Ќазаќстан республикасы денсаулыќ саќтау министірлігі
жүктеу/скачать 3.66 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ТАҢДАЙ Дамуы.
| ҚЫЗЫЛИЕК
Қызылиектің екі бөлімін ажыратады. Олар вестибулярлық — ауыз қуысының кіреберісіне қараған және ауыз қуысының өзіне қараған – оральдық деп аталады. Қызылиектің өзін үшке бөледі: Бекітілген бөлігі – ол сүйек қабығымен тығыз бірігіп кетеді. Аздаған аймақты алып жататын бос бөлігі – бұл бөлік тістің бетіне түйісе орналасып, одан айналмалы қуыс – қызылиек қалтасы немесе қызылиек жырасы арқылы оқшауланады. Тісаралық бүртікшелер – қызылиектің тістер арасындағы үшбұрышты аймақтары. Қызылиек шырышты қабықшамен жабылған. Шырышты қабықшаның кей жері мүйізденетін көпқабатты жазық эпителиймен көмкерілген. Вестибулярлық бөліктің мүйіздену деңгейі жоғарырақ болады. Қызылиек қалтасы аймағындағы эпителий мүйізденбейді және тістің кутикуласымен бірігіп кетеді. Шырышты қабықшаның меншікті табақшасын борпылдақ талшықты дәнекер тін түзейді. Тіннің құрамында әр түрлі бағытта орналасқан коллаген талшықтарының жуан шоғырлары болады, ол сүйектің қабығының құрамына ұласады. Меншікті табақша эпителийге тереңдей енетін ұзын бүртіктерді құрайды. Бүртіктер қызылиектің тістерге тікелей жапсарлас орналасқан бөлігінде қысқарады. Шырышты қабықшаның меншікті табақшасының дәнекер тінінің кей жерінде тіндік базофильдердің үлкен жиынтықтары болады. Табақшаның негізгі затына метахромазиялық қасиет тән, өйткені оның құрамында гликозаминогликандардың мөлшері мол болады. Шырышты қабықшаның бұлшықетті табақшасы болмайды. Қызылиек жақсы жүйкеленген. Эпителийде – бос жүйке ұштары, ал шырышты қабықшаның меншікті табақшасында – тұйықталған (капсуламен қапталған) және тұйықталмаған (капсуламен қапталмаған) нерв ұштары орналасады. ТАҢДАЙ Дамуы. Эмбриогенездің 6-7 аптасынан бастап таңдайдың қалыптасуы жүреді. Бұл алғашқы ауыз қуысының ақырғы ауыз және мұрын қуыстарына бөлінуіне әкеледі. Ол үрдіс жоғарғы жақ өсінділерінің ішкі бетінде табақшалы төмпешіктің – таңдай өсіндісінің немесе таңдай табақшасының құралуымен басталады. Басында таңдай өсінділерінің шеттері төмен қарай көлбей салбырап, тілдің бүйір аймақтарында орналасқан. Кейін олар жоғарыға, әрі ортаға қарай көтеріледі, ал тіл болса төмен ойысады. Тіл төменгі жақтың ұзындығы мен енінің өсуіне байланысты пайда болған кеңістікке орнығады. Таңдай өсінділері бір-біріне тақала келіп, эмбриогенездің екінші айының аяғында ортаңғы жолақтың бойымен бірігеді. Бұл бірігу алдымен алдыңғы, біраздан кейін артқы бөліктерінде өтеді. Біріккен таңдай өсіндісі қатты және жұмсақ таңдайдың көп бөлігін түзейді. Таңдай өсінділерінің жоғарғы жақтың күрек тістік аймағын түзей бірігуінің нәтижесінде қатты таңдайдың алдыңғы бөлігі қалыптасады. Пайда болған тосқауыл ақырғы ауыз және мұрын қуыстарын оқшаулайды. Онымен қатар мұрын тосқауылының өсуі және оның қатты таңдаймен бірігуі өтіп, мұрын қуысы оң және сол мұрын камераларына бөлінеді. Таңдай өсінділерінің мұрын тосқауылымен байланысы жоқ артқы бөлігі, қосыла келе, жұмсақ таңдайды және тілшікті береді. Таңдай пайда болған соң хоаналар, ауыз қуысына емес, мұрын камераларына ашылады. Мұрын камералары енді мұрын-жұтқыншақпен дефинитивті хоан арқылы байланысады. Таңдай өсінділерінің толық дамуы өтпесе олардың шеттері толық бірікпейді де, балада қатты және жұмсақ таңдайлардың саңылаулары түзеледі. жүктеу/скачать 3.66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|