Ќазаќстан республикасыныѕ
Кәсіпкерліктегі лизингтік операциялар-
жүктеу/скачать 0.87 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар
| Кәсіпкерліктегі лизингтік операциялар-Кәсіпорындар үшін қазіргі таңда лизингтік операциялар біршама қызығушылық тудырады.
Лизинг негізгі құралдарды иемденуге жұмсалған шығындарды қаржыландырудың тиімді нысаны болып табылады. Лизингтік қызмет – бұл мүлікті алу мен оны лизингке беру бойынша инвестициялық қызмет. Лизинг – лизинг келісімшартын жүзеге асыру үшін, оның ішінде лизингтік затты алу мақсатында экономикалық және құқықтық қатынастардың жиынтығы (14 - сурет). 14 - сурет – Лизинг кәсіпорын өнімін өткізу түрі ретінде Лизинг заты кез – келген күнделікті тұтынылмайтын заттар болып табылады. Оның ішінде кәсіпорындар мен басқа да мүлік кешендері, үйлер, ғимараттар, құрал – жабдықтар, көлік құралдары және кәсіпкерлік қызмет үшін қолданылатын басқа да жылжымалы мүліктер бар. Жер участкелері мен басқа да табиғи объектілер, сонымен қатар еркін айналым үшін қазақстандық заңнамалармен тыйым салынған немесе ерекше айналым тәртібі белгіленген мүлік лизинг заты бола алмайды. Лизинг субъектілері болып келесілер табылады: лизинг беруші – лизинг мәмілесін жүзеге асыру барысында тартылған немесе өз қаражаттары есебінен мүлкі иеленіп оны лизинг заты ретінде лизинг алушыға белгілі бір ақы үшін, белгілі бір шарттар мен мерзімге уақытша пайдалануға беретін немесе лизинг алушыға өту немесе өтпеу арқылы лизинг затына деген меншік құқығын беретін заңды немесе жеке тұлға; лизинг алушы – лизинг келісімшартына сәйкес лизинг затын белгілі бір ақы үшін, белгілі бір мерзім аралығына мен белгілі бір шарттар бойынша уақытша пайдалануға және лизинг келісімшартына сәйкес пайдалану үшін қабылдауға міндетті болатын жеке немесе заңды тұлға; лизинг мүлкін сатушы (жабдықтаушы) – лизинг берушімен жасалған сату-сатып алу келісімшартына сәйкес, белгілі бір мерзімде лизинг заты болып табылатын ,онымен өндірілетін (сатып алынатын) мүлікті лизинг берушіге сататын жеке немесе заңды тұлға. Сатушы, сату – сатып алу келісімшартының шарттарына сәйкес, лизинг затын, лизинг алушыға немесе лизинг ұсынушыға беруге міндетті. Сатушы бір мезгілде бір лизингтік құқықтық қарым – қатынас шегінде лизинг алушы ретінде шығуы мүмкін. Лизинг субъектілерінің барлығы Қазақстан Республикасының резиденттері болуы немесе болмауы мүмкін. Лизинг, кәсіпорынға ақша айналымында ұзақ мерзімді негізде басқа кәсіпорынның қаражаттарын пайдалануға мүмкіндік береді. Қаржыландырудың аталған нысаны үшінші тарап үшін мүлікке деген меншік құқығын иемденетін және оны белгілі бір мерзімге жалға беретін лизингтік компания арқылы жүзеге асырылады. Кәсіпорындарды техникалық қайта жарақтандыруда да лизингі ерекше рөл атқарады. Өткізу мерзіміне байланысты келесідей лизинг түрлерін бөліп көрсетуге болады: ұзақмерзімді лизинг – үш жыл және одан астам мерзімде жүзеге асырылатын лизинг; ортамерзімді лизинг – 1,5 - 3 жыл аралығында жүзеге асырылатын лизинг; қысқа мерзімді лизинг – 1,5 жылдан аз уақыт аралығында жүзеге асырылатын лизинг. Лизингті сатып алуды ұзақ мерзімді несиелеу нысаны ретінде қарастыруға болады. Лизингтік компания өз қаражаттары есебінен лизинг алушының тапсырысы бойынша негізгі құралдардың құнын толығымен төлейтіндіктен, сатып алу затына деген меншік құқығы соған өтеді. Жалға алушы – кәсіпорын үшін, мәмілеге лизингтік компанияны тарту қажеттілігі негізінен, негізгі құралдарды иемдену үшін қаржы ресурстарының болмауымен және ұзақмерзімді ссудаларды алу қиындығымен байланысты туындайды. Лизинг негізгі құралдарды тиімді пайдалануды ынталандырады және орнатылмаған құрал – жабдықты, оны тиімсіз пайдалануды болдырмайды. Өйткені лизинг затын іске қосудан түсетін табыс жалға алу ақысын қосқандағы барлық шығындарды өтеп, пайда әкелуі керек. Лизинг беруші мен лизинг алушының арақатынастары лизинг келісімшартымен анықталады. Ол уақыт мерзіміне байланыссыз жазбаша түрде жасалады. Лизинг келісімшарты келесідей маңызды мәліметтерді қамтуы керек: лизинг затының толық сипаттамасы; берілетін меншік құқықтарының көлемі; лизинг затын беру тәртібі мен орнының атауы; лизинг келісімшартының уақыт мерзімін көрсету; лизинг затының баланстық есебінің тәртібі; лизинг затын ұстау мен жөндеу тәртібі; кешенді лизинг келісімшарты негізінде лизинг берушімен ұсынылған қосымша қызметтер тізімі; лизинг келісімшартының жалпы сомасын және лизинг берушінің сыйақы мөлшерін көрсету; есеп айрысу тәртібі (төлемдер графигі); лизинг келісімшартымен байланысты тәуекелдерден лизинг затын сақтандыруға деген лизинг берушінің немесе лизинг алушының міндеттерін анықтау; тараптардың міндеттері мен жауапкершілігі. Лизингтік келісімшарттың маңызды шарты лизингтік төлемдер сомасы болып табылады, ол мыналардан тұрады: келісімшарт мерзімін қамтитын, кезеңдегі мүлік амортизациясы; несиелік ресурстарды қолданғаны үшін лизинг берушіге төленетін сома; лизинг берушіге комиссиялық сыйақы; лизингтік мүлік, лизинг берушімен сақтандырылған жағдайдағы сақтандыру үшін төленетін сома; келісімшартпен қарастырылған лизинг берушінің қосымша қызметтері үшін ақысы; қосылған құн салығы; лизинг берушімен төленген, лизинг келісімшарты бойынша берілетін мүлік салығы; лизинг берушінің инвестициялық шығындар сомасы; лизинг келісімшартымен қарастырылған лизинг берушінің басқа да шығындары. Лизингтің тартымдылығы кәсіпорынның құрал – жабдық сатып алу үшін бір мезгілде өз қаржылық ресурстарын жұмсамайтындығында. Өйткені банктер оны өз қаражаттары есебінен сатып алады. Банктер ақырында құрал – жабдықты сатып алуға деген бастапқы шығындардан жоғары болатын жалға беру ақысы түрінде табыстар алады. Қаржылық лизинг (мерзімі 5-10 жыл) кәсіпорынды ұзақмерзімді несиелеу нысанын сипаттайды. Сонымен қатар қарапайым ссудаға қарағанда оның бірқатар артықшылықтары бар. Ол несиені ұсыну мен өтеудің шектеулі мерзімдерімен байланысты. Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар: Кәсіпкерлік қызметті қаржыландырудың ішкі көздеріне не жатады? Шаруашылық жүргізу субъектісінің қаржылық қатынастарын сипаттап беріңіз. Кәсіпорынның қаржы ресурстарының құрамын ашып көрсетіңіз. Басқару жүйесі ретіндегі қаржы менеджментінің мазмұны неде? Қаржылық жоспарлаудың мазмұны. Кәсіпкерлік қызметті қаржыландыру. Кәсіпкерліктегі факторингтің мәні неде? Жеткізуші үшін факторингтің артықшылықтары неде? жүктеу/скачать 0.87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|