«Қазақстан республикасының Әкімшілік қҰҚЫҒЫ»

Әкімшілік іс жүргізудің түрлерінен әкімшілік процессуалдық қызметті топтастыруға сәйкес екі жинақталған топқа бөлуге болады:

а) рәсімдеушілік іс жүргізу

ә) юрисдикциялық іс жүргізу

Әкімшілік іс жүргізудің екі түрінің де кейбір ортақ жалпы белгілері бар. Олардың ішінде: жеке істерді көпшілігінде соттан тысқары жолмен шешу; әр түрлі көрінісі болатынзаңдық-биліктік негізі; әкімшілік-процессуалдық нормалармен (әр түрлі дәрежеде) реттелінгендігі, әкімшілік-процессуалдық қатынастар және принциптер, т.с.с.

Олардың арасындағы аса маңызды айырмашылықтары әкімшілік іс жүргізудің әр түрін сипаттағанда көрсетілетін болады.

1.Басқару аясындағы заңдылық. түсінігі, жүйесі.

2.ҚР ның заң шығауршы билік органдарның бақылауы.

1.Құқық қорғау тәсіл-материалды құқық категориясы,бұл нақты әрекеттін түрі,субьектілер үшін өздерінің құқықтары немесе басқа қөз-қарастарды қорғауға таңдалған .Мысалы,азаматтық құқықтарын қорғауда шағымданушы қолданылады,ҚРАК-9 бабы ;

-құқықты мойындау

-құқық бұзушылықтың алдындағы болған жағдайды қайта алу

-әрекеттерді кесу,құқықтың бұзатын немесе бұзулуы мүмкін қауіп төнгенде

-натураның міндетіне орындауды енгізу

-шығындар өтеу

-моралдық зиянды өтеу

-мәмілерді жарамсыз деп тану

-құқықтық қатынастарды өзгерету немесе тоқтату

-жарамсыз деп тану немесе қолдануға жатпайдыдеп заңнама актісінесәйкес мемлекеттік басқару органның немесе жергілікті өкілетті органның немесе атқарушы органның

-мемлекеттік органнан айыппұл өңдіру немесе лауазымды тұлғадан азаматқ немесе лауазымды тұлғаға құқықтарын жүзеге асыруда кедергі жасағаны үшін

Құқық қорғау тәсілі құқықтық норманы өңдеу кезеңінен тікелей тәуелді.Сондықтан барлық құқықтық қатынастың жалпы белгілері бойынша оларды келесідей жіктеуге болады.(азаматтық, қылмыстық,ісжүргізу)

1)құқық бұзушылықты алдын алу (профликатика,тиым салу шаралары,құқықтық пропаганда,заңдық түсіктер,заңды фактілерді тіркеу)

2)құқық бұзушылықты кесу және оның жағымсыз салдарын алдын алу ,жою(құқық бұзушы ұстау,қарсы әрекет тоқтату шараларын қолдану)

3)құқық бұзшылықты ашу және табу(жедел-іздестіру шаралары ,тексеру,орындаудың бақылау)

4)кінәлі табу(кінәні дәлелдеу)

5)кінәліні заңды жауакершілікке тарту(шара қолдану)

6) кінәліге жауакершілік шарасын қолдану(айыптау,әкімшілік,тәртіптік т.б)

7)субьектілердің құқық бұзушылығын қалпына келтіру

2.Құқықты қорғау түрлері-бұл категория іс жүргізу мінезделген.Ол субьекті мен құқық туралы сұрақты шешу тәртібінде таңдалған жолды бейнелейді.Түрлері әртүрлі болуы мүмкін жәнеде әрбіреуінің өзерекшеліктері бар.

Мысалы :құқықты қолдану түрлері

-қажетті қорғану

-мемлекеттік әкімшілік органдарының араласуы қажет(полиция,прокуратура,әкімшілік т.б)

-қоғамдық ұйымдарға араласу( кәсіп одақ комитеті,халықаралық және республикалық құқық қорғау ұйымдары,тұтынушылар құқығын қорғау одағы)

-соттық қорғау

-құқықтық көмек және қоз қарастар ұсыну

Соттық қорғау түрі азаматтық құқықтарды әмбебапты және сот торелігі арқылы жүзеге асады-ол мемлекеттік қызметтін арнайы құзіретті органы.

Пысықтау сұрақтары:

1Прокуратура органдарның заңдылықты жүргізу

2Сот органдарның тәуелсіздігі
Тақырып 16. Кеден ісін ұйымдастырудың әкімшілік –құқықтық негіздері

Мақсаты: Кеден ісі саласындағы әкімішілк басқаруды құқықтық реттеудің маңызы

1.Кеден ережелерінің бұзылуына тиесілі әкімішілк мәжбүрлеу шаралары.

2.Кеден ережелерін бұзғаны үшін әкімшілік жауапкершілік

Кеден органдарындағы қызмет

1. Кеден органдарындағы қызмет Қазақстан Республикасының заң актілеріне сәйкес кеден органдарының міндеттерін, құқықтарын және міндеттемелерін, сондай-ақ құқық қорғау органдарының функцияларын іске асыру жөніндегі кәсіби қызметті жүзеге асыратын Қазақстан Республикасы азаматтары мемлекеттік қызметінің арнаулы түрі болып табылады.

2. Кеден органдарында қызмет атқару тәртібі осы Кодекспен, осы Кодекске қайшы келмейтін бөлігінде Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасымен және Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет туралы заңнамасымен реттеледі.

 Жаңадан қабылданғандарды кеден органдарына қызметке қабылдау

Кеден органына қызметке орналасқан, жаңадан қабылданғандар уәкілетті орган белгілеген тәртіппен кеден бекеттерінде, кедендерде және уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінде міндетті тағлымдамадан өтеді.

Кеден органдарының міндеттері

Кеден органдарының міндеттері:

1) Қазақстан Республикасының кеден саясатын әзірлеуге және іске асыруға қатысу;

2) өз құзыреті шегінде Қазақстан Республикасының егемендігі мен экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету;

3) орындалуын бақылау кеден органдарына жүктелген Қазақстан Республикасының кеден және өзге де заңдарының сақталуын қамтамасыз ету;

4) Қазақстан Республикасының кедендік шекарасы арқылы өткізілетін тауарлар мен көлік құралдарына қатысты Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тарифтік және тарифтік емес реттеу шараларының сақталуын қамтамасыз ету;

5) сыртқы экономикалық және кеден ісі саласындағы өзге де қызметке қатысушылардың құқықтары мен мүдделерін қорғау;

6) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес кеден ісі саласындағы құқық бұзушылыққа қарсы күресу;

7) кедендік ресімдеу мен кедендік бақылауды жүзеге асыру және жетілдіру, сондай-ақ Қазақстан Республикасының кедендік шекарасы арқылы тауар айналымын жеделдетуге жәрдемдесетін жағдайлар жасау;

8) өз құзыреті шегінде валюталық бақылауды жүзеге асыру;

9) Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз ету және Қазақстан Республикасының кеден ісі саласындағы халықаралық шарттарын әзірлеуге қатысу; шет мемлекеттердің кеден және өзге де құзыретті органдарымен, халықаралық ұйымдармен кеден ісі мәселелері бойынша ынтымақтастықты жүзеге асыру;

10) бірыңғай бюджет саясатын іске асыруға, кеден органдарының материалдық-техникалық және әлеуметтік базасын дамытуға қатысу;

11) өз құзыреті шегінде ұлттық қауіпсіздікті қорғау, адамның өмірі мен денсаулығын қорғау, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі шараларды қамтамасыз ету;

12) Қазақстан Республикасының мемлекеттік (кедендік) шекарасы арқылы тауарлар мен көлік құралдарын өткiзу пункттерiнде радиациялық бақылау жүргізу;

13) Қазақстан Республикасының заң актілерінде көзделген өзге де міндеттерді орындау болып табылады.Кеден органдарының орналасатын жерлері 1. Кеден органдарының орналасатын жерлерін жолаушылар және тауарлар ағынының көлемін, жекелеген аймақтардың және (немесе) сыртқы экономикалық және өзге де қызметке қатысушылардың сыртқы экономикалық байланыстарының даму қарқынын негізге ала отырып уәкілетті орган белгілейді.

2. Осы баптың 3-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, кеден органдары тікелей кеден органдарына тиесілі үй-жайларда орналасады.

3. Кеден органдары осы Кодексте көзделген жағдайларда кедендік брокер, кедендік тасымалдаушы ретіндегі қызметті жүзеге асырушы тұлғаларға, уақытша сақтау қоймаларының иелеріне тиесілі кеден қоймасы және (немесе) еркін қоймалардың аумағында және (немесе) үй-жайларында, сондай-ақ кеден терминалдарының, әуежайлардың, порттардың, темір жол және автомобиль станцияларының, вокзалдарының және сыртқы экономикалық қызметке қатысушылардың аумағында және (немесе) үй-жайларында орналасуы мүмкін.

Мұндай жағдайларда қажетті аумақтар және (немесе) үй-жайлар кеден органдарына Қазақстан Республикасының азаматтық заңдарында көзделген тәртіппен шарт негізінде беріледі.

4. Кеден органдарына арналған жер учаскелері Қазақстан Республикасының жер заңдарына сәйкес жер пайдалануға беріледі.Кеден органдарының жауаптылығы

1. Кеден органдары Қазақстан Республикасының кеден заңдарын бұзғаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.

2. Кеден органдарының Қазақстан Республикасының заң актілеріне сәйкес келмейтін актілер шығаруы салдарынан келтірілген зиян Қазақстан Республикасының азаматтық заңдарына сәйкес өтелуге тиіс.Кеден органдары лауазымды адамдарының жауаптылығы Кеден органдарының лауазымды адамдары заңсыз шешімдер шығарғаны, әрекеттері (әрекетсіздігі) үшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес тәртіптік, әкімшілік, қылмыстық және өзге де жауаптылықта болады.

1.Кеден органдарныдағы әкімішілік басқару мәні

2Кеден органдарның әкімішілк басқарудың құқықтық реттелу жолдары

Практикалық сабақтар

Тақырып 1. Әкімшілік құқықтың пәні мен әдістері.

Әкімшілік құқықпен реттеленетін қоғамдық қатынастар тобы:Әкімшілік құқықтың әдісі.Құқықтық реттеу механизмі. Әкімшілік құқықтық нормалар және оларды қолдану түсінігі. Әкімшілік құқықтың қайнар көзі.Әкімшілік құқықтың жүйесі.

1ҚР ның Конституциясы 2007ж

2. Негізгі әдебиеттер

1.Карипова, А.И. Институт освобождения от административной ответственности и административного взыскания :Учеб. пособие.-Алматы:HAS,2005.-

2.Жетписбаев, Б.А. Административные правонарушения: опыт теории и практики .-Алматы, 2005

3.Административное право РК. Часть общая. – А., 1996

4.Административное право РК. Часть особеннная / Ред. Таранов А. – А., 1998

5.Кодекс об административных правонарушениях. – А., 2000

6.Ибрагимов Х. Административное право РК. – А., 2000

7.Жетписбаев Б. Административная ответственность. – А., 1999

8.Практикум по административному праву. – А., 1998

9.Бахрах Д. Административное право. – М., 1993

Ұсынылатын нормативтік актілер

1ҚР ның Конституциясы 2007ж

2.ҚР сының «ҚР сының Президенті туралы» Конституцяилық заңы//

2. Негізгі әдебиеттер

1.Карипова, А.И. Институт освобождения от административной ответственности и административного взыскания :Учеб. пособие.-Алматы:HAS,2005.-

2.Жетписбаев, Б.А. Административные правонарушения: опыт теории и практики .-Алматы, 2005

3.Административное право РК. Часть общая. – А., 1996

4.Административное право РК. Часть особеннная / Ред. Таранов А. – А., 1998

5.Кодекс об административных правонарушениях. – А., 2000

6.Ибрагимов Х. Административное право РК. – А., 2000

7.Жетписбаев Б. Административная ответственность. – А., 1999

8.Практикум по административному праву. – А., 1998

9.Бахрах Д. Административное право. – М., 1993

Атқарушы билік органдарының түсінігі мен құқықтық мәртебесі.Атқарушы билік органдары түсінігі.(орталық және жергілікті).Атқарушы билік аясында ҚР ның Президенттінің өкілеттіліктерінің жалп ымінездемесі.Қр ның Үкімет, оны ұйымдастыру және қызмет етунің құқықтық негізі.Атқарушы билік органдарынң орталық органдары.Жергілікті атқарушы органдар

Ұсынылатын нормативтік актілер

1ҚР ның Конституциясы 2007ж

2.ҚР сының «ҚР сының Президенті туралы» Конституцяилық заңы//

3.ҚР ның Үкіметі туралы заң 2006ж

2. Негізгі әдебиеттер

1.Карипова, А.И. Институт освобождения от административной ответственности и административного взыскания :Учеб. пособие.-Алматы:HAS,2005.-

2.Жетписбаев, Б.А. Административные правонарушения: опыт теории и практики .-Алматы, 2005

3.Административное право РК. Часть общая. – А., 1996

4.Административное право РК. Часть особеннная / Ред. Таранов А. – А., 1998

5.Кодекс об административных правонарушениях. – А., 2000

6.Ибрагимов Х. Административное право РК. – А., 2000

7.Жетписбаев Б. Административная ответственность. – А., 1999

8.Практикум по административному праву. – А., 1998

9.Бахрах Д. Административное право. – М., 1993
Тақырып 4. Мемлекеттік қызметшілердің әкімшілік-құқықтық мәртебесі.

Мемлекеттік қызметтің түсінігі, оның нормативтік құқықтық негіздері. Мемлекеттік қызмет қағидалары. Мемлекеттік қызметкерлердің түсінігі және олардың жіктелуі. Мемлекеттік қызметшілердің әкімшілік құқықтық мәртебесі. Құқықтары мен міндеттері, жауапкершілігі.

Ұсынылатын нормативтік актілер

1ҚР ның Конституциясы 2007ж

2.ҚР сының «ҚР сының Президенті туралы» Конституцяилық заңы//

3.ҚР ның Үкіметі туралы заң 2006ж

4.ҚР сы Президенттінің «ҚР сы шетел азаматтардың құқықтық мәртебесі туралы» 2000ж

2. Негізгі әдебиеттер

1.Карипова, А.И. Институт освобождения от административной ответственности и административного взыскания :Учеб. пособие.-Алматы:HAS,2005.-

2.Жетписбаев, Б.А. Административные правонарушения: опыт теории и практики .-Алматы, 2005

3.Административное право РК. Часть общая. – А., 1996

4.Административное право РК. Часть особеннная / Ред. Таранов А. – А., 1998

5.Кодекс об административных правонарушениях. – А., 2000

6.Ибрагимов Х. Административное право РК. – А., 2000

7.Жетписбаев Б. Административная ответственность. – А., 1999

8.Практикум по административному праву. – А., 1998

9.Бахрах Д. Административное право. – М., 1993

Ұсынылатын нормативтік актілер

1ҚР ның Конституциясы 2007ж

2.ҚР сының «ҚР сының Президенті туралы» Конституцяилық заңы//

3.ҚР ның Үкіметі туралы заң 2006ж

4.ҚР сы Президенттінің «ҚР сы шетел азаматтардың құқықтық мәртебесі туралы» 2000ж

2. Негізгі әдебиеттер

1.Карипова, А.И. Институт освобождения от административной ответственности и административного взыскания :Учеб. пособие.-Алматы:HAS,2005.-

2.Жетписбаев, Б.А. Административные правонарушения: опыт теории и практики .-Алматы, 2005

3.Административное право РК. Часть общая. – А., 1996

4.Административное право РК. Часть особеннная / Ред. Таранов А. – А., 1998

5.Кодекс об административных правонарушениях. – А., 2000

6.Ибрагимов Х. Административное право РК. – А., 2000

7.Жетписбаев Б. Административная ответственность. – А., 1999

8.Практикум по административному праву. – А., 1998

9.Бахрах Д. Административное право. – М., 1993

Ұсынылатын нормативтік актілер

1ҚР ның Конституциясы 2007ж

2.ҚР сының «ҚР сының Президенті туралы» Конституцяилық заңы//

3.ҚР ның Үкіметі туралы заң 2006ж

4.ҚР сы Президенттінің «ҚР сы шетел азаматтардың құқықтық мәртебесі туралы» 2000ж

2. Негізгі әдебиеттер

1.Карипова, А.И. Институт освобождения от административной ответственности и административного взыскания :Учеб. пособие.-Алматы:HAS,2005.-

2.Жетписбаев, Б.А. Административные правонарушения: опыт теории и практики .-Алматы, 2005

3.Административное право РК. Часть общая. – А., 1996

4.Административное право РК. Часть особеннная / Ред. Таранов А. – А., 1998

5.Кодекс об административных правонарушениях. – А., 2000

6.Ибрагимов Х. Административное право РК. – А., 2000

7.Жетписбаев Б. Административная ответственность. – А., 1999

8.Практикум по административному праву. – А., 1998

9.Бахрах Д. Административное право. – М., 1993

Ұсынылатын нормативтік актілер

1ҚР ның Конституциясы 2007ж

2. Негізгі әдебиеттер

1.Карипова, А.И. Институт освобождения от административной ответственности и административного взыскания :Учеб. пособие.-Алматы:HAS,2005.-

2.Жетписбаев, Б.А. Административные правонарушения: опыт теории и практики .-Алматы, 2005

3.Административное право РК. Часть общая. – А., 1996

4.Административное право РК. Часть особеннная / Ред. Таранов А. – А., 1998

5.Кодекс об административных правонарушениях. – А., 2000

6.Ибрагимов Х. Административное право РК. – А., 2000

7.Жетписбаев Б. Административная ответственность. – А., 1999

8.Практикум по административному праву. – А., 1998

9.Бахрах Д. Административное право. – М., 1993

Тақырып 8. Әкімшілік жауапкершілік.

Әкімшілік жауапкершілік түсінігі, ұғымы, негізгіб елгілері. әкімшілік құқық бұзушылық құрамы., жаза түрлері жазаны тағайындау, Кәмелетке толмағандардың жауапкершілігі.

Ұсынылатын нормативтік актілер

1ҚР ның Конституциясы 2007ж

2. Негізгі әдебиеттер

1.Карипова, А.И. Институт освобождения от административной ответственности и административного взыскания :Учеб. пособие.-Алматы:HAS,2005.-

2.Жетписбаев, Б.А. Административные правонарушения: опыт теории и практики .-Алматы, 2005

3.Административное право РК. Часть общая. – А., 1996

4.Административное право РК. Часть особеннная / Ред. Таранов А. – А., 1998

5.Кодекс об административных правонарушениях. – А., 2000

6.Ибрагимов Х. Административное право РК. – А., 2000

7.Жетписбаев Б. Административная ответственность. – А., 1999

8.Практикум по административному праву. – А., 1998

9.Бахрах Д. Административное право. – М., 1993

Тақырып 9. Әкімшілік процессуалдық қызмет.

Әкімшілік үрдіс. Мәні және түрлері.Әкімшілік юрисдикциялық өндіріс Тергеу, іс жүргізу сатылары, хаттама оның мәні.Атқарушылық өндіріс

Ұсынылатын нормативтік актілер

1ҚР ның Конституциясы 2007ж

2. Негізгі әдебиеттер

1.Карипова, А.И. Институт освобождения от административной ответственности и административного взыскания :Учеб. пособие.-Алматы:HAS,2005.-

2.Жетписбаев, Б.А. Административные правонарушения: опыт теории и практики .-Алматы, 2005

3.Административное право РК. Часть общая. – А., 1996

4.Административное право РК. Часть особеннная / Ред. Таранов А. – А., 1998

5.Кодекс об административных правонарушениях. – А., 2000

6.Ибрагимов Х. Административное право РК. – А., 2000

7.Жетписбаев Б. Административная ответственность. – А., 1999

8.Практикум по административному праву. – А., 1998

9.Бахрах Д. Административное право. – М., 1993

Тақырып 10. Мемлекеттік басқару аясындағы заңдылықты бақылау және қадағалау. Басқару аясындағы заңдылық. Түсінігі, жүйесі.ҚР ның заң шығауршы билік органдарның бақылауы. Атқарушы органдарның бақылауы.Сот билігі басқару заңдылығы. Прокурорлық қадағалау.

Тапсырма: Нормативтік құқықтық актімен жұмыс жасау

Ұсынылатын нормативтік актілер

1ҚР ның Конституциясы 2007ж

2. Негізгі әдебиеттер

1.Карипова, А.И. Институт освобождения от административной ответственности и административного взыскания :Учеб. пособие.-Алматы:HAS,2005.-

2.Жетписбаев, Б.А. Административные правонарушения: опыт теории и практики .-Алматы, 2005

3.Административное право РК. Часть общая. – А., 1996

4.Административное право РК. Часть особеннная / Ред. Таранов А. – А., 1998

5.Кодекс об административных правонарушениях. – А., 2000

6.Ибрагимов Х. Административное право РК. – А., 2000

7.Жетписбаев Б. Административная ответственность. – А., 1999

8.Практикум по административному праву. – А., 1998

9.Бахрах Д. Административное право. – М., 1993

Тақырып 11. Әкімішілік құқықтық режимдер.

Әкімшілік құқықтық режимдерінің түсінігі, түрлері.Төтенше жағдайдың құқықтық режимі.Ерекше жағдайдың құқықтық режимі.Соғыс жағдайының құқықық режимі.Әскери жағдай. Мемлекеттік шекараны қорғау режимі.

Ұсынылатын нормативтік актілер

1ҚР ның Конституциясы 2007ж

2.ҚР сының «ҚР сының Президенті туралы» Конституцяилық заңы//

2. Негізгі әдебиеттер

1.Карипова, А.И. Институт освобождения от административной ответственности и административного взыскания :Учеб. пособие.-Алматы:HAS,2005.-

2.Жетписбаев, Б.А. Административные правонарушения: опыт теории и практики .-Алматы, 2005

3.Административное право РК. Часть общая. – А., 1996

4.Административное право РК. Часть особеннная / Ред. Таранов А. – А., 1998

5.Кодекс об административных правонарушениях. – А., 2000

6.Ибрагимов Х. Административное право РК. – А., 2000

7.Жетписбаев Б. Административная ответственность. – А., 1999

8.Практикум по административному праву. – А., 1998

9.Бахрах Д. Административное право. – М., 1993

Өнер кәсіпті, энергетиканы мен сауданы басқарудың құқықтық ұйымдастыруышлық жүйесі. Қаржы және несиені мемлекеттік басқаруды құқықтық реттеу. Қаржлыық бақылау, қаржы полициясы.Табиғатты пайдалануды құқықтық реттеу және ресурстарды құқықтық қорғау.

Ұсынылатын нормативтік актілер

1ҚР ның Конституциясы 2007ж

2. Негізгі әдебиеттер

1.Карипова, А.И. Институт освобождения от административной ответственности и административного взыскания :Учеб. пособие.-Алматы:HAS,2005.-

2.Жетписбаев, Б.А. Административные правонарушения: опыт теории и практики .-Алматы, 2005

3.Административное право РК. Часть общая. – А., 1996

4.Административное право РК. Часть особеннная / Ред. Таранов А. – А., 1998

5.Кодекс об административных правонарушениях. – А., 2000

6.Ибрагимов Х. Административное право РК. – А., 2000

7.Жетписбаев Б. Административная ответственность. – А., 1999

8.Практикум по административному праву. – А., 1998

9.Бахрах Д. Административное право. – М., 1993