Қызметкерлерге басшылық ықпал етуді жетілдіру

«ҚРҰБ техникалық қызмет көрсетуді жүзеге асыратын және жұмыс істеуін қамтамасыз ететін және мемлекеттік қызметші болып табылмайтын қызметкерлерді бос қызметтерде іріктеу кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасын білуін бағалау үшін тест жүргізу тәртібін, тестілеу бағдарламасын, тестілеу нәтижелерінің шекті мәндерін және тест әзірлеуге қойылатын талаптарды бекіту туралы»;

2) «ҚРҰБ және оның ведомстволарына техникалық қызмет көрсетуді және жұмыс істеуін қамтамасыз ететін және мемлекеттік қызметші болып табылмайтын қызметкерлерді аттестациялау үшін тестілер әзірлеу бойынша жұмыс тобын құру туралы»;

3) «ҚРҰБ және оның ведомстволарына техникалық қызмет көрсетуді және жұмыс істеуін қамтамасыз ететін және мемлекеттік қызметші болып табылмайтын қызметкерлерді аттестациялау жөніндегі комиссия құру туралы»

Бұдан басқа, мемлекеттік тілді қолдану аясын кеңейту мақсатында ҚРҰБ Төрағасының 2011 жылғы 2 қыркүйектегі № 226 бұйрығымен ҚРҰБ қызметкерлері күнделікті жұмысында пайдалана алатын мемлекеттік тілдегі терминдерді қарау және бекіту жөніндегі салалық терминологиялық жұмыс тобы құрылды. 2011 жылғы 30 қыркүйектегі және 2011 жылғы 28 желтоқсандағы №№ 1 және 2-хаттамалармен 180 термин бекітіліп ҚР Мәдениет министрлігіне жіберілді.

Қашықтықтан оқытуды ендіру шеңберінде Ақтөбе филиалының қызметкерлері үшін «Карьераны дамытудың жеке жоспарлары» тақырыбына арналған семинар өткізілді (2011 жылғы маусымда), сондай-ақ барлық филиалдардың қызметкерлері үшін «Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінде тәуекелдерді басқару» (2011 жылғы 26 желтоқсанда) және «Қызметтің үздіксіздігін қамтамасыз ету» (2011 жылғы 28 желтоқсанда) тақырыптары бойынша семинарлар өткізілді.

Бұдан басқа, бейнетеканы толықтыру үшін Ұлттық Банктің базасында өтетін барлық семинарлардың тұрақты түрде бейнежазбасы ұйымдастырылған. Мысалы «Lessons for Central Banking from the Global Financial Crisis» (Гёте Бизнес Скул өкілдері 2011 жылғы 30 мамырдан бастап 3 маусымға дейін жүргізді), «Business Continuity Management» (Швейцария Ұлттық Банкінің өкілдері 2011 жылғы 29 қарашадан бастап 2 желтоқсанға дейін жүргізді) тақырыптары бойынша семинарлардың бейнежазбасы жасалды.

Осыған баланысты, іскерлік этика және орталық банктегі басқару қағидаттары бойынша ай сайынғы семинарлар өткізу жоспарланды. Осы тақырып бойынша семинарлар Ұлттық Банктің 7 аумақтық филиалында (Ақтөбе,Батыс Қазақстан, Атырау, Маңғыстау, Оңтүстік Қазақстан, Жамбыл, Қызылорда филиалдары), Ұлттық Банктің орталық аппаратында, ҚҚК және АӨҚОДК өткізілді.

Білім беру саласында ең озық тәжірибені дамыту үшін Ұлттық Банк қызметкерлерін оқыту бағдарламасы бойынша 214 сағат дәріс берілді, оның 30 % ағылшын тілінде (Хахенбургтегі Deutsche bundesbank жанындағы қолданбалы ғылымдар университетінің үлгісі бойынша). Осы бағдарламаны іске асыру нәтижесі Ұлттық Банк басшыларының және қызметкерлерінің тарапынан ағылшын тіліндегі дәріске қызығушылығының артуы болып табылады, бұған 2012 жылы келіп түскен бөлімшелердің осы оқу бағдарламасы бойынша қызметкерлердің дәріс беруге қатысуына өтінімдер дәлел бола алады.

Ұлттық Банктің Тұрар Рысқұлов атындағы ҚазЭУ жанындағы МВА бағдарламасы бойынша магистратура арқылы мемлекеттік органдар мен қаржы ұйымдары үшін мамандарды даярлауға қатысуы
Міндет. ҚРҰБ-нің жоғары білікті қызметкерлерінің Тұрар Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық университетінің жанындағы МВА бағдарламасы бойынша Магистратурасының оқу үдерісіне қатысуы

Іс-шара: Қазақстанның қаржы жүйесін жоғары білікті мамандармен қамтамасыз ету үшін Т.Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық университетінің МВА бағдарламасы бойынша магистратурасы арқылы мемлекеттік органдар мен қаржы ұйымдары үшін кадрларды дайындауға қатысу жалғастырылды.

Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасының қаржы нарығын мемлекеттік реттеу жүйесін одан әрі жетілдіру туралы» 2011 жылғы 12 сәуірдегі № 25 Жарлығына сәйкес Қазақстан Республикасы Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу агенттігі (бұдан әрі – Агенттік) таратылды, оның функциялары мен өкілеттіктері Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкіне берілді. Таратылған Агенттіктің мүлкін тапсыру жөніндегі іс-шараларды іске асыру шегінде «Аламаты қаласының өңірлік қаржы орталығының академиясы» АҚ тиесілі болған акциялар Ұлттық Банктің сенімгерлік басқаруына берілді.

Кезінде Агенттіктің бастамасы бойынша қаржы секторының, атап айтқанда қалыптасу үстіндегі қор нарығы және қаржы ұйымдары үшін кәсіби кадрларды дайындау, қайта даярлау, біліктілігін арттыру үшін «АӨҚО Академиясы» АҚ құрылған және оның қаржы секторы бойынша басым мамандандырылған іскерлік басқару магистрлерін дайындауға арналған тиісті мемлекеттік лицензиясы бар.

Жоғарыда айтылғандарға байланысты Магистратура «АӨҚО Академиясы» АҚ базасына ауыстырылды және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Магистратурасының «АӨҚО Академисы» АҚ-мен бірлесіп қызмет ету туралы 2012 жылғы 24 тамыздағы № 375ҰБ шартқа қол қойылды.

Ұлттық Банктің қызметкерлері Магистратурада лекцияларды, мастер-кластарды, тренингтерді өткізуге, әртүрлі комиссиялардың жұмысына, магистранттардың Ұлттық Банкте практикасын ұйымдастыруға, магистранттарды жұмысқа орналастыруға, оқуға түсу емтихандарын ұйымдастыруға қатысты.

Сондай-ақ Магистратура өкілдері Ұлттық Банктің базасында 2011 жылғы 30 мамырдан бастап 3 маусымға дейінгі кезеңде «Lessons for Central Banking from the Global Financial Crisis» тақырыбы бойынша Goethe Business School семинарына қатысты.

Экспорттық түсімдердің күрт төмендеуі, елдің сыртқы өтімділігі мен төлем қабілеттілігі жағдайының тұрақсыздануы.

1) 2011 жылы ішінде Еуропа одағы елдеріндегі жағдайға байланысты кредиттік тәуекелдерді болдырмау мақсатында Ұлттық Банктің Басқармасы АВА инвестициялық портфелінің Еуро қосалқы портфелі үшін және ҚРҰҚ жинақтау портфелінің Еуро қосалқы портфелі үшін эталондық портфелін жоғары кредиттік сапасы бар эталондық портфельдеріне ауыстыруға шешім қабылдады.

2) Арнайы шаралар талап етілген жоқ (тәуекелдер болған жоқ)

Әлемдік қаржы дағдарысы

Тәуекелдерді басқару бойынша шара қабылдамаған жағдайдағы ықтимал салдары:

Қазақстан қаржы жүйесінің тұрақсыздануы

Арнайы шаралар талап етілген жоқ (тәуекел болған жоқ)

Жүйелі дағдарыстың өрбуі

Қазақстанда макропруденциалдық реттеуді ендіру бойынша шаралар кешенін іске асыру

Арнайы шаралар талап етілген жоқ (тәуекел болған жоқ).

2011 жылы ішінде Қазақстан Республикасының қаржылық тұрақтылығы және қаржы нарығын дамыту жөніндегі кеңестің 18 (он сегіз) отырысы өткізілді, онда мына мәселелер қаралды:

Банк секторы бойынша

- шетелдік капиталдың банк секторына қатысуын шектеу;

- екінші деңгейдегі банктердің резервтерді қалыптастырудың жаңа тәсілінің тұжырымдамасы;

- екінші деңгейдегі банктер мәмілелер жасауға құқылы болатын облигациялар үшін ең төменгі талап етілетін рейтингіне қойылатын талаптарды жетілдіру (Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2007 жылғы 30 сәуірдегі № 128 қаулысы);

- Қазақстан Республикасында Аграрлық банкті құрудың орындылығы;

- Банктік заем шарттары бойынша міндеттемелерді және төлемдерді индекстеуге тыйым салуды бұрын жасалған халықаралық стандарттардың банктік заем шарттарынан туындайтын қатынастарға қолдану;

- Қазақстан Республикасының резидент еместері алдындағы міндеттемелерге банктердің капиталдану коэффициенттерінің есебіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу (k8 және k9);

- өтімділікті реттеу тәсілдерін халықаралық стандарттарын ескере отырып жетілдіру;

- екінші деңгейдегі банктердің проблемалық активтерімен жұмыс бойынша;

- екінші деңгейдегі банктердің активтері сапасын жақсарту тұжырымдамасы.

- жинақтаушы зейнетақы қорларының (ЖЗҚ) капиталдануына қойылатын талаптарды жетілдіру;

- жинақтаушы зейнетақы қорларының зейнетақы активтерін инвестициялаудың тиімділігі;

- резидент еместердің ЖЗҚ капиталына қатысуын шектеу;

- жинақтаушы зейнетақы қорларының дауыс беруші акцияларын иелену үлесіне қатысты талаптарды қайта қарау.

- бағалы қағаздар нарығын дамыту мәселелері жөніндегі және жинақтаушы зейнетақы жүйесін дамыту мәселелері жөніндегі жұмыс топтары қызметінің нәтижесі және «Қазақстан Республикасының жинақтаушы зейнетақы жүйесін және бағалы қағаздар нарығын дамыту бойынша жол картасы» бағдарламасының жобасы;

- ұйымдастырылған қор нарығында клиринг жүйесін және t + n схемасы бойынша есептеуді ендіру және орталық қарсы әріптесті құру;

- айла-шарғы жасау мақсатында жасалған мәмілелердің мониторингін жетілдіру.

- пруденциалдық реттеуді өзгерту және Solvency II ендіру шеңберіндегі тәуекелдерді ескере отырып төлем қабілеттілікті бағалау моделіне көшу;

- салық салу жүйесі арқылы ұзақ мерзімді жинақтау өмірді сақтандыруды дамыту;

- қызметкер еңбек (қызметтік) міндеттерін атқарған кезде оны жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыруды одан әрі жетілдіру және сақтандырудың осы түрін өмірді сақтандыру бойынша жүзеге асыру;

- қайта сақтандыруда қазақстандық қамтудың үлесін ұлғайту;

- резидент еместердегі қайта сақтандыруға қойылатын талаптарды жетілдіру және қайта сақтандыруда қазақстандық қамтудың үлесін ұлғайту;

- сақтандыру нарығындағы инфрақұрылымдық ұйымдардың қызметі.
Қаржы жүйесінің басқа да секторлары бойынша

- микрокредиттік ұйымдардың қызметін реттеу;

- Қазақстанда бірыңғай тіркеушіні құру және кредиттік бюролардың жұмыс істеуі.
Кеден одағына мүше мемлекеттердегі макроэкономикалық және саяси тұрақсыздық

Тәуекелдерді басқару бойынша шаралар қабылдамаған жағдайдағы ықтимал салдар:

Тұрақты жұмыс істеуінің бұзылуы салдарынан Кеден одағының ішінде капиталдың еркін қозғалысына кедергілердің пайда болуы

Арнайы шаралар талап етілген жоқ (тәуекел болған жоқ).

Өтімділік дағдарысы кезінде бос қаражаттың келіп түсуі 1 күнге кешігуі мүмкін (АВА инвестициялық портфельден активтерді аудару үшін және қолма-қол ақшаны шығарып алу үшін оларды сату үшін қажетті)

Қолма-қол ақша айналысының жұмыс істеуі тиімділігінің төмендеуі немесе жекелеген өңірлерде төлемдерді қолма-қол ақшамен жасауға мүмкіндіктің болмауы және салдары ретінде әлеуметтік шиеленісушіліктің туындауы

Тұтастай алғанда, Ұлттық Банктің резервтік қорларында (сақтау орнында) да, өңірлік филиалдардың резервтік қорларында да қолма-қол ақша жеткіліксіз болған кезде шараларды іске асыру және ықтимал тәуекелдерді барынша азайту үшін қолма-қол ақшамен жұмыс департаменті Ұлттық Банктің Директорлар кеңесінің 2009 жылғы 29 тамыздағы № 177 қаулысымен бекітілген «Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің филиалдарында эмиссиялық-кассалық операцияларды ұйымдастыру және құндылықтардың сақталуын қамтамасыз ету ережесіне сәйкес Ұлттық Банк филиалдарының резервтік қорлары қалдықтарының ұсынылған қорын әзірледі және оны Төрағаның жетекшілік ететін орынбасары бекітті.

Ұлттық Банк филиалдарының резервтік қорларында қолма-қол ақшаға қажеттілігінің кез келген күтпеген өсуін қанағаттандыру үшін жеткілікті қаражат шоғырланған. Осы шаралар өңірлерді қолма-қол ақшаға сұраныстың кез келген күтпеген өсуін өтеу үшін жеткілікті қаражат көлемімен қамтамасыз ету, сондай-ақ Ұлттық Банктің резервтерін өңірлер бойынша бөліп жайғастыру мақсатында жүргізілді. Бұл өз кезегінде ықтимал әртүрлі төтенше жағдайларда – су тасқыны, өрт, зілзала болған кезде бір жерде шоғырланған қолма-қол ақшадан айырылудың ықтимал тәуекелдерін төмендететін болады.

Ұлттық Банк Басқармасы 2012 жылға ұлттық валютаның банкноттары мен монеталарының көлемдерін бекітті:

- Ұлттық Банк Басқармасының «2012 жылы Қазақстан Республикасы ұлттық валютасының банкноттарын дайындау туралы» қаулысы;

- Ұлттық Банкі Басқармасының «2012 жылы Қазақстан Республикасы ұлттық валютасының айналыстағы монеталарын дайындау туралы» қаулысы.

Ұлттық Банк қызметі нәтижелілігінің төмендеуі

ҚРҰБ орталық аппаратының және ведомстволарының басшылары және қызметкерлері үшін қаржылық тұрақтылық және бағалар тұрақтылығы, ақша-кредит саясаты, макро- және микропруденциалдық реттеу және тәуекелдерді басқару бағыттары бойынша Goethe Business School (Германия) профессорлық-оқытушылық құрамды тарта отырып, «Исламдық қаржыландыру: теория және практика» тақырыбы бойынша (оқытушысы – Dr. Amir Raslan Abu Bakar, Islamic Research and Training Institute, Islamic Development Bank), Швейцария Ұлттық Банкімен бірлесіп үзіліссіз қызметі мәселелері бойынша семинарлар өткізілді.