45
Телеөлшеу құрылғыларының келесі дəлдік класстары орнатылған: 0,25;
0,4; 0,6; 1,0; 1,6; 2,5; 4,0.
Телеөлшеу жүйелерін салыстырмалы бағалау:
- нақты қол жетімді ең төменгі қателік;
- сыртқы əсерге тұрақтылығы;
- жүйенің сенімділігі;
- əртүрлі байланыс арналарымен жұмыс істеу мүмкіндігі;
- құны;
- біріздендірілген құрылғыларды жаппай өндіру жəне
біріздендіру
мүмкіндіктері.
Ең жақсы – кодоимпульсті телеөлшеу жүйелері.
Жоғарыда көрсетілгендей, телеөлшеу жүйесі бақылау мен басқарудың
диспетчерлік жүйелерінде жəне халық шаруашылығының əр түрлі
салаларының аумақтық бытыраңқы объектілерімен автоматтандырылған
басқару жүйелерінде (баж) жедел-технологиялық жəне өндірістік-
статистикалық ақпаратты қашықтыққа беруге арналған [10].
Жүйе негізінен интегралды микросхемаларда орындалған жəне
олардың базасында жасалған телемеханикалық
құрылғылар кешендерінің
типтік функционалдық тораптары мен блоктарынан тұрады. Бұл кешендер
ақпаратты беру жəне қабылдау, сондай-ақ басқару пунктінде (ӨҚ) жəне
бақыланатын пунктте (КП) оны қарапайым өңдеу функцияларын
орындайды.
Бақыланатын пункттерде ақпарат көздері
өлшенетін параметрлердің
əртүрлі датчиктері, объектілердің жай-күйінің датчиктері,
ақпараттың
машиналық жəне магниттік жеткізгіштері (перфолентте, перфокартада жəне
т.б.),
ақпаратты
қолмен
енгізу
құрылғылары,
КП
жəне
ЭЕМ
аппаратурасының өзі болып табылады.
Ақпарат көздерін басқару пунктінде кілттері жəне екі позициялы жəне
көп позициялы объектілерді басқарудың басқа да элементтері бар пульт,
Автоматты реттегіштердің орнатқыштары,
машиналық тасығыштар, ЭЕМ
жəне дисплейлер болуы мүмкін.
ӨҚ-дағы ақпаратты қабылдағыштар диспетчердің немесе оператордың
қалқаншасы мен пультіндегі əртүрлі аспаптар, ЭЕМ, дисплей жəне ақпаратты
машиналық тасығыштар болып табылады.
Жүйеде қабылданды:
- ақпаратты беру кезінде уақыттың тиісті бөлінуімен əр түрлі ақпарат
түрлеріне арналған басымдықтар жүйесі;
- уақыт бойы оларға тиісті қызмет көрсетумен əр түрлі БП үшін
басымдықтар жүйесі;
- КЖ əртүрлі санын, үзілетін ақпараттың көлемі мен түрлерін таңдау
жəне өзгерту кең мүмкіндіктеріне ие ақпаратты
берудің адрестік-топтық
əдісі;
- дискретті жəне үздіксіз ақпаратты берудің спорадикалық əдістері;
- ақпаратты өңдеу ГСП жəне ЭЕМ жеке тармақтарына кіретін өңдеу
құрылғыларымен жүзеге асырылады;
46
- құрылғылар пайдаланылатын байланыс арналарының ерекше
ерекшеліктерін ескере отырып салынған.
Жүйені құрудың аталған принциптері:
- жүйенің блоктары мен құрылғыларын
ГСП басқа тармақтарының
құрылғыларымен байланыстыру;
-
функционалдық
блоктардың
шектеулі
жиынтығынан
телемеханиканың түрлі құрылғыларын əзірлеу;
- өндіріс сериясын арттыру жəне типтік конструкциялары бар
функционалдық
блоктарды
орталықтандырылған
өндіру
жолымен
аппаратураның құнын қысқарту;
- телемеханика құрылғыларын əзірлеу, жобалау көлемі мен мерзімдерін
қысқарту жəне пайдалануды оңайлату.
Жүйенің барлық функционалдық блоктары келесі топтарға бөлінеді:
ақпарат көздері; ақпарат қабылдағыштары; қабылдағыштар – көздер;
орталықтандырғыштар-қабылдағыштар мен
көздерге асинхронды жұмыс
істеуге мүмкіндік беретін басқару жəне үйлестіру функцияларын
орындайтын жұмыс режимінің блоктары.
Функционалдық блоктар бастамашылық жəне инициативті емес болып
бөлінеді.
Инициативті
блоктар-көздер
байланыс
сұрау
сигналын
қалыптастырады жəне ақпараттың бар болу тораптарын қамтиды. Блоктар-
көздер блоктың кіруіне түсетін команда бойынша – неинициативті емес
режимде жұмыс істей алады. Мысалы, қабылданған
ақпаратта бұрмалаулар
анықталған кезде, байланыс сұрауының сигналын қалыптастыратын
қабылдағыш-блоктар да бастамашыл блоктарға жатады.
Достарыңызбен бөлісу: