Ќазаќстан Республикасы Білім жєне ѓылым министрлігі
жүктеу/скачать 2.82 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3.4. Жынысты ерте анықтаудың генетикалық әдістері.
| айналу нобайы.
3.3. Жыныспен тіркес белгілердің тұқым қуалауы. Жыныс хромосомаларындағы гендер анықтайтын белгілерді жыныспен тіркескен белгілер деп атайды. Сүтқоректілердің еркек жыныстарының арасында өлімнің жиілігін жыныспен тіркес белгілердің тұқым қуалау заңдылығының ерекшелігіне сүйене отырып түсіндіруге болады. Жыныспен тіркес белгілер құбылысын ең бірінші - Т. Морган жеміс шыбыны - дрозофиланың қызыл көзділері мен ақ көзді тұқымдарын шағылыстыру арқылы ашқан. Ақ көзді еркек шыбындар мен қызыл көзді ұрғашылардың бірінші ұрпағының, ұрғашылары да, еркектері де қызыл көзді болады. Демек, қызыл көзділік доминанты, ақ бояуы рецессивті. F2 - де 3 қызыл көздіге 1 ақ көзді қатынасында ажырау жүреді, бірақ ұрғашыларының бәрі қызыл көзді, еркектерінің жартысы ғана ақ көзді болады. Керісінше, ақ көзді ұрғашыларын қызыл көзді еркектерімен шағылыстырғанда, бірінші ұрпақтың өзінде - ақ көздің бояуы бойынша ажырау 1:1 болады. Мұнда тек еркектері ғана ақ көзді болады да, барлық ұрғашылары қызыл көзді келеді, яғни ұрғашы ұрпағы аталықтарының қызыл көзді реңін, ал еркек ұрпағы аналықтарының ақ көзді бояуын тұқым қуады. Белгілердің аналықтан еркек ұрпағына, аталықтан ұрғашы ұрпаққа берілуін крис - кросс (қым - қиғаш) тұқым қуалау деп атайды. Осы будандастырудың F2 - де ұрғашыларының ішінен де, еркектерінің ішінен де тең 1:1 қатынасында екі белгісі де бар шыбындар түзіледі. Гемизигота – тек қана бір ген аллелі бар қалыпты немесе екі ген орнына бір сегмент хромосомасы бар диплоидты ағза. 47 3.4. Жынысты ерте анықтаудың генетикалық әдістері. Бройлерлік ет үшін балапандарды өсіру үшін тек әтештерді пайдаланады. Бірақ ерте күннен шібилермен қораздарды айыру өте қиын. Бұл мәселені шешу үшін 20 - 30 жылдардың өзінде жыныспен тіркес тауықтардың қауырсын бояуларын бір күндік балапандардың жынысын анықтау үшін қолданған. Мысалы, алтын шашақ әтештерді күміс түктес тауықтармен шағылыстырған. Бұлардың бірі сары, екіншісі ақшыл - жасыл балапандар шыққан, біріншілері - шібилер, екіншілері - қораздар. Жыныспен тіркес белгінің тұқым қуалауын пайдаланып, Англияда Пеннет тауықтың қамбар тұқымын шығарған. Бұл тұқымның жаңа шыққан балапандарының әтештері әлде қайда ақшыл түсті, ал шібилерінің түбіті қара теңбілді болған. А. С. Серебровский тауықтардың жолақтылығын зерттеп, оларды жыныс хромосомасында орналасқан геннің анықтайтынын ашқан. Сондықтан белгілі бір шағылыстыруларға гомозиготалы әтештерде ол түс өте сирек кездеседі. шағылыстырудың басқа вариантарында барлық әтеш балапандардың желкесінде ақ дақ, ал шібилерде ол болмаған немесе әтештерде қара дақ болса, шібилерде болмаған. Бұл айырмашылықтар Х - жыныс хромосомасында орналасқан доминантты В генімен анықталады. жүктеу/скачать 2.82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|