Ќазаќстан республикасыныѕ


тақырып. Қаржылық ресурстарды жоспарлау



бет55/62
Дата20.10.2022
өлшемі0.87 Mb.
#463062
түріЛекция
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   62
ОҚӘ Кәсіпкерлік қызмет негіздері пәні бойынша

5.2.тақырып. Қаржылық ресурстарды жоспарлау

Кәсіпорындардың тұрақты қызмет етуіне қажетті қаржыларды басқаруды ұйымдастыру жаңа әдістерді пайдаланусыз мүмкін емес. Кәсіпкерліктің тиімділігін арттырудың негізгі бағыттарының бірі фирмаішілік қаржылық жоспарлау мен бақылауды жетілдіру болып табылады.


Қаржылық жоспарлаудың басты мақсаты кәсіпорынның өзінің қарыздық және қор нарығының көздерінен тартылған ақшалай ағымдардың шамасын болжау негізінде қаржылық ресурстардың, капиталдың және резервтің мүмкін болатын көлемін анықтау болып табылады.
Аталған мақсат мыналарды қарастырады:

  • ең алдымен кәсіпорын өз қаражаттары есебінен кәсіпорынның өндірістік, ғылыми – техникалық және әлеуметтік дамуын қамтамасыз ету;

  • сату көлемінің мөлшерін көбейту және өндіріс пен айналым шығындарын төмендету есебінен пайданы арттыру;

  • кәсіпорын балансының қаржылық тұрақтылығын, төлемқабілеттілігін және өтімділігін қамтамасыз ету, әсіресе ірі масштабты инвестициялық жобаларды жүзеге асыру кезінде.

Қаржылық жоспар – бұл ағымдық (бір жылға дейінгі) және ұзақ мерзімді (бір жылдан астам уақытқа) кезеңге ақшалай қаражаттардың түсуі мен жұмсалуын сипаттайтын жоспардың қорытынды құжаты. Бұл жоспар болашақ ақшалай ағымдардың сапалы болжамына қол жеткізу үшін қажет.
Қаржылық жоспар өнімді өндіру, материалдық ресурстарды сатып алу, маркетинг, инвестиция, ғылыми зерттеу жоспарлармен тығыз байланысты.
Кәсіпорынның қаржылық жоспарының міндеті:

  • ортамерзімді қаржылық перспективаны болжау үшін. Ортамерзімді қаржылық жоспар әдетте, бір жылға жасайды және көрсеткіштер әр тоқсанға бөлу арқылы құрастырылады.

  • ағымдық табыстар мен шығындарды анықтау үшін. Жедел қаржылық жоспарды жылдың тоқсанына жасап, оны айлық жоспарға бөледі, ал айлық жоспардың негізінде онкүндік, бескүндік жоспарлар жасалынады.

Жоспарлау қағидалары кәсіпорындағы жоспарлау қымзетінің сипаты мен мазмұнын анықтайды, олар:

  1. Жүйелік жоспарлау қағидасы.

  2. Жеке бөлімшелердің жоспарларын қадағалау қағидасы.

  3. Қатысушылық қағидасы.

  4. Үздіксіздік қағидасы.

  5. Икемділік қағидасы.

  6. Нақтылық қағидасы.

Жалпы ережелерден шыға отырып, қаржылық жоспарлау қағидаларын келесідей түрлерге бөледі:

    1. Мерзімдердің қаржылық арақатынас қағидасы.

    2. Төлемқабілеттілік қағидасы.

    3. Капитал салымдарының рентабельділік қағидасы.

    4. Тәуекелдердің теңестірілген қағидасы.

    5. Нарық талаптарына икемделу қағидасы.

    6. Шекті рентабельділік қағидасы.

Жоспарлау үрдісі келесідей ерекшеліктерімен сипатталады:

  1. экстенсивтілігімен (әлеуметтік – саяси және экономикалық құбылыстардың кең көлемін қамтиды);

  2. интенсивтілігімен (жетілген техниканы қолдануды қарастырады);

  3. тиімділігімен (қорытындысында қаржылық басқару жүйесі қойған мақсаттарға қол жеткізуді білдіреді).

Қаржылық жоспарлауда келесідей тәсілдер қолданылады:

  1. Автоматты (алдыңғы жылдың берілгендері келесі жылға ауыстырылады. Егерде инфляция болған жағдайда, берілген көрсеткіштер инфляция коэффициентіне көбейтіледі.) Бұл әдіс ең қарапайым әдіс болып табылады және уақыт тапшылығы болған жағдайда қолданылады;

  2. Статистикалық (алдыңғы жылдардың шығындары жинақталып, алдыңғы жылдардың санына бөлінеді);

  3. Нөлдік базалы (мұнда барлық позициялар қайта есептелуі тиіс. Бұл әдіс нақты қажеттіліктерді ескереді және оларды мүмкіндіктерімен байланыстырылады).

Нарықтық экономика жағдайында жоспарлау, басқару функциясы ретінде экономикалық және әлеуметтік қызметтің жалпыға бірдей, барлық жақтарын қамтитын түрі болуы керек. Егерде жоспарлы экономикада қаржыларды жоспарлауда бөлу үрдістеріне көп көңіл бөлінсе, нарықтық экономика айырбас аясына көп көңіл бөледі. Бұл жағдайда ол арқылы тауарларды сату мен қызмет көрсету кезіндегі жұмсалған қажетті шығындар ескеріледі.
Сәйкесінше, нарықтық экономикада тауарларды сату мен қызмет көрсету барысында басымдыққа ие және анықтаушы байланыс тәсілі болып, өз механизмі бар нарық болып табылады. Оның құрамына ақша, баға, құн заңы, сұраныс пен ұсыныс заңдары кіреді. Нарықтық механизмінің мұндай табиғаты өнім өндіру мен айырбас нәтижелерін анықтау әдісінде болжауға жоспарлау элементтерін пайдаланады.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   62




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет