Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі т. М. Мендебаев, Е. С. Асқаров



Pdf көрінісі
бет68/200
Дата16.11.2023
өлшемі3.11 Mb.
#483479
түріОқулық
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   200
mendebaev-stand-metr-sertif

 
2.12. Ӛлшем тізбектері 
 
 
Ӛлшем тізбектері дегеніміз – тҧйықталған контур қҧрайтын ӛлшем 
жиынтығы. Ӛлшем тізбектері кеңістіктік және жалпақ болады. Ӛлшем 
тізбектері қҧрастырушы буындардан және бір тҧйықтайтын буыннан АΔ 
тҧрады. 
Тҧйықтайтын буын АΔ бҧйым тҥйіндерін жинау процесінің соңында 
болатын ӛлшем. Оның сандық мәні мен дәлдігі ӛлшем тізбектерінің мәндері 
мен дәлдігіне тәуелді.
Ӛлшем тізбектерінің қҧрастырушы буыны – бастапқы буын мәніне әсер 
етпейтін, ӛзінің мәні мен ауытқуын ӛзгертуге мҥмкіндігі бар тҧйықтаушы буын 
мәніне әсер ететін ӛлшем. 
Ӛлшем тізбектерінің бастапқы буын – мәні мен ауытқуын ӛзгертуге 
болмайтын, мәні жиналатын тҥйіннің жҧмыс істеуіне қойылатын 
функционалдық талаптармен берілген ӛлшем.
Ӛлшем тізбектерін есептеу мен талдау тҥйін тетіктерінің ӛлшемдері 
арасындағы сандық байланысты белгілейді, номиналды мәндерді және 
пайдалану талаптары мен ӛңдеудің экономикалық дәлдігіне қарай ӛлшем 
ауытқуларын анықтайды. Барлық ӛлшем тізбектерінің қҧрылымы мен 
технологиясына қойылатын талаптарға байланысты шақтамалар мен шекті 
ауытқуларды тағайындаудан есептеу тҧрады. 2 есеп бар. 
1. Талдау есебі. Қҧраушы буындардың берілген номиналды ӛлшемдері мен 
шекті ауытқуларынына байланысты тҧйықтаушы буынның номиналды 
ӛлшемін, шекті ауытқуларын және шақтамасын анықтау (тексеру есебі) – 
берілгені А
1
, А
2
, т.б. АΔ анықтау қажет. 
2. Синтез есебі. Тізбектің барлық ӛлшемдері мен бастапқы ӛлшемнің берілген 
шекті ӛлшемдері бойынша қҧраушы ӛлшемдердің шақтамалары мен шекті 
ауытқуларын анықтау (жобалау есебі). 
Ӛлшем тізбектерінде болатын ӛлшемдер: 
- ҥлкейтетін ӛлшем ҥлкейсе, тҧйықтаушы ӛлшем ӛседі, 
- кішірейтетін ӛлшем ҥлкейсе, тҧйықтаушы ӛлшем кішірейеді.
Ӛлшем тізбектерін есептеудің келесі әдістері бар:
1. Толық ӛзара ауыстырымдылық. Бҧл әдісті қолданғанда ӛлшем тізбегінің 
тҧйықтаушы буынының талап етілген дәлдігіне, оның кез келген буынының 
типі мен ӛлшеміне дәл сондай буынды таңдаусыз, іріктеусіз және оның 
шамасына қосымша ӛңдеусіз қол жеткіземіз. Осы әдісті қолданғанда 
тетіктердің толық ӛзара ауыстырымдылығына ие боламыз. Жинастыру кезінде 
жҧмысшы партиядан кез келген тетікті алып біріктіру тҥйініне еш жӛндеусіз, 
қиюластырусыз қондырудың берілген шақтамасымен ӛз орнына қоя алады.
Жасаудың мҧндай дәлдігін қамтамасыз ету қиын, және бҧйымды бҧл әдіспен 


96 
жасау қымбатқа тҥседі. Бҧл әдіс, қатаң жолға қойылған технологиялық 
процестерді, арнайы технологиялық және кӛмекші жабдықтарды, кескіш 
қҧралдарды қолдануға болатын жаппай және сериялық ӛндіріс тҥрінде 
қолданады. Бҧл ӛндіріс типтерінде, тетіктерді қиюластыруға уақыт бермейтін, 
бҧйымды жинаудың қатаң және қысқа такті қойылған, мысалы, 
автомобильдерді жинау.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   200




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет