БАҒдарламасы қарағанды қ., 2015 бағдарламаның паспорты 4

2.1.1.2.3.1. Өңдеу өнеркәсібі

Қарағанды облысының еліміздің өңдеу өнеркәсібіне ішкі жалпы өнім үлесі бойынша 2014 жылы 1 орын алды, үлесі 19%. Аталған қызметтегі жоғары индекс (2,43) өңдеу өнеркәсібінің аймақтың әлеуметтік –экономикалық жағдайында құрылым құрушы әсерін көрсетіп отыр:

• 
  Қарағанды облысының ЖӨӨ құрылымында өңдеу өнеркәсібі секторына неғұрлым үлкен үлес келеді 66,8% (789 859,70 млн. теңге );
  
• 
  Өңдеу өнеркәсібі облыстағы негізгі инвестицияны тұтынушы болып саналады 26% (108 355,27 млн. теңге ) негізгі капитал инвестициясы;
  
• 
  Өңдеу өнеркәсібінде 14,2% (98,47 мың адам) жұмыс істейді ол барлық облыстағы экономикалық белсенді тұрғын санынан алғанда немесе 18,1% жергілікті қала тұрғындары айырмашылығында ұқсас көрсеткішпен алғанда.
  

• 
  Әлемдегі бірінші құрыш өндіретін ірі металлургия трансұлттық компания ArcelorMittal (АҚ «АрселорМиттал Темиртау»), ол Қарағанды облысындағы шахта бассайндері мен толығымен металлургиялық циклдағы кәсіпорындарға ие, ЖЭО, өндірістік қосалқы және қызмет көрсетуші инфрақұрылымдары;
  
• 
  Көппрофильді таукен-металлургиялық кәсіпорын ЖШС «Корпорация «Қазақмыс», аяқталған өндіріс циклын көрсетеді және бірнеше зауыттар мене кеніштерді және энергия нысандарын біріктіреді.
  

Өңдеу өнеркәсібі өндірісінің көлемінің динамикасы 2013 жылдан 2014 жылы тұрақты болған жоқ (5 кесте қараңыз).

Өңдеу өнеркәсібінің негізін мыналар құрап отыр: металлургия өндірісі (68,3%), машинажасау (6,8%) және басқа да металл емес өнім (4%).

• 
  металлургия өндірісі үлесі 71,1% ден 68,3% қысқарды,
  
• 
  машинажасау үлесі артты 5,8% ден 6,8% дейін, химиялық өндіріс артты 2,3% ден 3,6% дейін.
  

Металлургия саласы негізін қара металлургия, негізгі бағалы және түсті металл өңдеу және метал құю құрап отыр (7 кесте қараңыз).

2013 жылдан 2014 жыл аралығында өндіріс динамикасының төмендеуі байқалды, ол әлемдегі бағалы және түсті металдар құнының түсуіне байланысты болды.

Нәтижесінде 2014 жылы түсті металлургия өндірісі қуаты мамандандырылған кәсіпорындарда барлығы 40-60% әрекет етті. Бірнеше өндірісте жоғары немесе шекті жүктеме байқалды. Барлық қара металлургия түрі өндірісі 70% артық анықталған қуатын пайдаланды;

Мынаны айта кету керек, жыл бойы кәсіпорын шөген, алтын, рафинирленген мыс өндіріс қуатын арттырды. Басқа да түсті металл түрлері бойынша қуат көлемі өзгеріссіз қалып отыр.

Металлургиялық өндіріс көлемі бойынша Қарағанды облысы Орталық Шығыс макроаймақ бойынша алдыңғы қатарда.

Машинажасау саласы Қарағанды облысында басымдықты қарқынды дамып келе жатқан салалардың бірі әлеуеті жоғары. Саланың өндіріс көлемі 2014 жылы аумақтағы жалпы өңдеу өндірісінің жалпы көлемінен 6,8% құрады және 64 795 млн. теңгені құрады, ол 2013 жылғы көлеммен салыстырғанда 17,5% көлемге артық. 2015 жылы өндірістің өсу қарқынының баяулауы көрсетілген.

2014 жылы машинажасау саласы облыста 3 112 млн. теңгеге инвестицияланды , оның ішінде:

• 
  Машина жөндеу мен құрылғы салуға 1 660,6 млн.теңге (53,4%);
  
• 
  Электр құралдырын өндіруге – 573,5 млн.теңге (18,4%);
  
• 
  Автокөлік құралдарын, , трейлерлер мен жартылай прицептер (тіркемелер) өндіруге – 26,5 млн.теңге (0,8%);
  
• 
  Машина және құрал өндіруге, басқа санатқа кірмейтіндер өндірісі – 852,0 млн.теңге (27,4%);
  
• 
  Басқа да көлік құралдары өндірісі – 0,258 млн.теңге.
  

2013 және 2014 жылдары ҚИИДМБ (қарқындатылған индуст. инновац. мем. бағд.) жүзеге асыру аясында машинажасау саласында 5 жоба іске қосылды жалпы бағасы 2 182 млрд. теңге және 283 жаңа жұмыс орындары ашылды.

Машинажасау саласындағы облыста әрекет етіп отырған негізгі кәсіпорындар: ЖШС «МашЗавод №1», ЖШС «Пархоменко атындағы Қарағанды машинажасау зауыты», «Қарағанды құю-машинажасау зауыты» - «Қазақмыс» корпорация филиалы, ЖШС «КарГорМаш», ЖШС«НПФ «Технология», ЖШС «Kazcentrelectroprovod», ЖШС«Кұрылысмет».

Облыста Қарағанды машинажасау консорциумы құрылған, ол таушахталық құралдарды дамытумен айналысады.

Өңдеу өндірісіндегі жеңіл өнеркәсіп өнімі көлемі 1% (0,4% - 0,5%).

Жеңіл өнеркәсіп өнімі индексі 2014 жылы 112,2% құрады, ол 2013 жылғымен салыстырғанда сала ішілік сала мынаны құрады: мата өнімін өндіру – 194,7%, киім өндірісі – 94,2%, тері өнімдерін өндіру– 105,4%.

Өсу дайын мата құралын шығаруды арттыру есебінен қамтамасыз етіліп отыр, киімнен басқа (125%), сыртқы киім басқа да киімдер, трикотаждан басқа (918,4%), аяқ киім спорттықтан басқа қорғаныс және ортопедиялық (105,4%). Алайда 2015 жылдың басынан тамызға дейін жеңіл өнеркәсіптегі НКИ төмендеп, 94,7% құрады.

• 
  Мата құралы өндірісіне 17,5 млн. теңге (НКИ – 31,4), оның ішінде киім өндірісі – 76,2 млн. теңге (НКИ – 77,1%.),
  
• 
  Тері және оған жататын өнім өндірісі 488,2 млн. теңге.
  
• 
  Бүгінгі күні негізгі өндірісті мемлекеттік тапсырыс бойынша шағын кәсіпорындар атқарып отыр және жеке фирмалар арнайы киім мен арнайы аяқ киім өндіру номенклатурасы бойынша тапсырыспен ақтарып отыр, ЖШС «Temirtauassociatesandancillaries», ЖШС «ЮтарияLtd», ЖШС «Саран тігін-трикотажды фабрикасы «GalexPlus», ЖШС «Азия-Тех».
  

2014 жылы аймақта кальций карбиді шығарудың артуы байқалды (НКИ – 122,4%) ЖШС «ТЭМК», азотты, минералды немесе химиялық тыңайтқыштар өнімі (122,7) АҚ «АрселорМиталл Теміртау».

Химиялық өндіріс өнімдері таукенөндірісі және металлургия өндірісіне арналған (қышқыл, газ, жарылғыш құралдары және басқалар).

Кесте 11

Негізгі химиялық өнім тұрлерін өндіру

Химия өнімі түрлерін өндіру динамикасы 2013-2014 жылдары тұрақты емес болды. 2014 жылы анықталмаған және анықталған құрамдағы карбидтер шығару 22,3% болды, күкірт қышқылы моногидратта өндірісі 1,8%, полимер негізіндегі бояу мен лак өндірісі төмендегені байқалды 13,9%. НКИ қаңтар – қыркүйекте 2015 жылы 139,9% болды, 112,2% және 54,3%, тиісінше болды.

Химиялық өндірістің сала ішілік сала кәсіпорындары мыналар болып табылады: ЖШС «Теміртау электрометаллургиялық комбинат» (карбид, ферросиликомарганц өндіру), ЖШС «Трек» ( пластикалық май өндірісі), АҚ «Максам Қазақстан» (жарылғыш құралдар өндірісі), ЖШС «Эгофом» (пенополиуретана эластикалық (поролон) өндірісі).

Кальций карбиді өнімі технологиясы тиісті түрде жоюды қажет ететін кондициялық емес фракцияның түзілуін меңзейді, осыған байланысты рейнтирленген өнімді импорталмастырушы экспортталған өнім шығару жоспарлынып отыр: винилбутилді эфир, винилин, винипол, тұрмыстық химия өнімі, малеин ангидрид, байытылмаған полиэфир шайыры, болашақта синтетикалық кәушік. Осы жобаларды жүзеге асырудың мультипликативті тиімділігі бар аталған өнім химия, таукен-металлургия, құрылыс және басқа да салаларда пайдаланылады.

2014 жылы салаға 1,11 млрд. теңге сомасында инвестиция салынды, оның ішінде негізгі химикаттар өндірісіне, тыңайтқыштар өндірісіне және азоттық қоспалар өндірісіне, пластмасс және синтетикалық кәушік өндірісіне бірінші формада 1,03 млрд.теңге немесе 92% жалпы инвестиция сомасынан.

Фармацевтикалық өндіріс

Өңдеу өндірісі құрылымында фармацевтикалық өнім аз үлесті алып отыр– 0,1%.

Жалпы алғанда салада өндірістік физикалық көлемінің артуы байқалуда: Өсу дәрі шығаруды арттыру арқылы қамтамасыз етілген (123,9%) ЖШС «Медком - 2030» ЖШС «Фармация 2010». Облыста ЖШС «Қарағанды фармацевтикалық комплекс» әрекет етіп отыр, ол негізінен бірегей дәрілік препараттарды шығаруға мамандандырылған, өсімдік шикізатынан өндіреді және Қарағанды қ. маңында екі цехы бар.

2014 жылы фармацевтикалық салаға 4 167,9 млн. теңге инвестицияланған. Индустриализация Кратасы шегінде жоба жүзеге асырылуда, ЖШС «Қарағанды фармацевтикалық комплексте» - «Қарағанды фармацевтикалық кешенінің үшінші кезегін салу» (жоба бағасы 650 млн. теңге , 150 жаңа жұмыс орны).

Индустриализация Картасы аясында 2015 жылы Қарағанды қаласында Қарағанды фармацевтикалық кешенінің үшінші кезегін салу жалғасуда, жалпы бағасы 6 800 млн. теңге жобалық қуаты 4 млн. орама жылына.

Кесте 12.

Қарағанды облысының фармацевтикалық өндірісінің негізгі экономикалық көрсеткіштері

Басқа да металл емес минералды өнім өндірісі 2013 жылдан 2014 жыл аралығында 2015 жылдың 9 ай қорытындысы бойынша төмендеді..

• 
  Инвестицияның үлесі негізінен цемент өндіруге, әк пен штукатурка өндірісіне бағытталды (80,1%),
  
• 
  11,7% - құрылыс мақсатындағы бетон құралын, цемент және гипс өндіру,
  
• 
  Басқа үлес абразивтік құралға және басқа да металл емес минералды өнім өндіруге келеді (7,4%) және тас өңдеу, әсемдеу және кесуге келеді (0,5%).
  

2015 жылы брусчатка, құрылыс материалдарын және инертті шаң өндіру бойынша жобалар іске қосылды (Шахтинск қ.) компания ЖШС «Казстроймарт 2050» жалпы бағасы 490 млн. теңге. Жоспарланған жобалық қуаты 32 тонна, брусчатка жылына 118 жұмыс орны құрылады. Сонымен қатар, Теміртау қ. « Металл құралдарын шығаруға арналған цех салу» жобасы сомасы 302,1 млн.теңге, 20 жұмыс орны.

Сала қызметі сонымен қатар тоқтап тұрған қуаттың қосылуы арқылы да жандануы жоспарланып отыр. Атап айтқанда 2016 жылы тоқтап тұрған кәсіпорын «Теміртау кірпіш» ЖШС жандандыру жоспарланып отыр (Теміртау қ.) бос және жақбеттеуге кірпіш шығару қуаты жылына 35 млн.дана кірпіш.