Идентифициялы тәуекел сферасының қауіпсіздігіне тәуекелді реттеу түрін таңдау (лицензиялау, сертификаттау, аккредиттау)

Идентифициялы тәуекел сферасының қауіпсіздігіне тәуекелді реттеу түрін таңдау (лицензиялау, сертификаттау, аккредиттау)

Мемлекеттік орган ќызмет, кјсіпкерлік ќызмет жґнге салу жїзеге асыратын функциялары (лицензиялау, сертификаттау, аккредиттеу), тјуекелдермен басќару тиісті алдын ала ескеру. Басќару жїйесі тјуекелдермен жаєымсыз оќиєа шабуылдауына дейін реттеуіштік ґлшемдердіѕ ќабыл алуы ќосып жатыр, яғни бастапќымен кјсіпорын тіршілік цикл фазалары.

Бастапќы фаза мыналар жанында, ґз кезегінде їшеу кезеѕ тїзеліп жатыр, ќауіпсіздік облыстары біріктіріп жатыр ќажеттілік уаќыттарыныѕ мемлекет ќол сўєулары лайыќтыларды ќауіпсіздік їш сфера жґнге салу (кесте 1):

1. 
   Қызметті жүзеге асыру ойы туралы кезең;
   
2. 
   Өндіріс ұйым кезеңі;
   
3. 
   Саудаға шығу кезеңі.
   

Материалды емес ќорлардыѕ - білімдердіѕ, іскерліктердіѕ жјне даєдылар тек ќана бірінші кезеѕ кјсіпкерге барыны мінездемі беріп жатыр, сґзбен аныќталатындардыѕ «мамандыќ», шўєылдану ќайсы оєан рўќсат етіп жатыр.

Екінші кезеѕ - кезеѕ ґндіріс ўйымдары, технологияєа талаптармен сјйкестікте аќша ќаражатын жўмсауларды талап ететінде, шыєарылушы тауарєа немесе ќызметке, жалпы терминмен аныќталатындармен «техникалыќ талаптыѕ» тјуелділігінде міндетті техникалыќ талаптар орналастырып жатыр жјне сјйкестік баєалауы жїзеге асып жатыр - сертификаттау.

Үшінші кезеѕ, нарық шекарасын ґзімен таныстырушыда, сатушы кім, не ретінде тауар лайыќты ќайсы кјсіпкерге кіріп жатыр немесе ќызметтіѕ, тјуекел кґрініп жатыр «ќўлаудыѕ» нарықтыѕ хабар асимметриясы сол себепті. Ескерту маќсаттарында сондай кјсіпорын тіршілік циклы екінші кезеѕ таєы ќауіп-ќатерлерді кјсіпкер сјйкестік сертификатын ала алып жатыр.

Мемлекеттік ќол сўєу базар барлыќ ќатысушыларыныѕ дер кезінде жјне толыќ хабарлау ќамтамасыз етуі маќсаттарында ќажетті тек ќана шарттар туралы міндетті аккредиттеу ґтуында ујкіл етілгендерді органдарда немесе саморегулирующихсяда аккредиттеудіѕ ўйымдарда, мысалы, кјсіпкерлік ќоєамдыќ біріктірулерінде кјсіпкерлік - ќауымдастыќ жјне т.б.

Сјйкестікте ќауіпсіздік облыстарыныѕ топталуымен жјне тјуекелдердіѕ тегі наќтылауымен кјсіпорын тіршілік циклы фазаларымен (ґндірістіѕ), басќаруєа арналєан араќатынасы тјуекелдермен келесі бейнемен кґрініп жатыр ( кесте 2).

Лицензиялау ќандай еѕ ќызмет жїзеге асыру ойлары кезеѕ тиісті ќолданылу кјсіпорын тіршілік циклы бастапќы фазасына (ґндірістіѕ).

Тјуекелдердіѕ кґріну себептері шек ќойылєан ќорлардыѕ таратуымен жјне шыєарылушы ґнім маѕызымен байлаулы.

Тәуекел сын деңгейі, есептелген статистикалық тап осы эксперттік институттар негізінде реттеуіштік өлшем деңгейі таңдауына арналған көрсеткішпен қызмет етіп жатыр:

1. 
   тіркеу, автоматты лицензиялау, бас лицензия, бір жолғы лицензия - бірінші кезеңде.
   
2. 
   ерікті сертификация, сәйкестік туралы декларация, міндетті сертификация - екінші кезеңде,
   
3. 
   квази - жөнге салу (өздігінен басқарылу аккредиттеуі) мемлекеттік аккредиттеу - үшінші кезеңде
   

Реттеу таңдау жүйе баланс жасағандығы тәуекелдердің негізінде расталады барымен қажеттілік тәуелділіктері мемлекет реттеуіштік әсерлері реттеуіштік өлшем таңдауының кәсіпорын тіршілік циклы келесі кезеңінде. Мысалы, қоғамдық шек қойылған қорлардың орынды тарату қауіпсіздігі мақсаттарында бір жолғы лицензия («лицензиялау туралы» ҚРЗ) бірінші кезеңде, қызмет мына түрі техникалық жөнге салуының талап етіп жатыр («техникалық жөнге салу туралы» ҚРЗ) екінші кезеңде. Өз кезегінде, сәйкестік бағалау өндірісі техникалық уақыт тәртібіне, бағалау ұйым мемлекеттік аккредиттеулері талап етіп жатыр («сферада аккредиттеу туралы сәйкестік бағалаулары» ҚРЗ). Талаптардың қаттылығының тәуелділікте техникалық талаптарына мына қызмет техникалық жөнге салу, сәйкестік бағалауы лицензиялауды тәуекелдердің қиыншылықтары лайықты болуды талап ету, демек тәуекел деңгейінің, ұйыммен шығарылып жатыр, мемлекетпен қайсы жете білушілікті лайықты деңгейде мойынға алып жатыр.

2. 
   Мемлекеттік реттеудің өлшемін және түрін таңдауда шешім қабылдау
   

Қўрудан кейін реттеуіштік ґлшем сјйкестіктері реттеуші јсер мїмкін маќсаттарына, ќажетті:

Біріншілердіѕ, жґнге салу облысында жўмыс істейтін заѕ шыєару талдау жасауы мїмкіншілік кґруы нїктесінен оныѕ тепе-теѕ ќолданудыѕ маќсат жетуіне арналєан.

Содан соѕ, табуєа жјне талдауына кірісуді еріп жатыр жјне жґнге салу јдістерініѕ (опцияныѕ), еѕ аз тўтас шыєындармен мјлімделген маќсаттарды мїмкіндік беретіндердіѕ жету (заѕєа сїйінген шарттардыѕ ґзгертулерініѕ, бјсеке дамуы есепке ала, ґндіріс тўраќты деѕгей жетулері, жоєары сапалар жјне кјсіпорын ґніміне сўраныстыѕ, ґзгертулер жјне тўтынушылардыѕ ќўрам кеѕейтулері, ґтім базарларыныѕ жјне басќа факторлардыѕ).

• 
  статус-кво сақтау;
  
• 
  реттеушіліктің болмауы;
  
• 
  ерікті ережелердің және стандарттарды қолдану
  
• 
  экономика бөлек секторларының өздігінен басқарылу механизм қолдануы;
  
• 
  реттеушілік
  
• 
  шаруашылық етуші субъектілердің тілеген стимулдардың қолдануы;
  

• 
  жанама реттеді қолдануы;
  
• 
  монополияға қарсы реттеуді қолдануы;
  
• 
  қоғамдық пікір құруы;
  
• 
  мемлекеттік жөнге салу қажетті функцияларының делегат саудаға жіберуі;
  
• 
  аутсорсинг;
  
• 
  қолдану кемірек қатал өлшем жөнге салудың түр ішінде;
  
• 
  басқа опциялар.
  

2. 
   
   жүктеу/скачать 1.33 Mb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: