Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты

қызмет көрсетілетін құрал- жабдықтың жұмысын қадағалау;

құрал- жабдықты қосу және тоқтату;

қожды жинау және байыту учаскесінде жұмыс істейтін жұмысшыларды басқару.

136. Білуі тиіс:

қожды алу мен байытудың технологиялық процесін;

күкірт қышқылының, кальцийленген соданың, тұзды қалдықтың физикалық- химиялық қасиеттерін;

сынамалар алу ережесін және талдаулар жүргізу әдістемесін;

шығарылатын өнімге талаптарды.

36. Натрий амальгамасын дайындау аппаратшысы

гранозан өндірісінде натрий амальгамасын дайындауды технологиялық процесін жүргізу;

көлемдік мөлшерлерді таразылыққа аударумен тиелетін шикізатты есептеу;

шикізатты дайындау: металл сынабын тазарту, металл натрийді кесу және өлшеу. Реакторға сынапты тиеу, оны тотық қабыршақтан тазалау және кептіру;

ауа ығыстыруға арналған реакторға азотты беру;

арнайы болат иненің көмегімен металл натрийді енгізу, массаны араластыру;

бақылау- өлшеу құралдарының көрсеткіштері және талдау нәтижелері бойынша температураны, қысымды, сынапта металл натрийінің концентрацияларын, ылғалдылықты және басқа параметрлерді реттеу;

сынамалар алу;

реакторларға, сорғыларға, көтеру- тасу механизмдеріне және басқа құрал- жабдықтарға қызмет көрсету;

алынған амальгаманың беттерін механикалық қоспалардан тазалау;

реакция аяқталысымен массаны кейінгі операцияларға қысу;

құрал- жабдықты ұсақ жөндеу;

технологиялық журналда жазу жүргізу.

138. Білуі тиіс:

натрий амальгамасын дайындау технологиясын;

шикізат пен дайын өнімнің физикалық - химиялық қасиеттерін.

37. Аммофосты өндіру аппаратшысы
Параграф 1. Аммофосты өндіру аппаратшысы, 5-разряд
139. Жұмыс сипаттамасы:

аммофос өндірісінің технологиялық процесін жүргізу;

фосфорлық және күкірт қышқылдарын, сұйық аммиакты қабылдау және сақтау;

аммофосты пульпа алу үшін фосфор қышқылын газ тәрізді аммиакпен бейтараптандыру;

дайын өнімді ұсақтау және кептіру;

салқындату және оны жіктеу;

қалдық газдарды және өңделген ауаны тазалау;

бақылау- өлшеу құралдарының көрсеткіштері бойынша технологиялық процестің барысын бақылау;

реакторларға, жинағыштарға, БГС аппараттарына, аммонизатор - ұсатқыштарға, кептіргіш барабандарға және басқа құрал- жабдықтарға қызмет көрсету;

дайын өнімді сақтау және түсіру;

фосфор және күкірт қышқылдарын және аммиакты беруді реттеу;

140. Білуі тиіс:

аммофос процесінің технологиялық сызбасын;

технологиялық параметрлерді және оны реттеу ережесін;

шикізат пен дайын өнімге стандарттарды және техникалық шарттарды;

Параграф 2. Аммофосты өндіру аппаратшысы, 6-разряд

аммофос өндірісінің технологиялық процестерін жүргізу бойынша жұмыстарды үйлестіру: шикізатты беру, фосфор қышқылын аммиакпен бейтараптандыру, аммофосты ұсақтау және кептіру, дайын өнімді салқындату және оны жіктеу, қалдық газдарды және дайын өнімнің шығымын тазарту;

қажет болған жағдайда - қызмет көрсетілетін өндірісте кез келген технологиялық процесті жүргізу;

бақылау- өлшеу құралдарының және автоматика құралдарының көрсеткіштерінің көмегімен, химиялық талдау нәтижелері бойынша өндірістің барлық сатыларында өнімнің шығымы мен сапасын бақылау;

142. Білуі тиіс:

аммофос өндірісінің технологиялық процесін және оны реттеу ережесін;

қызмет көрсетілетін құрал- жабдықтың, бақылау- өлшеу құралдарының және автоматика құралдарының құрылысы мен оларды пайдалану ережесін;

шикізат пен дайын өнімге стандарттарды және техникалық шарттарды;

Параграф 3. Аммофосфатты өндіру аппаратшысы, 5-разряд

аммофосфат өндірісінің технологиялық процестерін жүргізу;

фосұнды, фосфор қышқылдарын және газ тәрізді аммиакты қабылдау;

араластырғышта фосфатты шикізатты ыдырату, түтікті реакторда фосфатты пульпа аммиакпен бейтараптандыру;

БГС аппаратында аммофосфатты пульпаны ұсату және кептіру;

аммофосфатты жіктеу және салқындату;

қалдық газдарды тазарту;

сынаалар алу;

дайын өнімді түсіру;

құрал- жабдыққа және коммуникацияларға күрделі емес жөндеу жасау;

процесс көрсеткіштерін технологиялық журналға жазу.

145. Білуі тиіс:

аммофосфат өндірісінің технологиясын;

фосфатты шикізатты ыдыратудың, фосфатты пульпаны бейтараптандырудың, аммофосфатты пульпаны ұсату мен кептіру процестерінің физикалық- химиялық негіздерін;

процесті реттеу ережесін;

фосұнның, фосфор қышқылдарын және аммиактың, аммофосфаттың физикалық- химиялық және технологиялық қасиеттерін;

негізгі және көмекші құрал- жабдықтың, бақылау- өлшеу құралдарының, қашықтан бсқару пультының құрылысы мен техниалық пайдалану ережесін;

сынамалар алу және құрал- жабдықты жөндеуден қабылдау ережесін.

Параграф 4. Аммофосфатты өндіру аппаратшысы, 6-разряд
146. Жұмыс сипаттамасы:

аммофосфат өндірісі кезінде технологиялық процесті жүргізу және жұмыстарды үйлестіру: фосфатты шикізатты ыдырату, фосфатты пульпаны бейтараптандыру, аммофосфатты пуьпаны ұсату және кептіру, дайын өнімді салқындату және жіктеу, қалдық газдарды тазарту, дайын өнім түсіру;

147. Білуі тиіс:

аммофосфат өндірісінің технологиясын; сынамалар алу ережесін;

дайын өнімге қойылатын талаптарды;

өндірістің барлық сатылары бойынша процестің физикалық- химиялық негіздерін.

148. Орта кәсіби білім қажет.

38. Аэрокүштерді өндіру аппаратшысы

«Аэрокүштер» өндірісіндегі технологиялық процестерді жүргізу, ондағы аппаратшылардың жұмысын бақылау және үйлестіру;

төрт хлорлы кремнийді ыдыстарға қабылдау;

құрал- жабдықтың қосуға даярлығын тексеру;

құрал- жабдықты қосу кезінде реакциялық аппараттардың жанарғыларына сутегіні қолмен беруді реттеу;

процестің негізгі параметрлерін бақылау: температураны, қысымды, сутегінің және төрт хлорлы кремнийдің шығынын, буландырғыштарға түсетін кепкен ауаның және судың температурасын;

оларды автоматты басқару пультынан және қолмен реттеу;

шикізат компоненттерінің арақатынастарын және әр түрлі маркалардың өнімдерінің шығымдарын есептеу;

бөлімнің жұмысын басқа өндірістік учаскелердің жұмысымен үйлестіру;

технологиялық журналда жазу жүргізу.

150. Білуі тиіс:

«аэрокүштер» өндірісінің технологиясын;

гидролиз және абсорбция процестерінің физикалық- химиялық негіздерін және оларды реттеу ережесін;

бақылау- өлшеу құралдарының, құрал- жабдықтың құрылысын және оларды пайдалану ережесін;

шикізатты және өнімнің шығымдарын есепеу әдістемесін;

төрт хлорлы кремнийдің, сутегінің, хлордың, тұзды қышқылдың физикалық - химиялық қасиеттерін;

шикізатқа және дайын өнімге стандарттар және техникалық шарттарды;

органикалық және бейорганикалық химияның негіздерін.

151. Орта кәсіби білім қажет.

39. Барий тұздарын өндіру аппаратшысы

барий тұздарын: хлорлы барийды, барий тотығының гидратын, күкірт қышқыл барийды өндірудің технологиялық процесін жүргізу;

шикізатты және ерітінділерді дайындау, барий тотығының гидратын тұндыру, оны сүзгі қаптарда тазарту, кристалдарды вакуум - кристаллизаторларда алу, оларды центрифугаларда тазарту және кептіру;

бақылау- өлшеу құралдарының көрсеткіштері бойынша және көзбен процестің барысын қадағалау;

реагенттерді, суды, буды, ерітінділерді беруді реттеу;

сынамалар алу;

құрал- жабдыққа күрделі емес жөндеу жасау;

құрал- жабдықты жөндеуден кейін қабылдау;

технологиялық журналда жазу жүргізу.

153. Білуі тиіс:

әр түрлі тәсілдермен барий тұздарын өндірудің технологиялық сызбаларын;

сынамалар алу ережесін;

құрал- жабдықты жөндеуден кейін қабылдау ережесін;

процестің физикалық- химиялық негіздерін.

Параграф 2. Барий тұздарын өндіру аппаратшысы, 5-разряд

барий тұздарын: хлорлы барийды, барий тотығының гидратын, күкірт қышқыл барийды өндірудің технологиялық процесін жүргізу кезінде жұмыстарды бақылау және үйлестіру;

155. Білуі тиіс:

барий тұздары өндірісінің технологиясын;

өндірістің барлық сатылары бойынша процестің физикалық- химиялық негіздерін;

40. Бертолет тұзын өндіру аппаратшысы

бертолет тұзын өндіру – хлорланған сілтілерді олардағы гипохлорит пен хлордан «залалсыздандыру» және алмасу реакциясы (кальций хлоратын калий хлоратына ауыстыру) технологиялық процесін жүргізу;

хлорланған сілтілерді реакторға қабылдау және оларды жылыту;

батырылатын хлорлы калийді есептеу;

сілтілерді ауамен үрлеу, меласаны тиеу, реакциялық массаны жылыту және оны қарқынды ауыстыру, қалдықты жою;

«Залалсыздандырылған» сілтілерді реакторға беру, алмасу реакциясын өткізу;

буды, ауаны беруді, болып жатқан реакциялардың температураларын, хлорлы калийдің және мелассаның мөлшерін реттеу;

бақылау- өлшеу құралдарының көрсеткіштері және талдау нәтижелері бойынша технологиялық процестің барысын, сілтілерде гипохлориттың және ерімейтін тұнбалардың жоқ болуын, алмасу реакциясының ұзақтығын бақылау;

реакторларға, тұндырғыштарға, еріткіштерге және басқа құрал- жабдықтарға қызмет көрсету;

сынамалар алу;

158. Білуі тиіс:

бертолет тұзы өндірісінің технологиясын;

процестің физикалық- химиялық негіздерін және реттеу ережесін;

хлорлы калийдың, кальций гипохлоритының, бертолет тұзының физикалық- химиялық және технологиялық қасиеттерін;

сынамалар алу ережесін;

шикізат пен дайын өнімге стандарттарды және техникалық шарттарды.

41. Бор қышқылын өндіру аппаратшысы
Параграф 1. Бор қышқылын өндіру аппаратшысы, 6-разряд
159. Жұмыс сипаттамасы:

бор қышқылын өндірудің технологиялық процестерін жүргізу бойынга жұмыстарды үйлестіру. шикізатты мөлшерлеу, датолитті концентратты ыдырату, бор қышқылын сүзу және сілтісіздендіру;

қажет болған жағдайда - қызмет көрсетілетін учаскеде кез келген технологиялық процесті жүргізу;

күкірт қышқылы мен датолин концентратының арақатынасын, ыдырау дәрежесіне байланысты ыдырау реакциясыны ұзақтығын; және сұйық фазаның берілген арақатынастарын және белгілі рН – ерітіндіні жасау үшін бор қышқылының мөлшеріне байланысты негізгі, тазартатын және буландырылған ерітінділердің және әк пульпасының мөлшерін есептеу;

сынамалар алу;

шикізаттың, жартылай фабрикаттардың шығынын және дайын өнімнің шығымын есепке алу;

құрал- жабдықтың жұмысындағы ақаулықтарды анықтау;

технологиялық журналда жазу жүргізу.

160. Білуі тиіс:

бор қышқылы процесінің технологиялық сызбасын;

бор қышқылының, датолитті концентраттың және басқа шикізаттың физикалық- химиялық және технологиялық қасиеттерін;

сынамалар алу ережесін;

шикізат пен дайын өнімге стандарттарды және техникалық шарттарды.

161. Орта кәсіби білім қажет.

42. Натрий гидросульфитін өндіру аппаратшысы

натрий гидросульфитін өндірудің технологиялық процесін жүргізу;

күкірт ангидридін, мырыш гидросульфитын алу, ерітіндіні газбен қанықтыру және ыдырату;

концентрацияланған күкірт қышқылын және натрий бисульфитын газды бағанаға беру;

бисульфитті ыдырату және күкіртті ангидридті алу;

оны реакторға беру және үздіксіз араластырумен реакторға мырышты тозаң мен суды беру;

суспензияны күкіртті газбен салқындату;

реакцияның аяқталуын көзбен анықтау;

мырыш гидросульфитін айырбас ыдырату аппаратына тапсыру;

технологиялық параметрлерді реттеу: шикізатты мөлшерлеп құюды, газды бағанадағы қысымды, температураны, натрий гидросульфитінің және басқа көрсеткіштердің берілген мөлшерін;

газды бағанаға, реакторға, айырбастау ыдырату аппаратына, қысым бактарына, сорғыларға және басқа құрал- жабдықтарға қызмет көрсету;

құрал- жабдықтың жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және күрделі емес жөндеу орындау;

учаскеде жұмыс істейтін жұмысшыларды басқару.

163. Білуі тиіс:

натрий гидросульфиті процесінің технологиялық сызбасын;

күкірт қышқылының, күкірт ангидридінің және натрий бисульфитінің физикалық- химиялық және технологиялық қасиеттерін;

43. Хлор қос тотығын өндіру аппаратшысы

қышқыл ортада натрий хлоратын тотықтыру әдісімен хлор қос тотығын өндірудің технологиялық процесін жүргізу;

шикізатты бактарға қабылдау және компоненттердің берілген арақатынастарын сақтауымен оны реакторға беру;

бақылау- өлшеу құралдарының көмегімен процестің барысын қадағалау;

вакуум астында булағыш аппараттарда натрий хлоратын регенерациялау;

сынамалар алу;

реакторларға, сорғыш бағаналарға, булағыш аппараттарға және басқа құрал- жабдықтарға қызмет көрсету;

технологиялық журналда жазу жүргізу.

165. Білуі тиіс:

хлор қос тотығын өндірудің технологиялық процесін;

құрал- жабдықтың құрылысын; сынамалар алу ережесін;

шикізатқа және дайын өнімге стандарттар және техникалық шарттарды.

Параграф 2. Хлор қос тотығын өндіру аппаратшысы, 6-разряд

хлор қос тотығын өндірудің технологиялық процесін жүргізу;

натрий хлоратының, қышқылдың, су мен электр энергиясының шығыс коэффициенттерін есептеу;

саптама түрлі бағаналарда бөлінетін газ тәрізді хлордың қос тотығын сумен абсорбциялау;

бақылау- өлшеу құралдарының көмегімен және талдау нәтижелері бойынша технологиялық процес параметрлерін бақылау және реттеу: температураны, вакуумды, концентрацияны және алынған өнімді, бактардағы шикізаттың деңгейлерін;

құрал- жабдыққа, бақылау- өлшеу құралдарына, коммуникацияларға және бекітпе арматураға қызмет көрсету;

хлордың қос тотығы ерітіндісін тұтынушыға шайқап ағызу;

шикізат пен дайын өнімді есепке алу;

неғұрлым төмен біліктілікті аппаратшылардың жұмысына басшылық ету.

167. Білуі тиіс:

хлордың қос тотығы процесінің технологиялық сызбасын;

тотықтыру, абсорбциялау, буландыру процестерінің технологиялық параметрлерін және оларды реттеу ережесін;

44. Сары фосфорды өндіру аппаратшысы

неғұрлым жоғары біліктілікті аппаратшының басқаруымен сары фосфорды алудың технологиялық процесін жүргізу;

қалдықтың заттарын дайындау тазалау;

қожды және феррофосфорды шығаруға қатысу, электродтарды массамен толтыру;

феррофосфорды ұсақтау және іріктеу, оны қождан тазалау;

жөндеу массасын дайындау, подина жөндеуге қатысу;

баяндалулардың жұмысқа жарамдылығын анықтау, олардың жануға қарсы құраммен жабу, кептіру және жылыту;

балқыту өнімдерін және материалдарды тасу және жинау;

170. Білуі тиіс:

шикізаттың, материалдардың, табиғи газдың және оның жану өнімдерінің физикалық- химиялық қасиеттерін;

электр сүзгілерді жылыту жүйесінің сызбасын;

қауіпсіздік құралдарының жұмыс қағидасын;

шығарылатын өнімнің сапасына қойылатын талаптарды;

темір ұста- жөндеу жұмыстарын орындау және құрал мен жабдықтарды пайдалану ережесін.

Параграф 2. Сары фосфорды өндіру аппаратшысы, 4-разряд

неғұрлым жоғары біліктілікті аппаратшының басқаруымен сары фосфорды алудың технологиялық процесін жүргізу;

пеш бункерлерін шихтамен толтыру;

фосфорды тотықтыру және айдау;

фосфор мөлшері бар пеш газды тазалау;

фосфорды конденсациялау процесін жүргізу және шикізат- фосфорды тұндырғыштарға қотару;

сары фосфорды қождан тұндыру;

белгіленген температураны қолдау және араластыру;

көрсетілген параметрлерге дейін жеткізілген сары фосфорды қоймаға қотару;

қожды және феррофосфорды пештен шығару;

қожды ұсақтау;

қожды және феррофосфорды шығару кезінде бөлінетін газдарды пайдалану және залалсыздандыру;

қожды науаларды және феррофосфорлық шөміштерді тазарту, құю және футерлеу;

қосылған пеш кезінде электродтарды массамен толтыру;

технологиялық процесс нормаларына сәйкес электродтардаы масса деңгейін бақылау;

электр сүзгілерді тазарту;

пеш элементтерін салқындату үшін температураны және су шығындарын, фосфорды шайқау кезінде конденсаторлардың қабылдағыштарында су деңгейін, пеш элементтерінде инертті газдың түсуі мен болуын бақылау;

пешті тоқтатусыз электр сүзгілердің бөлімдерін тазалаудың, жинаудың және жоспарлық- алдын алу жөндеуді қауіпсіз жағдайларын қамтамасыз ету және тоқтату;

пешті жөндеуге дайындау;