1.83 Mb. #466573

osh fo kazahskiy-jazyk-i-literatura 9-klass kaz

Бұл бет үшін навигация:

• Өлең жолдары Перифраздалған сөйлемдер
• Бағалау критерийлері
• Ойлау дағдыларының
• Фраза мен дәйексөздер Мағынасы
• Ойлау дағдыларының деңгейі аудиторияға ауызша мәтіндер құрайды Қолдану Тапсырма
• Сөздер мен сөз тіркестері
• Оқу мақсаты Бағалау критерийлері Ойлау дағдыларының деңгейі

Сөздер мен сөз тіркестері	Сәйкестендіру бағаны
Мағынасы
Ел басына күн туып				елі үшін
Шартарап				өмір сүру
Елтұтқа				бар әлем, төрткүл дүние
Жаным құрбан				қиын заман
Ғұмыр кешу				халықтың тірегі, көшбасшысы

2. 
   Берілген өлең жолдарын перифраз тәсілімен сөйлемге айналдырып жазыңыз. Сөйлемге айналдыруда сөз таптарының сөйлемде орналасу тәртібін ескеріңіз.
   

Үлгі: Оттан сақтап, оқтан қорғар берен боп, Не болса да пешенемнен көрем деп.


Перифраздалған сөйлем: Не болса да пешенемнен көрем деп, оттан сақтар, оқтан қорғар берен болдың.

Өлең жолдары	Перифраздалған сөйлемдер
Елің үшін түстің талай додаға,	«Күн астынан орын тауып берем!» – деп, ...
	29

Тапсырма

1. 
   Мәтінді 2 рет тыңдап, төменде берілген түсіндіріңіз.
   

М. Ыбыраев.
Оттан сақтап, оқтан қорғар берен боп,

Не болса да пешенемнен көрем деп.

Елің үшін түстің талай додаға,
«Күн астынан орын тауып берем!» – деп.
Емен құсап ерек біткен еренім,
Көз жетпеске ой жеткізген төрелім.
Сертке ұстаған семсер сынды жарқылдап,

«Халқым үшін жаным құрбан!» – деп едің.

Ірікпестен лықсып келген сезімді,
Жасырмастан жасқа тұнған көзіңді.
(Ұмытқан жоқ, ұмытпайды бұл халық!)
«Айналайын, елім!» – деген сөзіңді.
Қызғанады-ау кейбіреулер бағыңды,

Ардақтауға ары жетпей нар ұлды. Сіз жасаған еркін, бейбіт қоғам бұл Шүберекке түйіп жүріп жаныңды. Ел билеудің қияметін сезем мен, Елді бастап өткелі жоқ өзеннен, Алып өттің, ел басына күн туып, Етікпенен су кешетін кезеңнен.

фразалардың мағынасын өз сөзіңізбен


«Кие»
Бардың қанша нар тәуекел қадамға,

Түсініксіз көрінгенмен наданға. Судың өзі жол береді екен ғой, Жүрегінде от лаулаған адамға.

Сыншы көп қой біткен іске сынайтын, Ғұмыр кештің ұлтың үшін ұнайтын. Жатыр елім күндіз-түні той тойлап, Құрметіне құрбан шалып Құдайдың. Шартарапқа байлығымен байқалған, Қазағымды бақытсыз деп айта алман. Сара жолға түсті елім «тәубә» деп, Жорға сынды төрт аяғы тайпалған. Атажұрттың керегесі керіліп, Оғыландар атқа қонды тебініп. Армандаған, Сіз аңсаған дәуірдің, Көкжиегі көз ұшынан көрініп.

…Бас иесіз көрген қызық мәнсіздей, Ел бақытты Елтұтқасы бар Сіздей. «Ер қадірін ел біледі» деуші еді, Ел қадірін Ер біледі дәл Сіздей!!!

Фраза мен дәйексөздер	Мағынасы
«Күн астынан орын тауып берем!»
«Халқым үшін жаным құрбан!»
«Ер қадірін ел біледі, ел қадірін ер біледі»

2. 
   Мәтіннің тақырыбы не туралы екенін анықтаңыз.
   

____________________________________________________________

3. 
   Мәтінде көтерілген мәселені анықтаңыз.
   

___________________________________________________________


Дескриптор Білім алушы:

• 
  дәйексөздердің мағынасын өз сөзімен түсіндіреді;
  
• 
  мәтіннің тақырыбын анықтайды;
  
• 
  мәтінде көтерілген мәселені анықтайды.
  

31

Ойлау дағдыларының деңгейі

аудиторияға ауызша мәтіндер құрайды Қолдану

Тапсырма

Сөздер мен сөз тіркестерінің көмегімен Тұңғыш Елбасы күнін атап өтудің маңыздылығы туралы сыныптастарыңыздың алдында сөз сөйлеңіз.

Сөздер мен сөз тіркестері: бүкілхалықтық сайлау, ант беру, жарқын болашақ, халқының қамын жеу, ел көшбасшысы, әлем мойындаған, салиқалы саясат, ұттық валюта, мемлекеттік рәміздер, ұлттар достастығы, экономикалық дағдарыс,мемлекет шекарасы, халықаралық шаралар, ЭКСПО-2017.

_____________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________


Дескриптор Білім алушы:

• 
  ұсынылған сөздер мен сөз тіркестерін қолданады;
  
• 
  мақсатты аудиторияны ескереді;
  
• 
  тапсырма шартын орындайды.
  

32

Оқу мақсаты Бағалау критерийлері Ойлау дағдыларының деңгейі
9.3.2.1. Ғылыми стильде (пікір, мақала, презентация)
жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін
анықтап, талдау жасау
Білім алушы:

 Ғылыми стильдегі (пікір, мақала, презентация)

мәтіндердің тілдік және жанрлық ерекшелігін
ажыратады
Жоғары деңгей дағдылары

Тапсырма

1. 
   Мәтінді мұқият оқып, стилі мен жанрын анықтаңыз.
   

Тамыры терең тарихымызды парақтар болсақ, қазақ халқы қашаннан-ақ еңселі ел болуды армандап, мақсат тұтқанын байқаймыз. Тіпті осы мұрат жолында ұлтымыздың талай арыстары өз өмірлерін сарп етті емес пе? Сонымен қатар өз мемлекеттерін дамытуда қолтаңбаларын қалдырған тұлғалардың да рөлін жақсы білеміз. Айталық, АҚШ-тың атағын шығарған Джордж Вашингтон, Ресей империясының өсіп-өркендеуіне атсалысқан Ұлы Петр, қазіргі Түркия мемлекетінің негізін қалаған Кемаль Ататүрік елінің еңсесін көтеруде ерен еңбек етті.

Осындай тұлғалардың қатарына Қазақстанды нұрлы жолға бастаған Н.Ә.Назарбаевты да жатқызуға болады. Н.Ә.Назарбаев тарихи тұрғыдан алғанда аз уақыттың ішінде ҚР-ның егемендігін жариялап, оны дұрыс даму жолына түсіре білді. Нәтижесінде ҚР өзін бүкіл әлемге паш етті, өркениетті мемлекеттер қатарына қосылды. Спорттағы, өнердегі жетістіктерімізді айтпағанның өзінде, ішкі тұрақтылықтың арқасында сыртқы саясатымыз беки түсті. Былайша айтқанда, аса күрделі жағдайда ел тізгінін ұстаған Н.Ә.Назарбаев өзінің керемет саясаткер, елін елдікке бастаған аса дарынды реформатор, халқын шын сүйетін тарихи тұлға екендігін көрсете білді.

Иә, біздің Елбасы қалың қазақтың мақтанышына айналған, ел игілігіне қызмет етіп жүрген біртуар дара тұлға десем артық айытқаным болмас. Бұл пікірмен тек біз секілді қарапайым қазақстандықтар ғана емес, бүкіл халықаралық қауымдастық Қазақстан көшбасшысының саясаттағы сарабдал жолын жоғары бағалап, оның есімін стартегиялық ойлау қабілетін иеленген мемлекет қайраткері деп даңқты тарихи тұлғалармен қатар қоюда.

Бүгінгі таңда әлемнің ірі саясаткерлері Назарбаевқа жоғары баға беріп, оны Ататүрікпен бір қатарға қояды. Шынында да, аз уақыттың ішінде көркейіп, гүлденген жас мемлекетіміздің тарих үшін көзді ашып-жұмғанмен тең кезеңде Н.Назарбаев ірі экономикалық және саяси реформаларды өткізді, ата-баба арманын жүзеге асырды. Қазақстан ядролық қару-жарақтан бас тартты. Ресей, Қытай, Өзбекстан, Қырғыз елдерімен тығыз байланыс жүргізіліп, әлем картасында «қазақ» елі пайда болды. Өз шекарасында, Конституциясымен, Мемлекеттік рәміздері – Әнұраны, Туы және Елтаңбасымен өз тағдырын шешкен қазақ халқы ел басшының жемісті жұмысына шын риза. Бұл – тарихи ақиқат. Ал әлем басшылары Н.Назарбаев туралы не дейді?

АҚШ-тың бұрынғы Президенті Джордж Буш Н.Назарбаевты ТМД елдері басшыларының арасынан ерекше бөліп: «Ол болашақты болжай алады»,– деп айтса, «темір» ханым атанған Маргарет Тэтчер Н.Әбішұлын қазіргі заманның бес аса көрнекті саясаткерінің бірі деп атап: «Назарбаев – қалыпқа сыймайтын тұлға», – деген.

жүктеу/скачать 1.83 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: