Меңгерілген білімнің саналылығын тексеру үшін қолданылатын басты критериөлшем – бұл әңгімелеу. Ол дидактикада алғаш рет пайда болған жоқ. Оны А.Дистервег бұған дейін жазған болатын. Бірқатар дидактикалық еңбектерде білімді саналы меңгерудің көрсеткіші ретінде саналатын әңгімелеу типтері көрсетілген. Өкінішке орай, соңғы уақытта бұл өлшем өз құндылығын жойды. Алайда мектеп пен институт практикасында бұл өлшем әрдайым қолданыста.
1.2. Диалектикалық–материалистік дүниетанымның қалыптасуына және өзіндік білім алуға қажетті шарттардың бірі -әдіснамалық білімдер.
Оқушыларды ғылыми танымның тәсілдерімен таныстыру олардың ғылым негіздері бойынша ғылыми білім жүйесінің қалыптасуына ғана шартталған емес. Сонымен қатар оқушыларды өзіндік білім алуға дайындауға және диалектикалық–материалистік дүниетанымның қалыптасуына қажетті маңызды шарт болып табылады. Оқушыларды өзіндік білім алуға дайындау міндетін қарастырайық. Оның басты буыны – білімді өзбетімен меңгеру. Ол үшін оқушылар оқу мәтіндерін түсіну және өзіндік тексеру тәсілдерімен «қарулануы» керек. Бірақ мәтінді түсіну мен өзіндік тексеру ғылымның әдіснамалық мәселесіне бағдарланады.
Оқу мәтінін құрайтын сөздердің барлық жиынтығын екі үлкен топқа бөлуге болады:
І. Мәтінде анықталмайтын жалпы қолданылатын сөздер, өйткені олардың мағынасы оқушыларға таныс.
ІІ. Сөздер-терминдер, олар да екі топқа бөлінеді:
1.Осы пән аясында анықталатын арнайы терминдер.
2. Жалпы ғылымилық терминдер.
Сонымен оқушыны ғылымның әдістерімен таныстырру аса қажет.
Ғылымның әдіснамалық мәселесі бойынша білім оқушының интелектісін толықтыру үшін мұғалім келесі әрекетті жүзеге асыру керек:
ақпаратты қабылдау (жазбаша немесе ауызша формада) ;
ұғымдарды үйрену барысында әдіснамалық білімдерді пәндік түсініктер негізіне алынатындығын түсіндіруін ұйымдастыру;
3) оқу мәтіндерін талдау бойынша арнайы тапсырмаларды орындау;
шешім нәтижесі әдіснамалық білім болып табылатын тапсырмаларды орындауды ұйымдастыру.
Мұғалім әрекетінің ақырғы мақсаты – оқушыларда бүтін (толымды) тұжырымның қалыптасуы. Бұл мақсаттың жүзеге асуының шарты оқушылардың белгілі жүйеде ғылым негіздерін меңгеру болып табылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
