Сұлтанмахмұт Торайғыров (1893-1920)

С.Торайғыров есімі, шығармашылығы қазақ қоғамдық санасына 1913 жылдардан жақсы таныс. «Айқап» журналындағы қызметі қаламгер қазақ қоғамы алдында тұрған келелі мәселелерге үн қосып, өткір тілді, ойлы мақалалар жазды. Шығармалары жиырмасыншы жылдардан жинақ, бөлек кітап түрінде шыға бастады. Содан бері ақынның өмірі, жазушылық қызметі, саяси бағыты, дүниетанымы, әдеби шығармалары замандастарының, XX ғасыр басындағы қоғамдық сана, қазақ әдебиетін зерттеушілердің назарында. С.Торайғыров дәстүрлі қазақ мектептерінде (молда, медресе) ғана оқыған. Өмір бойы жоғары оқуды армандап өткен. Қоғамдық-әлеуметтік, саяси білімді өз бетімен алған қаламгер. Ол араб-парсы әдебиетін жақсы білген. Ауыз әдебиеті мен Шығыс халықтарының фольклоры, әдебиетімен жақсы таныс. «Дін», «Сарыбас», «Соқыр сопы», «Зарландым» деген алғашқы шығармаларынан-ақ С.Торайғыровтың дүниетанымы, шеберлігі айқын көрінеді.

Қаламгер ағартушы-демократтық идеялары басшылыққа алған. Шығармаларының басты идеясы, мазмұны осы төңіректен табылады. Қазақ халқының ілгері дамуына бөгет болып отырған құбылыстарды сынайды. Оқу, білім, мәдениетке шақырды. 1917 жылға дейінгі шығармаларының басты бағыты осы. 1917 жылғы Октябрь Революциясынан кейін С.Торайғыров қазақ елінің тәуелсіздігін аңсаған, елдігі үшін кұрескен «Алаш» қозғалысын қолдап өлеңдер жазады. С.Торайғыровтың «Адасқан өмір», «Алаш» қозғалысынын қолдап өлеңдер жазады. С.Торайғыровтың «Адасқан өмір», «Кедей» поэмалары терең ойларға толы. «Қамар сұлу», «Кім жазықты» романдары қазақ әдебиетіндегі күрделі жанрдағы көркем шығармалардың алды. Ақынның «Айтыс» аталған шығармасы қазақ қоғамдық санасының ірі қайраткерлеріне арналған. Солардың ой-идеяларымен елді таныстырады, үндестікке барады.

С.Торайғыров негізінен сыршыл лирик ақын. Қаламгер өмірден сезген – түйгендерін, білгендерін, әсерін өзінің ішкі жан-дүниесі, жан-сырымен қабаттастыра бейнелейді. Абай поэзиясымен дәстүрлі байланысты айқын. С.Торайғыров поэзиясындағы насихат, үгіт, арнау өлендері де сырлы сөз, терең мазмұнмен араласып келді. Идеяны юмор, сатираға бөлей жеткізетін, бейнелейтін шығармалары да бар.

Жазушы шығармаларында қазақ тілінің бар байлығын, мақал-мәтел, шешен сөз тіркестерін шебер қолданды. Әдеби тілге ене бастаған жаңа сөздерді де батыл пайдаланады. Әдеби тілге ене бастаған жаңа сөздерді де батыл пайдаланады. Ақын тіліндегі татар, діни кітап, парсы-араб тілінен енген сөздерді зерттеу қажет.. С.Торайғыров – қазақ өлеңі құрылысына да көптеген жаңалықтар енгізген, дәстүрлі қазақ өлеңін жаңарта қолданған талантты ақын.

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. Қазақ әдебиетінің тарихы. 6-том. ХХ ғасырдың басындағы қазақ әдебиеті (1900-1917) / Жалпы ред. басқ. А. Егеубаев, Ж. Ысмағұлов.- Алматы: ҚАЗақпарат, 2006. 110-130 б.- (Мәдени мұра).
2. Қоңыратбаев, Ә. Қазақ әдебиетінің тарихы: жоғары оқу орынд. филология фак-нің.студент.арн.оқу құралы / Ә. Қоңыратбаев.- Алматы: Санат, 1994. 51-81 б.
3. Қайта оралған қаламгер: (Халқымыздың көрнекті қоғам қайраткері, ғалым, жазушы Жүсіпбек Амауытұлына арналады) / Бас ред. С. Қирабаев; жауапты ред. К.К. Әбғалиева; құраст. В.Қ. Қүзембаева.- Алматы: Орталық ғылыми кітапхана, 2003.79-85 б.- (Ұлы тұлғалар).
4. Сүйіншәлиев, Х. Қазақ әдебиетінің тарихы: оқулық / Х. Сүйіншәлиев.- Алматы: Санат, 2006. 601-620 б.
5. Елеукенов, Ш. Көптомдық шығармалар жинағы. 5-т. Жаңа жолдан: Зерттеулер, сыни мақалалар / Ш. Елеукенов.- Алматы: Қазығұрт, 2010.65-85 б.
6. Умарова, Г.С. Қазақ әдебиетінің тарихы: оқулық / Г.С. Умарова; Шарабасов С.Ғ.- Астана: Фолиант, 2007. 143-156 б.- (Кәсіптік білім).

• 
  Модуль 4. ХХ ғасырдағы қазақ әдебиеті
  
• 
  Тақырып 13. Кеңес дәуіріндегі әдебиет.
  
• 
  Дәріс жоспары:
  

1. 
   Сәкен Сейфуллин.
   
2. 
   Бейімбет Майлин.
   
3. 
   Ілияс Жансүгіров.
   
4. 
   Мұхтар Әуезов.
   
5. 
   Сәбит Мұқанов
   

Творчестволық өмірбаяны. Бейімбеттің алғашқы өлендері. Бейімбет поэзиясындағы еңбек адамының бейнесі. Мырқымбай образы («Мырқымбай», «Кедейдің кейістігі», «Бүгін», «Әйт-шуу, ала атым», т.б.). Бейімбеттің прозалық шығармалары. Жазушының проза саласындағы тұңғыш еңбегі («Шұғаның белгісі» (1926)). Повестің тақырыбы мен идеясы, тіл көркемдігі. Шұғаның, Әбдірахманның образы. Шығарманың сюжеті мен композициясы. Жазушының үлкен ойды қысқа әңгіме арқылы суреттеуге шеберлігі («Талақ», «Күлпаш», «Күлтай болыс») (1925), «Сары ала тон» (1928), «Көк теректің бауырында» (1929), «Қара шелек», «Айранбай», т.б.) Жазушының «Раушан - коммунист» (1920) повесі. Жазушының образ жасау шеберлігі. Б.Майлиннің драматургиясы («Жалбыр»), («Біздің жігіттер» 1936), («Майдан»), («Талтаңбайдың тәртібі»), («Аманкелді».) «Майдан» (1931) Бейімбет творчествосында ғана емес, бүкіл қазақ драматургиясының күрделі де көлемі шығармасы. Тақырыбы мен идеялық мазмұны. Пьесаның оқиғасы, тартыс сипаты. Досан, Орынбай, Махмұдовтардың образы. Пьесадағы сөз бен іс. Ғабит Мүсреповпен бірігіп жазған «Аманкелді» (1936), және «Жалбыр» пьесаларында қазақ даласындағы ұлт-азаттық қозғалысының көрінісі, қазақ халқының өз бостандығы үшін күресінің шынайы суреттелуі. «Талтаңбайдың тәртібі» (1934) – қазақ драматургиясындағы тұнғыш сатиралық шығармалардың бірі. Бейімбет творчествосының қазақ әдебиеттануында бағалануы.

Творчестволық өмірбаяны. Ақынның алғашқы өлеңдері («Жазғы түнде», «Туған ел», «Сағыну», «Нұра», «Кім басшы», «Жайлауда», т.б.). «Асау тұлпар» атты өлеңдер жинағы (1922). Лирикалық өлеңдері («Сағындым», «Тау ішінде», «Тұлпарым», «Шәйіт болған досыма», «Сыр сандық», «Ақсақ киім», т.б.). Ақын поэмаларындағы, өршіл романтика сарыны («Аққудың айырылуы»). Сәкеннің қазақ поэзиясындағы, өршіл романтика сарыны («Аққудың айырылуы»). Сәкеннің қазақ поэзиясына жаңа ырғақ, соны ұйқастар әкелуі. «Көкшетау» (1929). Ақын поэмаларына негіз болған өмірлік материалдар. Ақынның халық аңызы желілеріне негіздеп жазған шығармалары, олардың жанрлық сипаты, стильдік беті. Жазушының прозалық шығармалары. «Тар жол, тайғақ кешу» атты мемуарлық ерекшеліктері. «Айша» атты повесть, әңгімелер жинағы. «Біздің тұрмыс», «Жемістер», «Жер қазғандар» т.б. повестері. Сәкен повестерінің тақырыбы мен проблематикасы, көркемдік ерекшеліктері. Сәкеннің драмалық шығармалары («Бақыт жолына», 1917). («Қызыл сұңқарлар», 1920). Пьесалардың қазақ драматургиясының дамуына тигізген әсері. Сәкен – қазақ әдебиеті тарихын зерттеуші. Қазақ әдебиетінің даму жолдары, әдеби мұра жайындағы еңбектері. «Қазақ әдебиеті» оқулығы. Сәкен творчествосының қазақ әдебиеттану ғылымында бағалануы.

Өмірі мен творчествосы. Алғашқы өлеңдері. Қазақ поэзиясында сюжетті поэма жанрының дамуына Ілиястың әсері, қосқан зор үлесі («Кәнпеске», «Күй», «Дала», «Күйші», «Құлагер» поэмалары). Ақынның поэмаларының тақырыбы, сюжеті, композициясы, тілі. ақынның образ жасау, мінез даралау шеберлігі. Прозалық шығармалары. «Жолдастар» романы. Романдағы қазақ аулының революция алдындағы өмірі. Драмалық шығармалары («Кек», «Турксиб», «Исатай-Махамбет», атты пьесалары). Сауық кештерге, мектеп балаларына арнап жазған бір актылы пьесалары («Мектеп», «Колхоз тойы», «Мін де, шап», т.б.). Ілияс алғашқы өлеңдерінің басым көпшілігінде жастарды оқу-білімге, өнер үйренуге мәдениет пен жаңа өмірге шақырады. («Жас бұлбұлдарға», «Жалпы жасқа», «Жастар ұраны», «Жазғытұрым», «Жазғы шілдеде», «Күзде», т.б.). «Исатай-Махамбет» - жазушының драматургиядағы үлкен жеңісі. Ресей отаршылары мен қазақтың хан, сұлтандарының зорлығына қарсы шаруалар көтерілісінің тарихи шындық тұрғысынан суреттелуі. Исатай мен Махамбет образының шынайы жасалуы. І.Жансүгіров – көркем аудармашы – «Гаврилада», «Евгений Онегинді» тәржімалған. Әдебиет тарихына арналған еңбектері, халық ақындарының шығармаларын зерттеуі, жинап бастыруы. І.Жансүгіров творчествосының қазақ әдебиеті тарихындағы орны, маңызы.

М.Әуезов – қазақ әдебиетінің классигі. Жазушының творчестволық өмірбаяны. Жазушылық сапарын әңгіме мен пьеса жазудан бастауы. Әңгімелері «Қорғансыздың күні», «Қаралы сұлу», «Көксерек», «Білекке білек», «Іздер», «Құм мен Асқар», «Шатқалаң», «Бүркітші», «Асыл нәсілдер», т.б. Олардың тақырыбы мен проблематикасы, көркемдік әлемі, образдар жүйесі. Эпикалық және лирикалық сипаттары. Драмалық шығармалары: «Еңлік-Кебек», «Қарағөз», «Айман-Шолпан», «Шекарада», «Тартыс», «Тас тілек», «Ақ қайын», «Сын сағатта», «Қынаптан қылыш», «Қарақыпшақ қобыланды», Түнгі сарын»,т.б. Олардың тақырыптық идеялық сипаты мен жанрлық құрамы, сюжеттік желісі, поэтикасы. 1930 жылдардан бастап түрлі жанрдағы шығармасында Абай образын жасауға бет Бұруы. «Абай» пьеса, «Абай жырлары» кинофильмнің сценарийі, «Абай» операсының либереттосы. Л.соболевпен бірігіп жазған «Абай» трагедиясы (1940). Проза жанрындағы алғашқы тарихи шығармашылығының бірі – «Қараш-Қараш оқиғасы» (1927). Шығармадағы алғашқы қазақ кедейлерінің өмірі. Повестің тарихи негізі. Бақтығұлдың шытырман тағдыры, бастан кешкен сан-қилы уақиғалары. Шығарманың халықтығы, ұлттық сипаты. Повестің тілі, суреттелігі, сюжеті мен композициясы. «Қилы заман» (1928). Шығарманың тақырыбы мен идеясы. Жанры. Шығармадағы халық өмірінің көріністері, олардың тарихи шындыққа қатынасы. Ресейдің отаршылық саясатының қаталдығы мен сұрқиялылығы. Жазушының образ жасау шеберлігі, суреткерлік позициясы. «Абай жолы» - тарихи эпопея. Оның қазақ прозаның өсіп дамуына әсері. Бүкілодақтық әдебиет көлеміне көтерудегі мәні. Романдағы суреттелінетін дәуір шындығы. Абай образының даму заңдылығы. Оның гуманист, азамат ақын, ағартушы қайраткер, ойшыл, философ бейнесінде суреттелуі. Дәркембай, Базаралы, Михайлов, т.б. бейнелері. Әйелдер бейнесі:Зере, Ұлжан, Әйгерім, Тоғжан, Салтанат, т.б. Құнанбай, Тәкежан, Ысқақ, Шүбар, Майбасар, т.б.іс-әрекеті, образдары. Жазушының шеберлігі, романның көркемдік ерекшелігі. Эпопеяның негізін құраған тарихи өмір шындығы, этнографиялық фактілер және олардың көркемдік-эстетикалық қызметі. Образ жасаудағы ойдан шығару, оның өмір шындығына қатынасы, психологиялық талдау (аналитикалық, синтетикалық-лирикалық, эпикалық) Абай жөніндегі барлық еңбектерінің жиынтығы «Абай жолы» атты сериялы романы үшін жазушының Лениндік сыйлық алуы. М.Әуезовтің (халық) ауыз әдебиеті, әдебиет тарихы саласындағы зерттеу еңбектері. М.Әуезов және абайтану проблемалары. М.Әуезовтің әлем халықтары әдебиеті туралы ойлары. Қаламгер еңбектерінде жазышылық, шеберлік проблемаларының пайымдалуы. Аудармалары: Гогольдің «ревезоры», Шекспирдің «отеллосы», «Асауға тұсауы», Н.Погодиннің «Ақсүйектері», А.Треневвтің «Любовь Яроваясы», А.Кронның «Флот офицері», А.Тургеневтің «Дворян ұясы», т.б. Жазушы творчествосының зерттелуі. М.Әуезовтің көркемдік дәстүрлі және оның бүгінгі әдеби даму үшін маңызы.т

Шығармашылық өмірі. Өлеңдері. Поэмалары. «Сұлушаш» (1928). Поэманың сюжетіне негіз болған материал. Ақынның ойдан қосуы және оның шығарманың көркемдік-идеялық жүйесіәндегі орны. Сұлушаш, Алтай, Қайсар бейнелері. Поэманың көркемдік ерекшеліктері. Ақынның өз заманы туралы жазған шығармалары. «Майға сәлем», «Ақ аю», «Колхозды ауыл осындай», «Сөз Советтік Армия», «Поэзия маршалы», т.б. Олардағы ақындық ізденіс іздері. Ақынның В.Маяковскийден үйренуі, қазақ өлең құрылысына енгізген жаңалығы. Прозалық шығармалары. «Адасқандар» (1931), «Жұмбақ жалау» (1938), «Ботакөз). Романның қазақ әдебиетінде реализм әдісі негізінде көрінген шығарма екендігі. Жазылу тарихы. Тақырыбы мен көтерген мәселесі. Романның сюжеттік желісін құрған тарихи оқиғалар, оларды жинақтау мен даралаудағы суреткерлік нысана. «Менің мектептерім», «Өмір мектебі», «Есею жылдары». Шығарманың жанрлық сипаты, онда қазақ халқының өмірінің суреттелу жолдары. Баяндауышының өз бейнесі. Дәуір шындығы және көркемдік жинақтау. «Сырдария» романы (1948-1951). Тақырыбы. Еңбек адамдарының бейнелері. Байжан, Айбарша, Дәулет, Сырбай, Анатолий, Самархан, наталья, Рахмет сияқты басты кейіпкерлердің образдары, олардың өсу жолы. Романдағы халықтар достығы. Романның көркемдігі. Баяндау, суреттеу, әңгімелеу жолдары. Шығарманың тілі. «Мөлдір махаббат» (1959) романы. Шығарма тақырыбының тууы. Жазушының өмір шындықтарын жинақтау жолдары. Бүркіт пен Бәтестің махаббат тарихы, олардың еркін өмір жолындағы әрекеттері. Романның басты кейіпкерлері және олардың прототиптері. Драмалық шығармалары: «Күрес күндерінде» (1938), «Сәкен Сейфуллин» (1964), «Қашқар қызы» (1972), «Шоқан Уәлиханов» (1953). «Аққан жұлдыз» (1967, 1970). Романды тетрологиялық деңгейде жазу туралы автордың ойы. Ол ойдың толық жүзеге аспауы. Романның алғашқы екі кітабында көрініс тапқан өмір шындықтары. Шоқан Уәлиханов бейнесі. Әдебиет сыны мен әдебиет тарихын зерттеудегі еңбектері «Өсу жолдарымыз», «Халық мұрасы», «Жарқын жұлдыздар». «XYIII-XIX ғасырдағы қазақ әдебиеті тарихының очерктері» оқулығы. Жазушы творчествосының зерттелу жайы, қазақ әдебиеті тарихында алатын орны.

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. Қазақ әдебиетінің тарихы. Он томдық. 9-том. Кеңес дәуірі (1956-1990) / Жалпы ред. басқ. С. Қирабаев.- Алматы: ҚАЗақпарат, 2005. 192-225 б.- (Мәдени мұра).

2. Қоңыратбаев, Ә. Қазақ әдебиетінің тарихы: жоғары оқу орынд. филология фак-нің.студент.арн.оқу құралы / Ә. Қоңыратбаев.- Алматы: Санат, 1994. 255-289 б.

• 
  Тақырып 1. Түркі елінің тарихи жағдайы, әдебиетінің даму бағыты.
  
• 
  Сабақтың мақсаты - білімді өз бетінше қамту,ойлау қабілеттерін жетілдіру, материалды толық меңгеру.
  

• 
  Тапсырмаларды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар:
  

2. Семинардың алдында терминдерді және түсінікті нақтылауы,

3. Тақырыпндағы пікір-таласта қатысушылардың ойларының бір пікірге келуі тиіс.

• 
  Бақылау сұрақтары:
  

1. 
   Әбу-Насыр әл-Фараби -ақын, әдебиеттанушы ғалым.
   
2. 
   Әл-Фарабидің қоғамдық, әлеуметтік және этикалық мәселелер туралы зерттеулері.
   

• 
  Ұсынылатын әдебиеттер:
  

3. Кенжебайұлы, Б. Шығармалар жинағы: 5-томдық. Т.1. Түрік қағанатынан бүгінгі күнге дейін... / Б. Кенжебайұлы.- Алматы: Асем-Систем, 2010. 142-147 б.

• 
  Тақырып 2. Оғыз дәуіріндегі әдебиет.
  
• 
  Сабақтың мақсаты - білімді өз бетінше қамту,ойлау қабілеттерін жетілдіру, материалды толық меңгеру.
  
• 
  Тапсырмаларды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар:
  

2. Семинардың алдында терминдерді және түсінікті нақтылауы,

3. Тақырыпндағы пікір-таласта қатысушылардың ойларының бір пікірге келуі тиіс.

• 
  Бақылау сұрақтары:
  

1. 
   Қадырғали Жалаыридің «Жамиғ-ат тауарих» шежіресі.
   
2. 
   Мұхаммед Хайдар Дулати—қазақтың тұңғыш тарихшысы.
   
3. 
   Ғалымның «Тарихи- Рашиди» еңбегінің ғылыми маңызы.
   
4. 
   Захириддин Мұхаммед Бабырдың «Бабыр-наме» еңбегі.
   

• 
  Ұсынылатын әдебиеттер:
  

3. Кенжебайұлы, Б. Шығармалар жинағы: 5-томдық. Т.1. Түрік қағанатынан бүгінгі күнге дейін... / Б. Кенжебайұлы.- Алматы: Асем-Систем, 2010. 142-147 б.

• 
  Тақырып 3. Ислам дәуіріндегі әдебиет.
  
• 
  Сабақтың мақсаты - білімді өз бетінше қамту,ойлау қабілеттерін жетілдіру, материалды толық меңгеру.
  
• 
  Тапсырмаларды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар:
  

2. Семинардың алдында терминдерді және түсінікті нақтылауы,

3. Тақырыпндағы пікір-таласта қатысушылардың ойларының бір пікірге келуі тиіс.

• 
  Бақылау сұрақтары:
  

1. 
   Бұқар - өз дәуірінің данышпан ойшылы, Абылай ханның ақылгөйі, кеңесшісі, белгілі қоғам қайраткері.
   
2. 
   Бұқар жырау толғауларының басты қаһармандары.
   
3. 
   Бұқар жырау толғауларының тақырыбы мен идеясы.
   
4. 
   Жырау поэзиясының көркемдік айшықтары.
   

• 
  Ұсынылатын әдебиеттер:
  

2. Қоңыратбаев, Ә. Қазақ әдебиетінің тарихы: жоғары оқу орынд. филология фак-нің.студент.арн.оқу құралы / Ә. Қоңыратбаев.- Алматы: Санат, 1994.- 95-102 б.

3. Қазақ әдебиетінің тарихы. 3-том. ХҮ-ХҮІІІ ғасырлардағы / Жалпы ред. басқ. Ш.Қ. Сәтбаева.- Алматы: Ғылым, 2000. 450-460 б.
4. Умарова, Г.С. Қазақ әдебиетінің тарихы: оқулық / Г.С. Умарова; Шарабасов С.Ғ.- Астана: Фолиант, 2007. 40-50 б.

• 
  Тақырып 4. Алтын орда дәуіріндегі әдебиет.
  
• 
  Сабақтың мақсаты - білімді өз бетінше қамту,ойлау қабілеттерін жетілдіру, материалды толық меңгеру.
  
• 
  Тапсырмаларды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар:
  

2. Семинардың алдында терминдерді және түсінікті нақтылауы,

3. Тақырыпндағы пікір-таласта қатысушылардың ойларының бір пікірге келуі тиіс.

• 
  Бақылау сұрақтары:
  

1. 
   Ақан сері шығармашылығындағы замана көрінісі
   
2. 
   Ақан өлеңдеріндегі әйелдер бейнесі
   
3. 
   Ақанның «Құлагер» әніндегі тарихи шындықтың көркемдік көрінісі.
   
4. 
   Әсет өлеңдеріндегі дәуір шындығы
   
5. 
   Ә.Найманбайұлы , айтыстары
   
6. 
   Әсет поэмаларындағы шығыстық сарын
   
7. 
   Әсет поэзясының көркемдік айшықтары
   

• 
  Ұсынылатын әдебиеттер:
  

3. Қоңыратбаев, Ә. Қазақ әдебиетінің тарихы: жоғары оқу орынд. филология фак-нің.студент.арн.оқу құралы / Ә. Қоңыратбаев.- Алматы: Санат, 1994. 220-235 б.

4. Бекбосынов, М.Н. ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиеті. 1-бөл.: оқу құралы / М.Н. Бекбосынов; Шәкәрім атынд.Семей мемлекеттік ун-ті.- Семей: Интеллект, 2010. 115-130 б.
5. Сүйіншәлиев, Х. Қазақ әдебиетінің тарихы: оқулық / Х. Сүйіншәлиев.- Алматы: Санат, 2006. 815-830 б.
6. Умарова, Г.С. Қазақ әдебиетінің тарихы: оқулық / Г.С. Умарова; Шарабасов С.Ғ.- Астана: Фолиант, 2007. 90-100 б.- (Кәсіптік білім).

• 
  Тақырып 5. Жыраулар поэзиясы.
  
• 
  Сабақтың мақсаты - білімді өз бетінше қамту,ойлау қабілеттерін жетілдіру, материалды толық меңгеру.
  
• 
  Тапсырмаларды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар:
  

2. Семинардың алдында терминдерді және түсінікті нақтылауы,

3. Тақырыпндағы пікір-таласта қатысушылардың ойларының бір пікірге келуі тиіс.

• 
  Бақылау сұрақтары:
  

1. 
   Абай шығармашылығындағы шығыстық сарын
   
2. 
   Абай өлеңдеріндегі табиғатты бейнелеу шеберлігі.
   
3. 
   Абай поэмаларындағы романтизм.
   

• 
  Ұсынылатын әдебиеттер:
  

3. Қоңыратбаев, Ә. Қазақ әдебиетінің тарихы: жоғары оқу орынд. филология фак-нің.студент.арн.оқу құралы / Ә. Қоңыратбаев.- Алматы: Санат, 1994. 220-235 б.

4. Бекбосынов, М.Н. ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиеті. 1-бөл.: оқу құралы / М.Н. Бекбосынов; Шәкәрім атынд.Семей мемлекеттік ун-ті.- Семей: Интеллект, 2010. 115-130 б.
5. Сүйіншәлиев, Х. Қазақ әдебиетінің тарихы: оқулық / Х. Сүйіншәлиев.- Алматы: Санат, 2006. 815-830 б.
6. Умарова, Г.С. Қазақ әдебиетінің тарихы: оқулық / Г.С. Умарова; Шарабасов С.Ғ.- Астана: Фолиант, 2007. 90-100 б.- (Кәсіптік білім).

• 
  Тақырып 6. 15-17 ғасырдағы қазақ әдебиеті.
  
• 
  Сабақтың мақсаты - білімді өз бетінше қамту,ойлау қабілеттерін жетілдіру, материалды толық меңгеру
  
• 
  Тапсырмаларды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар:
  

2. Семинардың алдында терминдерді және түсінікті нақтылауы,

3. Тақырыпндағы пікір-таласта қатысушылардың ойларының бір пікірге келуі тиіс.

• 
  Бақылау сұрақтары:
  

1. 
   XX ғасыр басындағы әдебиеттегі әдеби-көркемдік ізденістер.
   
2. 
   XX ғасыр басындағы қазақ әдебиеттегі негізгі бағыттар.
   
3. 
   XX ғасыр басындағы қазақ әдебиетіндегі жанрлық ізденістер.
   

• 
  Ұсынылатын әдебиеттер:
  

4. Сүйіншәлиев, Х. Қазақ әдебиетінің тарихы: оқулық / Х. Сүйіншәлиев.- Алматы: Санат, 2006. 601-620 б.

• 
  Тақырып 7. 18-ғасырдағы қазақ әдебиеті.
  
• 
  Сабақтың мақсаты - білімді өз бетінше қамту,ойлау қабілеттерін жетілдіру, материалды толық меңгеру.
  
• 
  Тапсырмаларды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар:
  

2. Семинардың алдында терминдерді және түсінікті нақтылауы,

3. Тақырыпндағы пікір-таласта қатысушылардың ойларының бір пікірге келуі тиіс.

• 
  Бақылау сұрақтары:
  

1. 
   Шәкәрімнің көңіл-күй лирикасы және ой-толғаныстары.
   
2. 
   Шәкәрім поэмаларындағы тарихи шындық және көркемдік шешім.
   

• 
  Ұсынылатын әдебиеттер:
  

4. Сүйіншәлиев, Х. Қазақ әдебиетінің тарихы: оқулық / Х. Сүйіншәлиев.- Алматы: Санат, 2006. 601-620 б.

• 
  Тақырып 8. 19-ғасырдың 1 жартысындағы қазақ әдебиеті.
  
• 
  Сабақтың мақсаты - білімді өз бетінше қамту,ойлау қабілеттерін жетілдіру, материалды толық меңгеру.
  
• 
  Тапсырмаларды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар:
  

2. Семинардың алдында терминдерді және түсінікті нақтылауы,

3. Тақырыпндағы пікір-таласта қатысушылардың ойларының бір пікірге келуі тиіс.

• 
  Бақылау сұрақтары:
  

1. 
   М.Жұмабаев поэзиясындағы сыршылдық.
   
2. 
   М.Жұмабаев поэмаларындағы ұлттық болмысты ашар көркемдік шешімдер.
   
3. 
   М.Жұмабаев шығармаларының идеялық-көркемдік ерекшеліктері.
   

• 
  Ұсынылатын әдебиеттер:
  

4. Сүйіншәлиев, Х. Қазақ әдебиетінің тарихы: оқулық / Х. Сүйіншәлиев.- Алматы: Санат, 2006. 601-620 б.

• 
  Тақырып 9. 19-ғасырдың 2-жартысындағы ағартушылық, демократтық мазмұндағы реалистік жаңа жазба әдебиет.
  
• 
  Сабақтың мақсаты - білімді өз бетінше қамту,ойлау қабілеттерін жетілдіру, материалды толық меңгеру.
  
• 
  Тапсырмаларды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар:
  

2. Семинардың алдында терминдерді және түсінікті нақтылауы,

3. Тақырыпндағы пікір-таласта қатысушылардың ойларының бір пікірге келуі тиіс.

• 
  Бақылау сұрақтары:
  

1. 
   С.Торайғыровтың көңіл-күй лирикасы.
   
2. 
   С.Торайғыров поэмаларындағы әдеби-көркемдік ізденістер.
   
3. 
   Торайғыров романдарының жанрлық ерекшеліктері.
   

• 
  Ұсынылатын әдебиеттер:
  

4. Сүйіншәлиев, Х. Қазақ әдебиетінің тарихы: оқулық / Х. Сүйіншәлиев.- Алматы: Санат, 2006. 601-620 б.

• 
  Тақырып 10. 20-ғасырдағы қазақ әдебиеті дамуының алғашқы кезеңі.
  
• 
  Сабақтың мақсаты - білімді өз бетінше қамту,ойлау қабілеттерін жетілдіру, материалды толық меңгеру.
  
• 
  Тапсырмаларды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар:
  

2. Семинардың алдында терминдерді және түсінікті нақтылауы,

3. Тақырыпндағы пікір-таласта қатысушылардың ойларының бір пікірге келуі тиіс.

• 
  Бақылау сұрақтары:
  

1. 
   Б.Майлин -әңгіме шебері.
   
2. 
   Б.Майлин повестеріндегі ауыл адамдары бейнесі.
   
3. 
   Б.Майлин драмматургиясы.
   
4. 
   Б.Майлин ақындығы.
   

• 
  Ұсынылатын әдебиеттер:
  

4. Сүйіншәлиев, Х. Қазақ әдебиетінің тарихы: оқулық / Х. Сүйіншәлиев.- Алматы: Санат, 2006. 601-620 б.

• 
  Тақырып 11. Діни-ағартушылық, кітаби бағыттағы ақын-жазушылар.
  
• 
  Сабақтың мақсаты - білімді өз бетінше қамту,ойлау қабілеттерін жетілдіру, материалды толық меңгеру.
  
• 
  Тапсырмаларды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар:
  

2. Семинардың алдында терминдерді және түсінікті нақтылауы,

3. Тақырыпндағы пікір-таласта қатысушылардың ойларының бір пікірге келуі тиіс.

• 
  Бақылау сұрақтары:
  

1. 
   М.Әуезов әңгімелеріндегі пейзаждық көріністердің бейнелену шеберлігі
   
2. 
   М.Әуезов драмматургиясы.
   
3. 
   М.Әуезов аудармалары.
   
4. 
   М.Әуезов «Абай жолы» эпопеясы.
   
5. 
   М.Әуезовтың ғылыми-зерттеу еңбектері
   
6. 
   М.Әуезов және әлем әдебиеті.
   

• 
  Ұсынылатын әдебиеттер:
  

2. Қоңыратбаев, Ә. Қазақ әдебиетінің тарихы: жоғары оқу орынд. филология фак-нің.студент.арн.оқу құралы / Ә. Қоңыратбаев.- Алматы: Санат, 1994. 255-289 б.

• 
  Тақырып 12. Азатшыл әдебиет өкілдері.
  
• 
  Сабақтың мақсаты - білімді өз бетінше қамту,ойлау қабілеттерін жетілдіру, материалды толық меңгеру.
  
• 
  Тапсырмаларды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар:
  

2. Семинардың алдында терминдерді және түсінікті нақтылауы,

3. Тақырыпндағы пікір-таласта қатысушылардың ойларының бір пікірге келуі тиіс.

• 
  Бақылау сұрақтары:
  

1. 
   Ғ.Мүсірепов әңгімелері
   
2. 
   Ғ.Мүсіреповтің драмаларық шығармалары
   
3. 
   Ғ. Мүсірепов диологиясы. «Оянған өлке, Жат қолында».
   
4. 
   Ғ.Мүсірепов шығармашылығындағы ана бейнесі.
   

• 
  Ұсынылатын әдебиеттер:
  

2. Қоңыратбаев, Ә. Қазақ әдебиетінің тарихы: жоғары оқу орынд. филология фак-нің.студент.арн.оқу құралы / Ә. Қоңыратбаев.- Алматы: Санат, 1994. 255-289 б.

• 
  Тақырып 13. Кеңес дәуіріндегі әдебиет.
  
• 
  Сабақтың мақсаты - білімді өз бетінше қамту,ойлау қабілеттерін жетілдіру, материалды толық меңгеру.
  
• 
  Тапсырмаларды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар:
  

2. Семинардың алдында терминдерді және түсінікті нақтылауы,

3. Тақырыпндағы пікір-таласта қатысушылардың ойларының бір пікірге келуі тиіс.

• 
  Бақылау сұрақтары:
  

1. 
   Ғ.Мұстафин «Шығанақ романындағы» еңбек адамдары бейнесі
   
2. 
   Ғ.Мұстафин «Миллионер» романынан көрінетін тартыссыздық теориясы зияндылығы мәселесі.
   
3. 
   Ғ.Мұстафин «Қарағанды» романының көркемдік ерекшеліктері.
   

• 
  Ұсынылатын әдебиеттер:
  

2. Қоңыратбаев, Ә. Қазақ әдебиетінің тарихы: жоғары оқу орынд. филология фак-нің.студент.арн.оқу құралы / Ә. Қоңыратбаев.- Алматы: Санат, 1994. 255-289 б.

Студенттің өздік жұмысының тапсырмалары жазбаша жұмыс (бақылау жұмысы) түрінде берілген. Сұрақтарға жауаптарды конспект түрінде дәптерге жазып: 1-кредит бойынша 3, 6-апталарда, 2-кредит бойынша 11, 14-апталарда ОЖСӨЖ сабағында тексеріледі. Сабақ барысында студенттің теориялық білімі, белсенділігі, ынтасы және шығармашылық шешім таба білу дағдысы бағаланады.

Студенттің өздік жұмысының тақырыптары

5.1 О.Бөкей және қазақ прозасы.

5.2 М.Шаханов балладаларының жанрлық ерекшеліктері.

5.3 Т.Айбергенов лирикасы.

5.4 М.Мақатаев поэзиясындағы психологизм.

5.5 М.Мақатаев поэтикасы

5.6 З.Қабдолов- ғалым, жазушы.

5.7 С.Мәуленовтың ақындығы.

5.8 Ә.Тәжібаевтің лирикалық шығармалары, поэмалары.

5.9 Х.Есенжановтың өмірі мен шығармашылығы.

5.10 Т.Жароков поэтикасындағы эпикалық пафос және баян.

5.11 Қадыр Мырзалиевтің өлеңдеріндегі философиялық сарындар.

5.12 Ғ.Орманов лирикасындағы замана шындығы және ақын әлемі.

5.13 Ұлы Отан соғысы кезіндегі қазақ әдебиетінің даму жолдары.

5.14 Ғ.Мүсірепов әңгімелерінің текстологиясы.

5.15 Ғ.Мұстафин прозасындағы тарихи шындық.

5.16 Иса Байзақов өлеңдерінің жанрлық ерекшеліктері.

5.17 Ж.Молдағалиевтің сюжет, композиция құру шеберлігі.

5 18 Т.Ахтановтың прозалық шығармалары.

5.19 Ж.Нәжімеденовтың ақындығы.

5.20 С.Жиенбаев поэзиясындағы теңеулер.

5.21 Ж.Нәжімеденов поэзиясындағы философия.

5.22 Қазіргі қазақ поэзиясындағы дәстүр мен жаңашылдық мәселесі.

5.23 60-90 жылдардағы қазақ поэмасы.

5.24 Қазіргі қазақ поэмасындағы лирикалық тұлға мәселесі.

5.25 Қ.Мырзалиев поэзиясындағы автор тұлғасы.

5.26 Ф.Оңғарысынова поэзиясындағы уақыт.

5.27 «Махаббат, қызық мол жылдар» өмір шындығы және көркемдік жинақтау.