Ќазаќстан Республикасыныњ Білім жєне ѓылым министрлігі
жүктеу/скачать 0.87 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3-семинар. Біржан салдың Абай ауылына бару сапарының маңызы. 4 – семинар.
- 7-тәжірибелік сабақ.
| 6-тәжірибелік сабақ.
Әннің жанрлық ерекшелігі. Шідерін алмағанына көзі жетіп тұрса да Біржан салдың Ләйлімге қолқа салуы. Өлеңдегі ұлттық нақыш. Әннің шығуына қатысты Көлбай, Жанбайдың өзгеруі. Жүрген жерде абыройымызды жаяр деген (қазаққа тән намысшылдық) оймен Біржан салды қонақ етіп, сый көрсетуі. Әндегі еркелі дыбыстардың «оюлап» әкелмей, сыпайы леп танытуы. Бейбіт кейіпке көшіп, «аяғы» қайырлы кездесу. Болғанын әннің әуенінен тани алуы. Әндегі жоғары регистрлі қажырдың басымдығы. 3-семинар. Біржан салдың Абай ауылына бару сапарының маңызы. 4 – семинар. «Асыл-Ақық», «Теміртас» өлеңдерінің шығу тарихы, замана қатыгездігі. Біржан салдың мүшкіл халі. Қолын арқанмен байлауы. Ауру деген лақап таңылса да, салдың дауысының күмістей таза болуы. Біржан салдың өлеңмен мұңын шағуы. Бұрынғы жақсы күндерін еске алуы. Қасына жолатпай қойған балаларына Асыл, Ақық, Теміртасқа қарап айтқан зар әні. Ақынның балаларына жалынуы. 7-тәжірибелік сабақ. Балаларының әкесін ауру, жынды деген көпшілік қауымға қарсы шыға алмауы, жанына жолай алмауы. Біржан салдың қайғылы халі, ішкі зарын бүкіл Атығай, Қарауыл ішіндегі достарын есіне түсіріп өлімнің жақындап қалғанын сезгендей ішкі улы шерін әнімен айтуы. Теміртасқа қарап, соңғы демінің жақындап қалған кезі болса да, домбырасын тартып, қолы байлаулы, көзімен ғана ым жасауы. Баласына бақытты өмір тілеуі (ұлттық нақыш). Үш жыл байлаулы жатқан Біржанның арқан кескен жерінің гангрена болуы, қазақ ішіндегі сол уақыт пен кеңістіктегі өнер дүлдүлінің құнын білмеуі, елдің рухани нәрден аластауы, сұр өмірдің сұрқай тіршілігі. Нар тұлғалы, нағыз салдың өмірмен қоштасуы. 5-семинар. Біржан – қазақтың халықтық музыка алыбы. Біржан салдың нотаға түскен өлеңдерінің тәжірибелік мәні. Біржан салдың Омбыда болуы. Шорманның Мұстафасы отырған жеріне кіріп келуі. Мұсаның Біржан әнінің асқақ екенін мойындауы. Балқожа тілмаштың сыйы. Композитор Зиновий Компанеец өзінің «Қазақ рапсодиясы» атты халық оркестріне арнап жазған шығармасында Біржанның «Жамбас сипар» әнін негізге алуы. Е.Брусиловскийдің операларында Біржан әндерін нотаға түсіріп, кеңінен пайдалануы. Біржан әндерінің капеллелық (сүйемелдеу жүреді деген мәнде) хорларда, оркестрлік нөмірлерде көптеп енуі. Біржан салдың өлеңдеріне өлмес ескерткіш жасаған қазақтың талантты композиторлары Мұқан Төлебаевтың рөлі. М.Төлебаевтың «Біржан-Сара» операсының маңызы. Либреттосын жазған академик Қажым Жұмалиевтың қазақ халқының басқа түскен қаралы күндерін бір Біржан салдың болмысымен шебер сипаттай алуы. Қорыта келгенде, «Біржантану» арнаулы курсы оқушылардың сал-серілік өнер арқылы эстетикалық тұшым алуына мүмкіндік береді. Мұнымен бірге сол кездегі қазақ халқының сән-салтанатты өмірінен рухани құндылықтар жиюына, мәдениетінің артуына жағдай жасалады. жүктеу/скачать 0.87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|