Ќазаќстан республикасы денсаулыќ саќтау министірлігі
жүктеу/скачать 3.66 Mb.
|
| Тамырлануы. Артериялар аш ішектің қабырғасына ене отырып, үш өрім құрайды, олар: бұлшықетті қабықшаның ішкі және сыртқы қабаттарының арасындағы – бұлшықет аралық, шырыш асты негіздегі – кең орамды және шырышты қабықшадағы – қысқа орамды өрімдер. Кейінгісінен – ішек криптілері төңірегіндегі қан капиллярларын түзейтін артериолалар және әр бүрге еніп, сол жерде капиллярлар торына тарамдалатын 1-2 артериола шығады. Бүрдің гемокапиллярларынан қан оның бойымен өтетін венулаға жиналады. Аш ішектің веналары екі өрім құрайды. Олар: шырышты қабықшадағы өрім және шырыш асты негіздегі өрім. Ішек бүрлеріне қанның келуін реттейтін тұйықтаушы артериялар түріндегі көптеген артериоловенулярлық анастомоздар болады. Ас қорыту кезінде артериялар мен веналар арасындағы анастомоздар жабық болады да, бүкіл қан шырышты қабықшаға, оның бүрлеріне құйылады. Ашыққан уақытта бұл қосылымдар ашық болады да барлық қан шырышты қабықшаға соқпай өтеді. Тұйықтаушы веналар аш ішектен шығатын вена ағынының көлемін реттейді.
Аш ішектің лимфа тамырлары өте кең тармақталған тор түрінде болады. Әрбір ішек бүрінде оның ортаңғы бөлігінде орналасып, бүрдің ұшында тұйықтала бітетін лимфа капиллярлары бар. Оның саңылауы, қан капиллярына қарағанда, кеңдеу. Бүрлердің лимфа капиллярларынан лимфа – шырышты қабықшаның лимфа өріміне, ал одан – үлкен лимфа тамырларынан түзілген шырыш асты негіздің сәйкес өріміне ағып барады. Бұл өрімге сонымен қатар жекелеген және топтана орналасқан лимфа түйіндерін қоршап жатқан тығыз капиллярлар торы келіп құяды. Шырыш асты өрімнен бұлшықетті қабықшаның қабаттары арасында орналасқан лимфа тамырлары тарайды. Жүйкеленуі. Афференттік иннервация жұлындық ганглийлердің сезімтал нерв талшықтарынан және олардың рецепторлық аяқтамаларынан түзілген бұлшықетті – ішек сезімтал өрімі арқылы жүзеге асады. Тармақты және бұтақты нерв аяқтамалары шырыш асты негізде және шырышты қабықшаның меншікті табақшасында жиі кездеседі. Олардың терминальдық бұтақтары тамырларға, дуоденальдық бездерге, ішек криптілері мен ішек бүрінің эпителийіне дейін жете орналасады. Сезімтал талшықтардың мол тармағы мықын ішегінде және илеоцекальдық аймақта орналасады. Олардың ішінде бұта пішіндестері басымырақ кездеседі. Жекелеген рецепторлар нерв ганглийлерінің өздерінде де болады. Эфференттік иннервация симпатикалық және парасимпатикалық нервтер арқылы жүзеге асады. Ішек қабырғасының қалыңында парасимпатикалық бұлшықет – ішек және шырыш асты нерв өрімдері жақсы жетілген. Бұлшықет –ішек өрімі ұлтабарда басқа ішектерге қарағанда көбірек дамыған. Бұл жерде көптеген, тығыз орналасқан ірі ганглийлер байқалады. Аш ішектегі ганглийлердің мөлшері мен көлемі каудальдық бағытқа қарай кемиді. Ганглийлерде І және ІІ типті жасушаларды ажыратады және оларда І типті жасушалар көп. Олар әсіресе ұлтабарда, мықын ішегінің бастапқы бөлімінде және илеоцекальдық аймақта мол болады. жүктеу/скачать 3.66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|