К.К. БАЗАРБАЕВА
1
, А.Ж. ЖАНАБЕКОВА
2
п.ғ.к., Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ
1
«Тұран-Астана» универститетінің магистранты
2
КЕМІСТІГІ БАР МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫҢ
ӘЛЕУМЕТТІК ОРТАҒА БЕЙІМДЕЛУІ
Түйіндеме: Дамуындағы ауытқуы бар балалардың психикалық даму жолындағы қиыншылықтырды
мүмкіндігінше жеңіп шығуына қолайлы жағдай тудырып отыру қажет. Осыған орай мақалада
мүмкіндігі шектеулі балаларды әлеуметтік қолдау, педагогикалық және психологиялық түзеу мәселелерін
қарастырылған.
Түйін сөздер: мүмкіндігі шектеулі, кемтар, саңырау, зағип, ақыл-ойы кем балалар.
Психология – құлағының, көзінің тағы басқа мүшелерінің кемістігі бар балаларды тәрбиелеу
практикасын еселі толықтыру жайындағы ілімді жетілдірудің іргетасы болып саналады. Балалардың
бойындағы кемістік әлеуметтік қана емес, сонымен қатар ол күш-қуат қабілеттілігі екендігіне
психологтар мен педагогтар дұрыс түсінік береді. Шын мәнінде психолог, педагогтар зерделеген
тәжірбелер бойынша ғылыми тұрғыдан негізделіп заң ретінде қалыптасқан пікірлер бала зағип
болса да, көруге ұмтылады, естімейтін болса естуге ынталанады, тіл кемістігі болса оны түзетіп
сөйлегісі келеді. Осы органикалық кемістіктерді түзету жолында психологиялық әрекет келешекте
жүзеге асырылатын тәрбие ісінің бірі болып табылады [1-147].
Физиологиялық ауытқуы бар баланы тәрбиелеу негізі оның жеке басының органикалық әрекетін
жете түсіну нәтижесінде ғана жүзеге асырылатынын айқын көреміз. Баланың жеке басының
жан дүниесі құрылымына терең ой жүгіртіп , адам бойындағы ауытқуын кемістік деп қараудың
дұрыс еместігін атақты психолог В. Штерн ерекше атап көрсетеді. Сонымен бірге одан әрі қарай
жалғастырушы күш деп түсіндіреді.
Әр түрлі ауытқуы бар балаларды тәрбиелеу ісінде бір мезгілде болып отыратын процестерді
жете түсініп, олардың ауытқуын неғұрлым еселеп азайтуға мүмкіндік тудырып отыруды қажет етеді.
Бұл мақсат әрі жоспарлы, әрі белгілі міндеттерді шешеуге бағытталып отыруы тиіс. Дамуындағы
ауытқуы бар балалардың психикалық даму жолындағы қиыншылықтырды мүмкіндігінше жеңіп
шығуына қолайлы жағдай тудырып отыру қажет және міндетті шарт.
Зағип өзінің кеміс мүшесін толықтыру ниетімен психикасын дамытуға тырысады. Оның
мақсаты көз кемістігін толықтыру. Есту мүмкіндігін нашар екендігін түрлі айла-амал тауып
естімейтінін жоюды ойлайды. Жалпы ауытқушылық психикалық кемістік қана емес ол есі бар
нәрсенің бұлағы екендігінде әлсіздік қана емес, ауытқуды жеңуге үміт артатын болса, ал екінші
|