Кәсіпкерлік реттеу туралы АҚШ заңдылығының көрінісі

Кәсіпкерлік реттеу туралы АҚШ заңдылығының көрінісі

Бұдан басқа, 1995 жылдан бастап Конгреспен және президентпен АҚШ-тағы реттеу процедураларының реформалануына бағытталған актілер қарастырылды: реттеудің ауыспалы аралығы туралы актісі (The Regulatory Transition act, RTA), реттеудің жақсаруы туралы актісі (Regulatory Improvement Act, RIA), рисктің бағасы туралы және реттеудің ұсталынымдарының және пайдаларының талдауы туралы актісі (Risk Assessment and Cost Benefit Act, RACBA).

Жґнге салу федералды кодексін негізгі актілерден біреумен єанамен келіп жатыр, федералды агенттіктердіѕ, їкімет мекемелерді хабардарлыќ аныќтаушы жјне мемлекеттіктердіѕ АЌШ ќызмет ететін. Тап осы кодекс бірінші бастарына президент туралы жалпы жайлар, жайларды реттелген, мемлекеттік ќызмет бюджеттік жјне ереженіѕ, міндеттілер атќаруєа арналєан АЌШ барлық мемлекеттіктермен ќызмет етеді. Бастай 6 бас, жайлар орналастырып жатыр туралы їкіметтерді агенттіктерде, комиссияларда жјне лауазымды беттерде салалыќ белгімен. Кґлемді кґрсетілген актісі бар жјне оєан мемлекеттік органдардыѕ лауазымды беттердіѕ ґкілеттіктері барлыќ саналєан, жўмыс реті туралы соныѕ ішінде айналдырулармен жјне сауалдармен, ќаржыландыру беруі реті туралы, мемлекеттік органдардыѕ ќызметтерініѕ ќўн есеп-ќисабы реті туралы.

Әкімшілік ќўќыќ облысында екінші ґте маѕызды актілерге сәйкес келеді, їкімет органдардыѕ јрекет уаќыт тјртіптері ўстанады. Өтетін дјуірге уаќытша јрекет актісімен жүреді. Денсаулыќ жјне ќауіпсіздікке потенциалды тјуекел бар, оларєа бўтаќ шыєаруыныѕ ар жаєында жґнге салу облысында құқықтық шығармашылыққа мораторий аныќталєан, болып сонымен ќатар ќылмыстыќ ќўќыќ облысында жјне айќын азаматтыќ ќўќыќ.

Осы кодекс талдаудының 3-ші бабы ќосуды талап етеді «шыєындар - пайданыѕ» құқықтық шығармашылықта процес, талдау жјне тјуекелдердіѕ баєалауын, ќайсыда еѕ жаќсы єылыми жјне экономикалыќ јдістерді ќажетті ќолдану.

4-ші бабы, федералды тізімде президентпен барлыќ жґнге салу облысында актілер, кезеңінде шыєарылатындар мораторий јрекеттері.

6-шы бап құқықтық шығармашылыққа мораторийдан шыєаруларды тап осы келесілерді оќиєаларда көрсетілген:

Алдын ала жазып ќойылғандарды шыєаруы жјне келешек пайызды ўтыс тігулердіѕ баєалауларыныѕ, еѕбек аќы тґлеуге шыєындарды жасаулар жјне ќўн їлкейтетін бірлестіктердіѕ ќайта ўйымдастырулары, ќаражаттыќ ќўрылымдардыѕ, ќосымша ќызметтердіѕ жасаулары,;

Келесі объектілерімен ережелердіѕ, байлаулылардыѕ жґнге салу: ўшулардыѕ ќауіпсіздігі, монетарлы саясат, їлестерді саќтандыру, мемлекеттік кјсіпорындар жјне федералды саќтандыру резервтер;

Лицензияларды беру, тіркеу, басќа ґкілеттіктердіѕ беруі, егер мјлімдеуші ґндіріс жаќсарєан технологиялары ќолданса, таратудыѕ, сатылулар немесе ґнім ќолдануы.

9-шы бап тоќымалы ґнеркјсіп, кеден жаѕартуын, ойдыѕ меншік ќорєанышын жјне Ќытай базарына рўќсат жґнге салуы мораторийдан азат етеді; тапсыруды федералды комиссиямен жиіліктердіѕ коммуникацияларымен 5 герц 50 мегагерц жеке беттерге, кеѕ кґз алдына келген радиостанцияныѕ жјне аймаќ аралыќ сауда толыќ жетілдіруі.

10-шы бап аз кјсіпкерлік бўл жаєынан алєанда мораторий јрекет дјуірі їлкейтіп жатыр (ќызметкерлердіѕ санымен 100 адам кемірек).

Біраќ негізгі актілермен, - АЌШта жґнге салу облыс реформаныѕ, осы уаќытќа дейін сын кјсіпшілік шеѕберлермен бағаланады– бұл RIA (1999) және RACBA (1995).

RIA пайдалардыѕ талдау ретін жјне жґнге салу шыєындарын ќондырады. Оєан, сонымен ќатар шыєындардыѕ ґзгертулері бўл жаєынан алєанда мїмкіншілік жоќ болуы жанында сандыќ баєалауды, агенттік ґз кїтуларын тиісті ўсынайыќ деген айтылып жатыр.

Келесі шешімдерден бір талдаудан кейін агенттікті тиісті ќабыл алу:

1. 
   мемлекет араласуын қажет етпейді;
   
2. 
   географиялыќ аймаќ аралыќ ерекшеліктерді ќажетті орнату немесе тұлға топтарымен;
   
3. 
   жґнге салу иілгіш опциялары ќолданылып жатыр.
   

Үкімет агенттіктен басќа өзіндік шешімдерді шешім экономикалыќ жјне єылыми негіздеу, мїмкін тјуекелдерді баєалау, мїмкін баламалыќ шешімдерді талап ету.

Сонымен қатар RIA тәуекелді анықтауда нақты дерек бермейді. Сол үшін RACBA қолданылады.

RACBA кез келген реттеуге қолданылады. Ол АҚШ үшін 25 миллионнан артық потенциалды түрде шығын түсіреді.

Басты актіні асырап жатыр, тјуекел баєалау реттеуші, пайдалардыѕ талдау жјне шыєындардыѕ тјуекел минимизация жасаулары, шолу дайындау реті офиспен ґткізумен єылым облысында саясатшылар жјне технологиялардыѕ, заѕгерлік шолудыѕ, сонымен ќатар лайыќты талдаулардыѕ нјтижелердіѕ жариялау реті. Тґтенше жаєдайларда, ќорєаныс ќабілеті ќамтамасыз етуі жанында, ґндіріс жґнге салуында жјне тамаќтыќ ґнімдердіѕ дјрілердіѕ таратуында актіні ќолданылмайды

Алдымен, өмір денсаулығы жјне ќоршаєан ортада ќауіп-ќатер туралы есептеу нјтижесі јзірленіп жатыр. Содан соѕ пайдаларды жјне шыєындарды талдау ґткізіліп жатыр. Пайдалардыѕ баєалауы туралы есептеу нјтижесі дайындауы жанында жјне шыєындардыѕ федералды агенттікке ќаражатпен басќарумен офис кґмектесіп жатыр.

Егер шыєындарды 100 миллион доллардағы шамадан асырса, онда єылым облысында саясатшылар жјне технологиялардыѕ ќамтамасыз етумен офиспен есептеу нјтижесі јзірленеді.

Қазіргі актіге ґткізілген процедуралардыѕ сјйкестік затына заѕгерлік шолу, сонымен ќатар кґрсетілген шолу дайындауынан кейін јзірлену.

Кґрсетілген шолуларды конгреске жјне АЌШ президентіне жариялап жатыр жјне баєыттап жатыр.
Қашан тјуекелдер қаралғанда денсаулыќ жјне адамдардыѕ ґмірлері, ќўжат хабарды бір уаќытта тјуекел баєалауымен тиісті асырау туралы лабораториялыќ жјне эпидемиологиялыќ зерттеулерде, бары немесе денсаулыќ арналєан ќауіп-ќатер аралыќ тјуелділік жоќ болу жјне адам ґмірлері жјне потенциалды зиянды ќызметпен кґрсетіп жатыр. Мынау айтылған жай сыншылары пікірі бойынша тјуекелдердіѕ барысына зерттеу затымен єылыми јдебиеттіѕ барлыќ шолу дайындау ќажеттілігі білдіріп жатыр.

Егер тјуекелдердіѕ баєалау ќўжатын жорамалдардыѕ ќатарына, болжаулар їлгілерін ќосса, онда келесі ќўжатқа тиісті:

1. Баламалыќ жјне шын сияќты сценарийлардыѕ тїсіндірулердіѕ таныстырылушы тізім, їлгілердіѕ жјне болжауларды ўсыну,

2. Таѕдау негіздерін тїсіндіру,

3. Тјуекел ќолданылатын баєалау їлгісі толыќ бейнелеп тїсіндіру жјне мїмкін сценарийлардыѕ їлгісіне инкорпорация мїмкіншілігі туралы нјтиже істеу,

4. Аныќтау, сценарийлардан эмпиризмдік зерттеулермен дауєа ќандай болуы мїмкін (тап осы талабы таѕ ќалу жјне сыншылардыѕ ўєынбаушылығын туғызады).

Әрбір ќўжат тјуекел баєалауымен келесі талаптарєа тиісті жауап береді:

Тәуекелді бағалау. Тјуекел баєалауын тјуекел заты тиісті мінездеме беру. Сонымен ќатар, агенттікті тјуекел сандыќ баєалауына тиісті ўмтылу, ќажетті єылыми жабдықтармен сондай баєалауды ќамсыздандыру.

Негативтік јсер сценарийлары. Тјуекел баєалау ќўжатын тјуекел орындаулары зардаптардыѕ болуы мїмкін мґлшерлердіѕ болжауы тиісті болу.

Салыстыру. Барлыќ тјуекелдердіѕ баєалауымен болатын тјуекелдердіѕ баєалау ќўжатын тиісті ќосу (ґмірге жјне денсаулыќ, экологиялыќ, заттыќ зиянды жјне т.с.с.), сонымен ќатар шыєарулар олардыѕ алдын алуына немесе алдын ала алмауына жјне салыстырудыѕ басќа тјуекелдермен, бўл жаєынан алєанда ќайсылардыѕ їкімет агенттіктердіѕ жаќ жґнге салуы бар болуы жатады.

Тјуекелдердіѕ орнын баса тўруы. Қўжат тјуекел баєалауымен тјуекелдермен мјлімдеулерді тиісті асырау, орынды болады, біраќ їкімет агенттіктермен реттелген.

Қазіргі уақытта заѕ шыєару пайдалардыѕ талдауы туралы жјне їлкен сыншыда барлыќ шыєындары соѕєы кезде дұшар болып жатыр. Сын сґз сґйлеудіѕ негізгі тезисімен томєа пікір жасайды, не жґнге салу јдісі таѕдауы шыєындарыныѕ есеп-ќисабы шыєындардыѕ жјне тјуекелдердіѕ есеп-ќисап методологиясы.

1995 жылдың 30 наурызынан Rachel’s environment & health weekly-да мысал келтірілген, 20 жағдайдың тек үш жағдайында ғана мүмкін болатын пайда мен шығынды бағалауға болды. Басқа мысалда сондай жағдайда жүргізілген 12 шығын реттеуінің бағалауында алтауы реттеу 100 миллион АҚШ доллары, 3 – 150 миллионАҚШ доллары, басқа үшеуі – 200 миллион АҚШ долларынан жоғары тұрандығын көрсетті.

Қажетті нәрсені белгілеп кету керек, бїгінде австралиялыќ заѕ шыєару және АЌШ заѕ шыєарулары тенденцияларыныѕ жалпылыќ жјне реттеуге жалпы жаќын келуін бґлімінде құру. Уаќытты ќажетті белгілеп ќою, не АЌШта сондай заѕ шыєару ќўру ґтетін дјуірі аяќталмай жатќанда, нјтиже сияќты - оныѕ їзінділігі, ќайталау жјне бґлек жайлардыѕ ќайшылығы келеді.

3. 
   
   жүктеу/скачать 1.33 Mb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: