Ќазаќстан республикасы денсаулыќ саќтау министірлігі
жүктеу/скачать 3.66 Mb.
|
| Құрылысы. Қатты таңдай шырышты қабықшамен жабылған сүйекті тіректен тұрады. Шырыш асты негіз жоқ болғандықтан, шырышты қабықша сүйек қабығымен тығыз бірігіп кеткен. Шырышты қабықша көпқабатты жазық мүйізденбейтін эпителиймен жабылған. Қатты таңдайдың жапсарының маңында шырышты қабықшаның эпителийі кей кезде созындылар құрайды. Жаңа туған нәрестелерде олар шоғырлана қабаттасқан эпителиоциттерден тұрып, түйреуіш басындай үлкендікке жететін эпителийлік денешіктер түрінде болады.
Шырышты қабықшаның меншікті табақшасы эпителийге ене орналасқан бүртіктерді түзейді. Онда коллагенді талшықтардың өзара қатты ұйыса орналасқан және сүйек қабығына қосыла өрілген қуатты шоғырлары болады. Қатты таңдайдың құрылымындағы бұл ерекшелік шырышты қабықшаның сүйекпен тығыз бірігіп кеткен жерлерінде (жапсар маңы, қызылиекке ұласар тұсы) айқын білінеді. Шырышты қабықшаның меншікті табақшасы мен сүйек қабығының арасындағы басқа жерлерде май тінінің жұқа қабаты орналасқан, бұл ауыз қуысының басқа бөліктерінің шырыш асты негізінің орналасуына сәйкес келеді. Қатты таңдайдың ортаңғы бөліктеріндегі шырышты қабықша мен сүйек қабығының арасында таңдайдың шырышты сілекей бездерінің тобы орын тебеді. Таңдай сілекей бездері құрылысы бойынша альвеолярлық-түтікшелі, тармақталған болады. Жұмсақ таңдай мен тілшік шырышты қабықшамен жабылған сіңірлі – бұлшықетті тіректен тұрады. Жұмсақ таңдай мен тілшікте ауыз-жұтқыншақтық (алдыңғы) және мұрын-жұтқыншақтық (артқы) бөліктерін ажыратады. Олардың арасындағы гистологиялық шекара ұрықтар мен нәрестелерде жұмсақ таңдай мен тілшіктің имектерінде шамамен шырышты қабықшаның ауыз үстінен мұрынға иілу сызығы бойынша өтеді. Ересек адамдарда бұл шекара артқы (мұрындық) бетке ығысады да, бүкіл тілшік ауыз қуысына тән шырышты қабықшамен астарланады. Жұмсақ таңдай мен тілшіктің ауызғы бетінің шырышты қабықшасы көпқабатты жазық мүйізденген эпителиймен көмкерілген. Шырышты қабықшаның меншікті табақшасы эпителийге тереңдей енетін ұзын жіңішке бүртіктерді түзейді. Меншікті табақшаның тереңінде эластикалық талшықтардың жақсы жетілген аймағы болады. Шырышты қабықшаның бұлшықетті табақшасы жоқ. Одан әрі майлы элементтерге және шырышты сілекей бездеріне бай борпылдақ талшықты дәнекер тіннен құралған шырыш асты негіз жақсы білінеді. Бездердің шығарушы өзектері жұмсақ таңдай мен тілшіктің ауыз қуысына қараған бетіне ашылады. Бездердің жиынтығы тілшіктің ішкі бұлшықетті қабатында да аңғарылады. Тілшіктің негізін құрайтын көлденең-жолақты бұлшық ет тініне бірқатар ерекшеліктер тән. Оның бұлшықеті тарамдалады да, өзара анастомоздар құрады. Жұмсақ таңдайдың мұрын қуысына қараған бетінің шырышты қабықшасы көпқатарлы кірпікшелі эпителиймен жабылған. Эпителийдің құрамында бокал тәрізді жасушалар бар. Бұл жердегі шырышты қабықшаның меншікті табақшасының бүртіктері жоқ және ол эпителийден айқын көрінетін базальды мембрана арқылы бөлінеді. Эпителийдің үстіңгі бетіне ұсақ шырышты сілекей бездерінің шығару өзектері ашылады. Меншікті табақшаның астында эластикалық талшықтардың қабаты болады. Шырышты қабықшаның бұлшық етті табақшасы мен шырыш асты негіз болмайды. Таңдайдың ауыз қуысына қараған бетінің шырышты қабықшасының мұрын қуысына қараған бетке өтер тұсында эпителий әуелі көпқабатты текшелі, содан соң көпқатарлы жыбырлағыш болады. жүктеу/скачать 3.66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|