БАҒдарламасы қарағанды, 2010 мазмұны №

Бағдарламаның (2011-2013ж.ж) бірінші кезеңінде тұрғындар денсаулығының негізгі көрсеткіштерінің позитивті динамикасы бірнеше іс-шаралармен қамтамасыз етіледі, медицина ұйымдарын одан әрі жетілдіру, медициналық кадр тапшылығын азайту (оның ішінде ауылдық жерлерде). Ересектер мен балалар арасында алты түрлі ауруды ерте анықтау бойынша скринингтік бағдарламаны іске асыру одан әрі жалғастырылады. Қан айналымы ауруы, жатыр мойнағы мен әйел төсінің ісігі, эндокриндік аурулар ( диабет), жұқпалы аурулар ( ересектер мен балалар вирустық гепатиті), глаукома және есту ағзалары бойынша балалар аурулары. Жыл сайын тұрғындарды қамту арттыру 30% -ды құрайды.

Мамандандырылған медициналық көмекті жетілдіру және дамыту одан ары жалғастырылуда, соның ішінде облыстың көп салалы ауруханаларда жүзеге асуда. Геронтологиялық қызметті, паллиативті көмек көрсету қызметін (мейірбикелік күтім жасау ауруханалары, хоспистер), сауықтандыру және оңалту бойынша қызметтерді жетілдіру және дамыту одан ары жалғасын табуымен, кәсіптік аурулардың диагностикасы мен емдеуі жақсарады. Тұрғындардың денсаулығын қорғау мәселесі бойынша ведомствоаралық өзара әсерді күшейту жолымен әлеуметтік маңызы бар аурулардың ауыртпалығын азайту және облыс тұрғындарының орташа өмір сүру ұзақтығын 70 жасқа дейін ұзарту көзделеді.

Екінші кезеңді ( 2014-2015жж.) іске асыру кезінде стратегиялық мақсатқа жетуге бағытталған іс-шаралар өткізіледі, атап айтсақ, аурудың алдын алу бойынша белсенді жұмыс (оның ішінде әлеуметтік маңызы бар аурулар), салауатты өмір салтын насихаттау, санитарлық –эпидемиялогиялық көркеюді қамтамасыз ету, денсаулық сақтау саласында медициналық көмек көрсету сапасын арттыруды болжайтын басқару жүйесін жетілдіру мыналар:

• 
  сапалы медициналық білім беру,
  
• 
  дәрігер кадрларының біліктілігін арттыру,
  
• 
  медицина мекемелерінің материалдық –техникалық базасын жақсарту және уақтылы медициналық және технологиялық құрал- жабдықтарды жаңарту,
  
• 
  қажетті дәрілермен қамтамасыз ету.
  

Жүкті әйелдерді ерте есепке алу ( 12 аптаға дейін) патронаждау және репродуктивті жастағы әйелдерге ай сайын мониторингі жүргізу бойынша және де амбулаториялық –поликлиникалық мекемелердегі дәрігер қабылдауына дейінгі бөлмелер жұмысы арқылы іске асады.Ана қауіпсіздігі принципі бойынша жүкті әйелдерді оқыту жұмыстары бойынша амбулаториялық –поликлиникалық және босандыру ұйымдары деңгейінде жалғасады. Пневмококты жұқпадан 5 жасқа дейінгі балалар сырқаттанушылығы пен өлім –жетімін азайту үшін 2012 жылдан бастап, облыста ауруға қарсы иммундау (вакцинация жасау) бойынша пилоттық жобаны іске асыру басталады. Сонымен қоса амбулаториялық –поликлиникалық ұйымдарда антенальды күтім жасау мәселесі бойынша және кеңес беру, балаларды ерте жастан бастап бақылау ( қауіп белгілерін көріп-білуге ата-аналарды оқыту), тек ана сүтімен тамақтандыруға ынталандыру мақсатында «дені сау балаға» бөлме желісін кеңейту жоспарлануда. Әйелдер мен балаларды тегін йод және темір препараттарымен, оқушыларды ыстық тамақпен қамту арқылы микронутриенттер тапшылығына байланысты аурулар деңгейі азаяды.

Медициналық көмек пен психологиялық қолдауды көрсетумен жасөспірімдер қызметін дамыту жалғасады. Аурулардың түрі бойынша, диспансерлік және жеткіншектердің физикалық дамуын есепке алу бойынша әрбір амбулаториялық- поликлиникалық мекемелерде жасөспірімдер бөлмесі жұмыс істейді.

Әйелдердің қатерлі ауруларын бастапқы кезеңінде анықтауды ұлғайту мақсатында маммографиялық және цитологиялық скринингпен қамту арттырылады. Үкіметтік емес ұйымдармен өзара байланыса отырып, әртүрлі жастағы топтарға көрсетілген зерттеу түрлерінен өту қажеттілігі туралы хабарларды көбейту қажет. Ауыл медицина мекемелеріне төс ісіктерінің пайда болуын диагностикалау мақсатында жаңа медициналық аппарат (маммография) сатып алу көзделіп отыр. Осының нәтижесінде ауыл тұрғындарын үнемі және уақтылы диагностикалау қамтамасыз етіледі.

Жыл сайын әйелдер мен балаларды профилактикалық қарау жолымен диспансерлік байқау тобын қалыптастыру жалғасады. Тегін және жеңілдікпен берілетін дәрілік заттарды қаржыландыру көлемін жыл сайын өсіре отырып, диспансерлік бақылау тобы қажетті дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етіледі.

Әлеуметтік маңызы бар аурулар бойынша жағдайды жақсарту үшін, қан айналымы жүйесі бойынша ауруды уақтылы және ерте анықтау үшін БМСК мекемелерінің материалдық- техникалық базасын жақсарту және туберкулезге қарсы медициналық мекемелерді қосымша жабдықтау жоспарлануда.

2011-2015жж. аралығында алыс қалалар мен аудандарда (туберкулезді, жүрек-тамыр және эндокринді аурулар) «жаппай» қарау әдісі бойынша ауруларды диагностикалау үшін жылжымалы диагностикалық және флюрокешендер сатып алынады. Скринингтік қараумен тұрғындарды қамтуды арттыру заманауи лабораториялық зерттеу әдісітерін қолдану мен лабораториялық қызметті орталықтандыру арқылы жоспарлануда. Әлеуметтік маңызы бар аурулар бойынша скринингтік алдын ала қарауды іске асыру ауруды ерте анықтап және емдеуін қамтамасыз етеді. Медициналық ұйымдарда, амбулаториялық және стационарлық деңгейде негізгі әлеуметтік маңызы бар ауруларды оңалту хаттамалары, халықаралық стандарттар мен әдістемелер енгізілуі жалғасады. Ісік ауруының алдын-алу, ауруларды емдеу бойынша стационарды алмастыру технологиясы кең көлемде қолданыс табады. Облыстың шалғай аудандарына облыстық медицина ұйымдарының бір бағыттағы мамандарының көшпелі бригадасының жұмысы ұйымдастырылады. БМСК ұйымдарында, салауатты өмір салтын қалыптастыру орталықтары арқылы, үкіметтік ұйымдар мен бұқаралық ақпарат құралдарын тарта отырып, ақпараттық –білім беру материалдарын тарату жолымен ісік аурулардың белгілері, орналасуы туралы ақпараттандыру арттырылады. Әлеуметтік маңызы бар аурулар – жүрек- тамыр аурулары, онкопатология, туберкулез, психикалық және эндокринді аурулармен ауыратын науқастар электронды регистрін жасау жалғастырылады. Амбулаториялық-поликлиникалық ұйымдарда емделушілер мектебі және «Артериалды гипертония мектебі», «Қан диабеті мектебі» бастамашыл клубтары және т.б өз аяларын кеңейтеді.Кардиология қызметінің дамуы жалғасады – интервенциялық кардиология, кардиохирургия және аритмология. Жүрек ауруларын хирургиялық түзету бойынша тұрғындарды қамту саны өседі.

Туберкулез ауруынан өлім-жетімді азайту үшін, қазіргі заманғы туберкулезге қарсы антибактериалдық құралдар қолданылатын, «DOTS+» бағдарламасын іске асыру жалғасады. Кезең кезеңмен туберкулезбен ауыратын науқастарға медициналық көмек көрсету жүйесі қалыптастыру жалғасады. 2011 жылдан бастап ересектерге арналған туберкулезге қарсы санаторий өз жұмысын бастайды, сондай-ақ туберкулез ошағынан тұрғындардың, балалардың оқшаулануын толық қамтуды және санаториялық –курортық еммен қамтамасыз етілуі қажет. Ведомствоаралық өзара еңбекпен қамтамасыздандыру мен әлеуметтік бағдарлама басқармасы, облыс ІІБ, ТҮКШ , жергілікті атқару органдары мен үкіметтік емес ұйымдар арасындағы белсенді ведомствоаралық әрекет туберкулезбен ауыратын науқастардың өмір сүру жағдайын жақсартуға бағытталады.

АҚТҚ шоғырландыру кезеңінде таралмауы мақсатында сенім пункттері мен анонимді кеңес беру бөлмелер желісін (тұрғындардың қолжетімділігін қамтамасыз ету) кеңейту жоспарланған, сонымен бірге анонимді тестілеу мен кеңес беруде 15-49 жастағы тұрғындарды қамту деңгейі 30% кем болмайды. Алмастырушы методонды терапиямен инъекциялық есірткі тұтынушылар көптеп қамтылады. Үкіметтік емес ұйымдармен өзара әрекет жасау арқылы әлеуметтік жарнамалар ілу жолымен тұрғындардың хабардар болуын арттыру бойынша жұмыстар жүргізу жалғастырылады. АҚТҚ антиретровирусты терапиямен өмір сүретін тұлғаларды толық қамту жоспарланған. Медициналық ұйымдарда АҚТҚ –жұқпасын гемотрансфузиялы және вертикалды тарату жолының алдын алу бойынша жұмыс жалғасады. АҚТҚ –жұқпасын жұқтыру қауіпі бар тұлғаларды, жанасудан кейінгі алдын алу өткізу қамтамасыз етіледі. Үкіметтік емес ұйымдар іске асыратын, АҚТҚ алдын алу бойынша жобаны қолдауға әлеуметтік мемлекеттік тапсырысты көбейту жоспарланған.

Амбулаториялық деңгейде қан диабетімен, қан айналымы жүйесімен, онкологиялық және психикалық аурулармен, АҚТҚ/ ЖҚТБ , туберкулезбен ауыратын науқастарға және т.б. тегін және жеңілдікпен дәрілік заттармен қамтамасыз етілуі жалғастырылады. Жыл сайын көрсетілген іс-шараларды қаржыландырылуын арттыру, БМСК ұйымдарында дәріхана желілерін кеңейту қажетті дәрілік заттардың қолжетімділігін қамтамасыздандырады.

Үлкен травматизм мен өлім- жетімге әкеп соқтыратын, көлік оқиғалары кезінде медициналық көмекті уақтылы көрсету үшін жол учаскелері медициналық ұйымдарға бөлініп беріледі. Жедел медициналық көмек бригадалары мен санитарлық көлік транспорттары және GPS навигациясы жабықталады (жергілікті бюджет есебінен). Шұғыл әрекет ету қызметінің мамандарын алғашқы шұғыл медициналық көмек көрсету бойынша оқыту жалғасады ( полиция, өрт сөндіру бригадалары, төтенше оқиға бөлімшелері). Медициналық ұйымдарды арнай көлікпен- реанимобильдермен қамтамасыз ету жалғасады. Облыстық травмотология және ортопедия орталығы, облыстық медициналық орталық базасында тірек-қимыл аппаратының және нерв жүйесінің жарақатын алған науқастардың көпшілігі реабилитациядан өтеді және жұмыс қабілеттіліктері қайта қалпына келтіріледі.

Ірі өнеркәсіптік кәсіпорындарда кәсіби аурулар мен олардың салдарынан мүгедекке айналу деңгейін төмендету мақсатында медициналық пункттер, медициналық көмек көрсетудің цехтық қызметтерін ашу жалғасады. Зиянды еңбек жағдайларында жұмыс істейтіндерді сапалы медициналық тексерумен қамтамасыз ету жоспарланады. Кәсіби аурулардың регистрі құрылатын болады.

Тұрғындардың салауатты өмір салтын ұстану идеологиясын қалыптастыруға бағытталған іс-шаралар қатарын іске асыру жалғасуда, атап айтқанда, жастар денсаулық орталықтарын 7-ге көбейту арқылы жастарды салауатты өмір салты жөніндегі іс-шаралармен қамту арта түседі (2009 ж. – 2), сонымен қатар ақпараттық кампаниялар мен БАҚ тарта отырып, акциялар өткізу. Темекі шегушіліктің, алкоголь мен психобелсенді заттарды тұтынудың алдын-алу, салауатты тамақтану мәселелері бойынша ақпараттық-білім беру материалдарын дайындау, тираждау және тарату жұмыстары жалғастырылады. Аталған проблемалар бойынша тұрғындарды қатыстыра отырып, «Денсаулық күні» сынды кең көлемді шаралар өткізіледі. Үкіметтік емес ұйымдардың әлеуметтік мемлекеттік тапсырысы шеңберінде АҚТҚ/ЖҚТБ, есірткі тұтыну, туберкулездің және т.с.с. алдын-алу мәселелері бойынша жұмысқа жұмылдырылатындар саны артады. Амбулаториялық-емханалық ұйымдар жанындағы «Денсаулық мектептері», «Темекіге қарсы орталықтар» желісі кеңейтілмек. Аудандық салауатты өмір салтын қалыптастыру орталықтарының желісі 2012 жылы мемлекеттік нормативке сәйкестендіріле отырып, 9-ға дейін (2009 - 3) өсірілмек.

Қаржыландыру жүйесі мен денсаулық сақтау басқармасын жақсарту, сонымен қатар медициналық қызмет ұсынуды жетілдіру медициналық ұйымдар желісін бекітілген мемлекеттік нормативтерге әрі қарай сәйкестендіру, стационаралмастырғыш технологияларды дамыту және тәулік бойы істейтін стационарлардың тиімді қызмет етпейтін төсектерін реабилитациялық, қалпына келтіріп емдеу және паллиативті көмек төсектерінің санын бірте-бірте көбейту арқылы қысқартуды білдіреді.

Медициналық ұйымдарға ТМККК қызметтерін қамтамасыз ету үшін қаржыландыру көлемін бөлуде басты назарда ұсынылатын қызметтердің көлемін жыл сайын арттыру есепке алына отырып, бірінші медициналық-санитарлық көмек (БМСК) ұйымдары тарапына аударылатын болады. 2011 жылдан бастап базалық және ынталандыру құрамдарымен қызмет көрсетілетін тұрғындардың бір кісілік нормативінің екі компонентті жүйесі енгізілетін болады. Бұл жерде бір кісілік норматив сомасын арттыру есебінен 2015 жылға қарай БМСК шығындарының деңгейі ТМККК қамтамасыз ету үшін бөлінген қаржының жалпы көлемінің 40%-нан аспайтын болады. БМСК деңгейінде қызметтің 30% жалпы тәжірибе дәрігерлері (ЖТД) көрсететін болады, ұйымда жұмыс істеп жатқан және жаңадан қабылданған дәрігерлер ішінен қайта дайындау жүргізілуде. БМСК мамандарының жалпы санының ішіндегі жалпы тәжірибе дәрігерлерінің үлесі 30%. Оның үстіне әлеуметтік бағытталған БМСК қағиданы жүзеге асыру мақсатында 2011 жылдан бастап амбулаториялық-емханалық ұйымдар жұмысының тәжірибесіне әлеуметтік қызметкерлер (27) мен психологтар (114) енгізілмекші. Жергілікті емханалар мен ОДА дәрігерлері қызмет көрсетуі үшін Жедел медициналық көмек станциясынан шақыру туралы ақпаратты аймақтық амбулаториялық-емханалық ұйымдар деңгейіне (жұмыс уақыты кезінде) жедел жеткізу жүйесін енгізу жалғасуда.

Тарифтерді кезеңдік арттыру жолымен әртүрлі медициналық қызмет көрсету саясатын және мемлекеттік-жеке меншіктік серіктестік анықтаманы енгізе отырып, Бірыңғай төлеуші жүйесіне енген жеке меншік медициналық ұйымдарының үлестік салмағын 2015 жылға қарай 16% дейін арттыру жоспарлануда (2009 ж. – 10%).

Медициналық ұйымдардың материалдық-техникалық базасын жыл сайын нығайту, дәлелдеуші медицина анықтамасына негізделген және бекітілген хаттамаларға сәйкес ауруларды диагностикалау мен емдеудің қазіргі заманғы әдістерін енгізу, сондай-ақ ғимараттарды бекітілген стандарттарға, медициналық құжаттарды бекітілген нормативтерге және кадрлық қамтамасыз етуді тиісті біліктілік талаптарына сәйкестендіру 2015 жылға қарай аккредитациядан өткен медициналық ұйымдардың деңгейін 100% жеткізуге мүмкіндік береді. Бұл жерде маңызды роль денсаулық сақтау облысында менеджерлерді дайындауға бөлінеді.

Медициналық ұйымдарға аймақтық бекіту анықтамсынан азаматтардың жыл сайын амбулаториялық-емханалық ұйымдарға таңдау бойынша бекітілуіне бірте-бірте ауысу жолымен тұрғындардың дәрігерді және медициналық ұйымдарды таңдап алу жүйесімен толық қамтылуы жүзеге асырылмақшы. Көп салалы стационарлардың жанындағы мамандандырылған бөлімшелерді әрі қарай дамыту және кеңейтуде аталған ұйымдарда емделгендердің үлес салмағын 70% дейін жеткізу, пациенттерді өздерінің таңдауы бойынша госпитальдау қағидатын қамтамасыз ете отырып, жоспарлануда. Мұнда маңызды қызмет – емханалар мен стационарлардың арасындағы госпитальдау ағымын реттеудегі сабақтастықты «Госпитальдау бюросы» (госпитальдау порталы) жүзеге асыратын болады.

Көпшығынды стационарлық көмекті тұтынуды төмендету үшін және БМСК ұйымдарының басымдылығын дамыту үшін төсек қорын жыл сайын қысқарту және госпитальдаудың шамадағы көлемін 5% төмендету жоспарланған. Одан басқа облыстың ауруханалық ұйымдары шенінде жылдық шамалық көлемді төмендету жолымен гспитальдауды басқарудың әкімшілік рычагтары кірістірілетін болады.

Денсаулық сақтаудың жаңа объектілерін салу (2 емхана, 52 дәрігерлік амбулатория) жоспарын жүзеге асыру арқылы, сондай-ақ апатты жағдайдағы объектілерді жөндеу арқылы БМСК жалға алынған және апатты жағдайда тұрған объектілердегі ұйымдарының үлес салмағы 19% дейін қысқартылмақшы (2009 ж. – 50%).

Медициналық ұйымдарды әрі қарай қайта құру (ұйымдастырушылық-құқықтық формадағы), атап айтқанда мемлекеттік кәсіпорындарды шаруашылық меңгеру құқығындағы мемлекеттік кәсіпорындарға, мемлекеттік мекемелерді мемлекеттік кәсіпорындарға ауыстыру жоспарлануда, бұл ақылы медициналық қызмет көрсетуді, сақтандыру компаниялары есебінен, жұмыс берушілердің қаржысы есебінен көрсетілетін қызметтің орнын толтыруға (бірлесіп төлеу) мүмкіндік береді. Оның үстіне, бұл медициналық, технологиялық жабдықтар мен құралдар алудың лизингтік схемасын пайдалану арқылы медициналық ұйымдардың материалдық базасын жақсартуға, сонымен қатар нақтыланған еңбек төлеу жүйесін жетілдіруге мүмкіндік береді және емдеу ұйымдарының арасында бәсекелестікті дамытуға ықпал етеді.