Ќазаќстан республикасы денсаулыќ саќтау министірлігі
жүктеу/скачать 3.66 Mb.
|
| ЖИЕКТІ ІШЕК
Жиекті ішектің қабырғасы шырышты қабықшадан, шырыш асты негізден, бұлшық етті және сірі қабықшалардан құралады (15 сурет). Шырышты қабықшада оның бетін едәуір ұлғайтатын көптеген айналмалы қатпарлар, криптілер бар, ал бүрлер жоқ. Қатпарлар ішектің ішкі бетінде шырышты қабықша мен шырыш асты негізден түзіледі. Олар көлденең орналасады және айшық пішінді болып келеді. Жиекті ішектің бездері тоқ ішекке қарағанда көбірек жетілген, жиірек орналасқан, көлемдері үлкенірек (0,4-0,7мм), қуыстары кеңірек, көптеген бокал тәрізді экзокриноциттері бар. Шырышты қабықшаның эпителийі бір қабатты призмалық болып келеді. Жасушалардың негізгі 3 түрін – бағаналы эпителиоциттерді, бокал тәрізді экзокриноциттер мен асқазан – ішек эндокриноциттерін айырады. Сонымен қатар жіктелмеген эпителиоциттер де болады. Бағаналы эпителиоциттер шырышты қабықшаның бетінде және криптілерінде орналасады. Құрылысы жағынан олар аш ішектің осы тектес жасушаларына ұқсас, бірақ олардың жолақты жиекшесі жұқа. Шырыш бөлетін бокал тәрізді экзокриноциттер әсіресе криптілерде өте көп. Олардың құрылысы бұрынырақ сипатталған. Ішек криптілерінің түбінде жіктелмеген эпителиоциттер орналасады. Оларда митоз көріністері жиі анықталады. Бұл жасушалардың есебінен бағаналы эпителиоциттер мен бокал тәрізді экзокриноциттердің регенерациясы жүзеге асады. Сонымен бірге ара-тұра ацидофильді түйіршіктері бар эндокриндік жасушалар да кездеседі. Шырышты қабықшаның меншікті табақшасы ішек криптілерінің арасында орналасқан жұқа дәнекер тіннен тұратын қабатшаларды түзейді. 15 сурет. Тоқ ішектің қабырғасының құрылысы 1. шырышты қабықшаның эпителийі 2. ішек криптілері 3. шырышты қабықшаның меншікті табақшасы 4. шырышты қабықшаның бұлшықет табақшасы 5. шырыш асты негіз 6. тамыр 7. лимфа түйіншегі 8. бұлшықет қабықшасы 9. сірі қабықша Бұл табақшада жекелеген лимфа түйіндері жиі кездеседі. Олардан лимфоциттер қоршап жатқан дәнекер тінге қоныс аударып, эпителийге дейін өтеді. Шырышты қабықшаның бұлшықеттік табақшасы аш ішектегіден гөрі айқынырақ және екі қабаттан тұрады. Ішкі қабат тығызырақ келіп, негізінен жазық миоциттердің айналмалы орналасқан шоғырларынан құралған. Сыртқы қабат ішек бойымен жартылай бойлай, жартылай қиғаш бағытталған жазық миоциттердің шоғырлары түрінде қалыптасқан. Бұл қабаттағы бұлшық етті жасушалар ішкі қабатқа қарағанда сирегірек орналасқан. Шырыш асты негізде көптеген май жасушалары болады. Бұл жерде қан тамырларының және нервтің шырыш асты өрімдері орналасқан. Жиектік ішектің шырыш асты негізінде көптеген лимфа түйіндері болады. Олар бұл жерге шырышты қабықшаның меншікті табақшасынан таралады. Бұлшықетті қабықша жазық бұлшықеттердің екі: ішкі – айналмалы және сыртқы – бойлай қабаттары түрінде болады. Бұлшық етті қабықшаның сыртқы қабатының жиекті ішектегі құрылысы ерекше. Бұл қабат тұтас емес, ондағы жазық миоциттердің шоғырлары бүкіл ішектің өне бойымен созылатын үш жолаққа біріккен. Жолақтар арасындағы ішек аймақтарында жазық миоциттердің бойлай орналасқан шағын мөлшерінен тұратын жұқа қабат байқалады. Ішектің бұл аймақтары сыртқа томпайып шығатын үрлемелерді құрайды. Бұлшықетті қабықшаның екі қабатының арасындағы борпылдақ талшықты дәнекер тіннің жұқа қабатшасы бар. Ол арқылы тамырлар өтіп, бұлшықет – ішек нерв өрімі кіреді. Сірі қабықша жиекті ішектің сыртын жауып жатады. Кей жерде оның саусақ тәрізді өсінділері бар. Бұл өсінділер шажырқаймен жабылған май тінінен тұрады. жүктеу/скачать 3.66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|