§ 28. ПЛАЗМОХИМИЯЛЫҚ ПРОЦЕСТЕРДІҢ ОПЕРАТОРЫ

7-разряд

Білуге тиіс: плазмохимиялық процестерді жүргізу үшін экспериментальды және тәжірибелік жабдықтың құрылымын; көп қабатты құрылымдарды плазмохимиялық өңдеуді жүргізу және көп сатылы процестерді жүргізу; вакуум жүйелердегі ағатын жерлерін табу әдістері мен оларды жою және алдын алу әдістері.

Кәсіптік орта білім талап етіледі.

Жұмыс үлгілері

1. Кремний пластиналар - АL/SL; ASI/TIW плазмохимиялық өңдеу.

2. Кремний пластиналар – ПКК байланыс қалыптастыру кезінде SI-ге селективті ФСС, БФСС, SIО₂ плазмохимиялық өңдеу.

4-разряд

Білуге тиіс: микродәнекерлеу және термокомпрессия құрылғыларының құрылғысы, қолдану принципі және жұмыс істеу ережесі; дәнекерлеу жөніндегі негізгі мәліметтер, дәнекерленетін қоспалардың түрлері және қызметі; дәнекерленетін тораптар мен бөлшектерге қойылатын техникалық талаптар; электр және радиотехника негіздері.

Жұмыс үлгілері

1. ГИМ СВЧ - платалардағы байланыс алаңшаларының арасындағы қоспаларды пісіру, экрандарды пісіру.

2. Сандық-белгілік индикаторлар (қатты тәсімдер) - ЭМ-439; "Контакт-ЗА" үлгісіндегі құрылғыларда көп санды шықпалы термокомпрессиялау әдісімен құрастыру.

3. Жұқа плекналы микроқұрамдар – платалардың ілмелі элементтерінің және байланыс алаңшаларының шықпалары арасындағы қоспаларды дәнекерлеу.

4. Жартылай өткізгіш аспаптар – сым шықпаларды монтаждау автоматында кристалдың байланыс алаңшалары және шықпалы рамка траверстерінің арасындағы қоспаларды дәнекерлеу.
§ 30. МИКРОДӘНЕКЕРЛЕУ ОПЕРАТОРЫ

5-разряд

Білуге тиіс: микродәнекерлеу құрылғыларының құрылымы және жұмыс істеу ережесі; байланыс жасау әдістері және олардың ерекшеліктері; түрлі бұйымдарға арналған дәнекерлеу режимін іріктеу ережесі; операциялардан туындайтын ақау түрлері және алдын алудың тәсілдері; қолданылатын материалдарға қойылатын талаптар.

Кәсіптік орта білім талап етіледі.

Жұмыс үлгілері

1. ГИМ СВЧ - ЭМ-429М құрылғысындағы байланыс алаңшасындағы платаларға алтын сымдарды дәнекерлеу.

2. Жартылай өткізгіш аспаптар, микротәсімдер, диодты матрицалар – кристалл мен корпустың байланыс алаңшаларына шықпаларды дәнекерлеу.

3. Транзисторлар, транзистор матрицалар – ішкі шықпалары біріктіру.
§ 31. МИКРОДӘНЕКЕРЛЕУ ОПЕРАТОРЫ

6-разряд

Білуге тиіс: микродәнекерлеу құрылғысының жұмыс принципі, үлгілік өнеркәсіптік аспаптардағы құрылғыларды тексеру тәсілдері, электронды тәсімдерді түзету; бағдарламалық басқарылатын құрылғылардың жұмыс істеу ерекшеліктері; бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және пайдалану ережесі; қолданылатын материалдардың физикалық-химиялық қасиеттері.

Кәсіптік орта білім талап етіледі.

Жұмыс үлгілері: БИС, СБИС - аралық қоспаларды дәнекерлеу.

3-разряд

Білуге тиіс: қызмет көрсетілетін жабдықта жұмыс істеу ережесі, баптау тәсілдері; орындалатын жұмыс шегінде электр техникасы және вакуумды техниканың негізгі заңдары; газ құрғату дәрежесін бақылау процесі; шығарылатын өнімнің сапасына қойылатын талаптар.

Жұмыс үлгілері

1. Арматура - сутек пешінде дәнекерлеу.

2. Диодтар - пеште герметизациялау.

3. Оқшаулағыштар - жоғары температуралы дәнекермен мыс фланецке дәнекерлеу.

4. Оқшаулағыштар – ковар түтікке мыс шықпаларды дәнекерлеу.

5. Кристаллдар, кристалл ұстағыштар – етегіне дәнекерлеу.

6. Микротәсімдерге арналған тұғыр – сутекті және азот ортадағы пештерде желімдеу.

7. Өтпелер – ұстағышқа дәнекерлеу.

8. Жартылай өткізгіш аспаптар – коллектор мен эммитер электродтарын балқыту; коллектор мен эммитер шықпаларды балқыту; кристалдарды балқыту; никель күйдіру; конвейерлі және қалпақты пештерде сутек ортасында жұмсақ және қатты дәнекерлерді пайдалана отырып жартылай өткізгіш аспаптардың бөлшектері мен тораптарын дәнекерлеу.

9. Қадалықтар, шықпалар, тұғырлар, бөлшектер – күйдіру.

4-разряд

Білуге тиіс: түрлі модельдердің жабдықтарының құрылғысы; қызмет көрсетілетін жабдықты баптау және дәлдігін тексеру ережесі; бақылау-өлшеу аспаптарының құрылғысы, қызметі және қолдану шарттары, дәнекерлеу процестерінің қызметі, газға қойылатын талаптар, вакуумды техника және электр техникасы негіздері.

Жұмыс үлгілері

1. Баллондар - сутекті пештерде жентектеу.

2. Моншақтар – балқыту.

3. Коллекторлы дискі - флюстің көмегімен, дәнекерлегіш пастаның дәнекерлеу.

4. Жартылай өткізгіш аспаптардың оқшаулағыштары – сутекті пештерде жентектеу.

5. Шликерлі құю әдісімен алынған аспаптардың корпустары – жентектеу.

6. Жартылай өткізгіш аспаптар – арматура дәнекерлеу, пластиналарға электродтарды балқыту.

7. Жартылай өткізгіш аспаптар – азот атмосферасында және тотықтыру ортасында конвейер немесе силитті пештерде металды шыныны вакуумды тығыздалған қоспалар алу.

8. Термокомпенсаторлар – жентектеу.

9. Түпшелер, тұғырлар, тіреу, итергіштер - шыныны металға дәнекерлеу.

4-разряд

Білуге тиіс: мамандандырылған үлгідегі құрылғылардың құрылымы, қолдану принципі және қызмет көрсету ережесі; орындалатын жұмыс шегінде электр техникасының негізгі заңдары мен вакуумды техниканың негіздері; жоғары вольтты жабдықтың жұмыс ерекшеліктері; өңдеудің элионды процесін және құрылғыдағы вакуум жүйесін бақылаудың тәсілдері мен әдістері; құрылғыны пайдалану жөніндегі нұсқаулық, соларға тән ақаулықтар және оларды жою әдістері.

5-разряд

Білуге тиіс: әмбебап үлгідегі құрылғылардың кинематикалық және электрлік тәсімдері; бақылау-өлшеу аспаптарының қызметі және құрылымы; берілген режимге құрылғыларды теңшеу әдістері мен ережесі; өңдеу процесін бақылауға арналған аспаптарды теңшеу ережесі; технологиялық процесті басқаруға арналған есептеу машинасына ақпарат дайындау және енгізу әдістері; құрылғылардың жұмыс процесіндегі ақаулықтарды жою тәсілдері; электр техникасымен вакуумды техника негіздері.

6-разряд

Білуге тиіс: түрлі үлгідегі құрылғылардың құрылымы, тексеру және теңшеу ережесі және оларды пайдалану ерекшеліктері, өңдеудің элионды процестерінің физикалық негіздері; құрылғылардың жұмысындағы оңтайлы режимдерін таңдау ережесі.

Кәсіптік орта білім талап етіледі.
§ 37. ПЛАСТИНАЛАР СКРАЙБИРЛЕУШІСІ

3-разряд

Білуге тиіс: скрайбирлеу құрылғысының қызметі, құрылымы және басқару жүйесі; микроскопты пайдалану ережесі; жартылай өткізгіш материалдардың механикалық қасиеттері, электр техникасының негізгі заңдары, кристалдардың сапасына және өлшемдеріне қойылатын технологиялық талаптар; микрометрді пайдалану ережесі.

Жұмыс үлгілері

1. Кристаллдар - магнитті сепаратордың көмегімен таңбаланған кристалдардың жарамсызын шығару.

2. Кремний және керамикалық пластиналар - скрайбирлеу.

3. Пластиналар - кристалдарға сындыру.

4. Ситалл жиектер - скрайбирлеу.
§ 38. ПЛАСТИНАЛАР СКРАЙБИРЛЕУШІСІ

4-разряд

Білуге тиіс: скрайбирлеуге арналған жартылай автоматтар мен автоматтардың жұмыс істеу принципі; скрайберлік құрылғыларды теңшеу және баптау әдістері; өлшеу құралының көмегімен кесу күшін бақылау әдістері; алмас кескіштің кесетін жиегіне қойылатын талаптар; скрайбирлеу сапасын бақылау әдістері.

Жұмыс үлгілері: Пластиналар – «Алмаз» үлгісіндегі құрылғыларда скрайбирлеу.

§ 39. ПРЕЦИЗИОНДЫ ФОТОЛИТОГРАФИЯ ФОТОГРАФЫ

3-разряд

Жұмыс сипаттамасы. Фотокамерада, фотоштамптарда күрделі емес эмульсионды, металдандырылған аралық түпнұсқаларды әзірлеу. Мультипликацияға қарапайым металдандырылған аралық түпнұсқаларды дайындау. Пленкалы фотошаблондар жасау. Біржақты баспа платаларының фотошаблондарын әзірлеу. Эмульсиялы және фоторезисторлы шыны пластиналарға арналған экспонирлеу және фотоөңдеу режимдерін таңдау. Байланысты фотографиялық басу. Жұмыс түпнұсқасынан фотошаблондарды қайта басу. Бейнелі генераторларда, фотокамераларда және фотштамптарда сынамалы және тестік түсірімдердің сапасын бағалау. Фотоқабатты өңдеу үшін ерітінді әзірлеу.

Білуге тиіс: қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылғысы, баптау тәсілдері және қолдану принципі; экспонирлеу, айқындау және фиксациялау режимдері; фотохимия, оптика, фотолитография негіздері; жабдықтың жұмысын тексеру әдістері мен тәсілдері.

Жұмыс үлгілері

1. Диэлектрик-металл-жартылай өткізгіш және шағын интегралды тәсімдер – эмульсиялы және металдандырылған аралық түрнұсқаларды әзірлеу; металдандырылған эталонды фотошаблонды әзірлеу.

2. Пленкалы фотошаблондар - белоктардан әзірлеу.

3. Біржақты баспалық платалардың фотошаблондары - әзірлеу.

4. Фотопластиналар – құрғақ коллодион эмульсиясының негізінде айқындау.

5. Штрихті негативтер – фотоқағазда байланысты басу.
§ 40. ПРЕЦИЗИОНДЫ ФОТОЛИТОГРАФИЯ ФОТОГРАФЫ

4-разряд

Білуге тиіс: қолданылатын жабдықтың құрылғысы және жабдықты теңшеу әдістері; фотоматериалдарды өңдеуде пайда болатын фотохимиялық процестер (эмульсиялар, резистілер); химикаттардың қасиеті және фотоөңдеу процесінде олардың рөлі; фотоматериалдардың қасиеті, сипаттамасы ( жарық сезгіштігі, түйірлігі, қабілеті, вуаль, бейнелеу қарама-қарсылығы, фотографиялық ені); фотолитографиялық процесс; режимдерді түзету жөніндегі жалпы ұғымдар; микроскоптармен жұмыс істеу принципі.

Жұмыс үлгілері

1. Екіжақты түпнұсқалар – фотоаппараттың өлшемдерін теңшеу, фотографиялау.

2. СИС, СВЧ бұйымдары (орташа интегралды тәсімдер және жоғары жиіліктегі бұйымдар);фотошаблонды дайындамаларды экспресс-бақылауды жүргізу (ФШЗ); эмульсиялы және металдандырылған аралық түпнұсқаларды әзірлеу; металдандырылған аралық түпнұсқаларды мультипликацияға дайындау; эмульсиялы металдандырылған фотошаблондарды әзірлеу; жарамсыз аралық түпнұсқаларды және ретушердағы фотошаблондарды түзету.

3. Мультипликациялық пленкалы фотошаблон - әзірлеу.

§ 41. ПРЕЦИЗИОНДЫ ФОТОЛИТОГРАФИЯ ФОТОГРАФЫ

5-разряд

Білуге тиіс: қызмет көрсетілетін жабдықтың түрлі модельдерінің құрылғысы және дәлдігін тексеру тәсілдері; фотографиялық өңдеу режимдері; бейнелеу генераторларының, фотоштамптар жұмысының беріктігін бағалау критерийлері, бар ауытқуларды жоюдың ықтимал шаралары; фотожиынтықты құрылғыларда бейнелерді алуда пайдаланылатын сканирлеу әдістерінің сипаттамасы; бейнелеу генераторларын математикалық қамтамасыз ету, оптикалық жүйелердегі бейнелердің ақаулықтары, жарамсыздықтың ықтимал түрлері және оларды жою әдістері; әзірленетін бұйымдардың техникалық талаптары және құжаттамасы.

Жұмыс үлгілері

1. Жартылай тонды аппаратура, тораптар, байланыс аспаптарының бөлшектері – фотосуреттерді байланысты басып шығару, техникалық құжаттамаға фотографиялау.

2. Платалардың штамптарда өңдеуге жататын топтық фотошаблондары - әзірлеу.

3. БИС, СБИС бұйымдарының металдандырылған эталонды фотошаблондары - әзірлеу.

4. Фотопластиналар мен фотопленкаларда жартылай тонды негативтер - өңдеу.

5. Күрделі, эмульсиялы, металдандырылған, пленкалы аралық түпнұсқалар мен фотошаблондар – конструкторлық құжаттаманың талаптарына сәйкес әзірлеу және сапасын бақылау.

6. Телевизионды сынама кестелер - дәлдіктің ІІ сыныбы бойынша жұмыс негативтері мен позитивтерін әзірлеу.
§ 42. ПРЕЦИЗИОНДЫ ФОТОЛИТОГРАФИЯ ФОТОГРАФЫ

6-разряд

Білуге тиіс: барлық үлгідегі прецизионды фотокамералардың құрылғысы, жұмыс істеу принципі, тексерудің тәсілдері мен ережесі; презиционды фотолитография негіздері; бақылау-өлшеу аспаптары мен жарық техникалық аппаратура және аспаптардың қызметі, құрылғысы және пайдалану ережесі, фотохимиялық процеске арналған ерітіндінің рецептурасы; фотолитографиялық және фотохимиялық өңдеу режимдері.

Кәсіптік орта білім талап етіледі.

Жұмыс үлгілері

1. Түрлі күрделіктегі бұйымдардың металдандырылған аралық түпнұсқалары – экспресс-бақылау жүргізу, мультипликацияға дайындау.

2. Телевизиялық сынама кестелер – дәлдіктің 1 сыныбы бойынша жұмыс негативтерін әзірлеу.

3. Қатты тәсімдер – жұмыс алаңы бойынша 100 модульден асырып көбейте отырып, ауыстырылатын фотошаблондардың жиынтығын әзірлеу.

4. Пленкалы фотошаблондар – түрлі фотошаблондарды пайдалана отырып дайындаудың толық циклы; фотоқағаздың түрлі үлгілеріндегі техникалық фотографиялар әзірлеу.

§ 43. ПРЕЦИЗИОНДЫ ФОТОЛИТОГРАФИЯ ЭМУЛЬСИЯЛАУШЫСЫ

2-разряд

Білуге тиіс: кептіру шкафтарының центрифугасының қызметі және пайдалану ережесі; эмульсияны ұстаудың ережесі; жиектеріне қойылатын талаптар, қышқылдар мен сілтілермен жұмыс істеу ережесі.

3-разряд

Білуге тиіс: аранйы тоңазытқыштардың, кептіру шкафтарының, цнетрифугалардың және аранйы суару құрылғыларының құрылымдары мен пайдалану ережелері; эмульсияларды өңдеудің технологиялық және температуралық режимдері; эмульсия мен қабатына қойылатын негізгі талаптар; концентрацияланған қышқылдар мен сілтілермен жұмыс істеу ережесі.

4-разряд

Білуге тиіс: ерітінділер даярлау мен пластиналарді суаруға арналған қажетті барлық құрылғылардың құрылымы мен пайдалану ережелері, ерітінділердің қасиеттері, фотопластиналардың сапасы, эмульсияға қойылатын талаптар.

Осы бөлімде көзделген жұмысшы кәсіптерінің, 2002 жылғы БТБА қолданыстағы бөлімі бойынша атаулары көрсетілген тізбесі

№ Р с	Осы бөлімде орналастырылған кәсіптердің атаулары	Разряд тар диапазоны	2002 жылы БТБА қолданыстағы бөлімі бойынша кәсіптердің атаулары	Разряд тар диапазоны	БТБА шығ. №	Бөлімнің қысқартылған атауы
1	2	3	4	5	6	7
1.	Жартылай өткізгіш аспаптардың пісірушісі	2-4	Жартылай өткізгіш аспаптардың пісірушісі	2-4	20	Жартылай өткізгіш өндірісі
2.	Прецизионды фотолитография координато- графисі	1-5	Прецизионды фотолитография координато- графисі	1-5	-//-	-//-
3.	Вакуумды тозаңдатып қондыру процесінің операторы	2-7	Вакуумды тозаңдатып қондыру процесінің операторы	2-7	-//-	-//-
4.	Диффузионды процестер операторы	2-7	Диффузионды процестер операторы	2-7	-//-	-//-
5.	Эпитаксиалды қаюаттарды ұзарту операторы	3-6	Эпитаксиалды қаюаттарды ұзарту операторы	3-6	-//-	-//-
6.	Плазмохимиялық процестер операторы	4-7	Плазмохимиялық процестер операторы	4-7	-//-	-//-
7.	Микродәнекерлеу операторы	4-6	Микродәнекерлеу операторы	4-6	-//-	-//-
8.	Термобіріктіру операторы	3-4	Термобіріктіру операторы	3-4	-//-	-//-
9.	Элионды процестер операторы	4-6	Элионды процестер операторы	4-6	-//-	-//-
10.	Пластиналарды скрайбирлеуші	3-4	Пластиналарды скрайбирлеуші	3-4	-//-	-//-
11.	Прецизионды фотолитография фотографы	3-6	Прецизионды фотолитография фотографы	3-6	-//-	-//-
12.	Прецизионды фотолитография эмульсиялаушысы	2-4	Прецизионды фотолитография эмульсиялаушысы	2-4	-//-	-//-

3. МИКРОМОДУЛЬДЕР ӨНДІРІСІ

2-разряд

Білуге тиіс: электр дәнекерлегішпен, айлабұйымдармен және өлшеу аспабымен жұмыс істеу принципі; микромодульді флюстеу және дәнекерлеу тәсілдері; микроэлементтермен және құйылмаған микромодульдарды ұстау ережесі, майлау саптамаларын өңдеу тәсілдері, кептіру температурасы мен уақытын; ықтимал ақаулардың түрлері мен себептері.

3-разряд

Білуге тиіс: микромодуль құрылғысы және жұмыс істеу принципі; айлабұйымға немесе нығыз үлгіге бөлшектер мен тораптарды орнату тәсілдері мен ережесі, микромодульдердің қызметі, түрлері және қолдану шарттары; микромодульдерді герметизациялаудың технологиялық процесі; радио және электр техникасы негіздері; газ ортада дәнекерлеуге арналған құрылғыны реттеу және баптау; жартылай автомат адырын теңшеу тәртібі; паздарды бөлуге арналған құрылғыларға режим таңдау; кілтке қатысты микроэлементті бағдарлау ережесі, тарату сызбасы және картасына сәйкес адырды теңшеу әдістері; жөнделетін микромодульдердің өлшеміне және шықпалардың ұзындығына қойылатын шектер; шықпаларды кесу әдістері; кесетін жерлерді айқындау тәртібі; микромодульдерді жабысқақ таспалармен таңбалау әдістері, қолданылатын төсемдер мен саптамалардың қызметі; ақаудың пайда болуының себептері мен олардың алдын алу шаралары; бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарының құрылғысы және жұмыс істеу принципі.

Жұмыс үлгілері

1. Микромодульдер – адырға құрастыру және эл. дәнекерлегішпен дәнекерлеу.

2. Микроэлементтер - паздарды автоматтарда дәнекерлеуге дайындауға ажырату.

3. Микромодульдер – кесетін айлабұйымдардың көмегімен біріктіру өткізгіштерін кесу.

4. Микромодульдер - саптамаға шықпаны кигізу.
§ 3. МИКРОМОДУЛЬДЕР МОНТАЖДАУШЫСЫ

4-разряд

Білуге тиіс: микроэлементтерді және құйылмаған микромодульдерді ұстау ережесі; арнайы тағайындалған микромодульдердің өндірісіне қойылатын талаптар; СПМ автоматты реттеу және қызмет көрсету; дәнекерлеудің оңтайлы температурасы мен ұстау уақытын таңдау ережесі, паздарды ажырату құрылғыларының құрылымы және реттеу; микроэлементтерді барабанға құрастыру тәртібі, газ ортада жұмыс істейтін автоматтарда қызмет көрсету тәртібі.

Жұмыс үлгілері

Арнайы тағайындалған микромодульдер – түрлі тәсімдерді оларға қойылатын талаптарды ескере отырып дәнекерлеу.

Осы бөлімде көзделген жұмысшы кәсіптерінің, 2002 жылғы БТБА қолданыстағы бөлімі бойынша атаулары көрсетілген тізбесі

№ р с	Осы бөлімде орналастырылған кәсіптердің атауы	Разрядтар диапазоны	2002 жылы БТБА қолданыстағы шығарылымдары мен бөлімдері бойынша кәсіптердің атаулары	Разрядтар диапазоны	БТ БА шығарылымының №	Бөлімнің қысқартылған тауы
1.	Микромодульдер монтаждаушысы	2-4	Микромодульдер монтаждаушысы	2-4	20	Жартылай өткізгіш өндірісі