Тақырып: Эксперименттік психологияға кіріспе. 2сағат

Тақырып: Эксперименттік психологияға кіріспе. 2сағат.

Мақсаты: Эксперименттік психология туралы түсінік қалыптастыру.

1.Ғылым әдіснамасы.

2.Психологиялық зерттеудің әдіснамалық принциптері.

3.Психологиядағы әдістер классификациясы.

4.Психологиялық зерттеу этикасы.

Тақырыпты оқу барысында негізгі сәттерді бөліп көрсету керек:

Психология ғылыми және қолданбалы болып екіге бөлінеді. Ғылыми психология адам, оның психикасын, мінез – құлқын, таныммен байланысты мәселелерді шешуге қажет теориялық білімдерді алуға бағдарланған. Қолданбалы психология практикалық міндеттерді шешеді: адам іс - әрекет жетілдіру, оның мінез – құлқын жақсарту, психикалық даму деңгейін көтерумен байланысты практикалық нұсқалар жасайды.

Экспериментальды ғылыми психологияда – осы ғылымды байытатын білімдер жинақталады, бірақ олар әрқашанда практика жүзінде пайдаланылмайды.

Экспериментальды практикалық психологияда болжамдар мен ұсыныстар беріледі және тексеріледі.

• 
  Эксперименттік психология қызықты, ең күрделі пән болып табылады. Экспериментальдық әдістер нормативін білу психологтың кәсіби деңгейін көрсетеді. Эксперименттің басқа әдістерден айырмашылығы құбылыстар арасындағы себеп – салдарлық байланыс орнатуға мүмкіндік береді. Тек эксперимент жүргізу арқылы ғана сенімді қорытынды қалыптастыруға болады.
  

1. 
   Мәселенің болуы (өмірлік маңызы бар сұрақ)
   
2. 
   Осы мәселені шешудің болжамының болуы. Болжам міндетті түрде тексеріледі және дәлелденеді
   
3. 
   Болжамдардың ғылымилығы (ұсыныстарымыз бір – біріне қарама – қарсы болмауы керек)
   
4. 
   Ғылыми эксперимент: даярлау және өткізу
   
5. 
   Математикалық статистика әдістерін пайдаланып, нәтижелерін өңдеу.
   

1. 
   Балалардың және ересек адамдардың психологиялық дамуын жеделдету. Үлкендердің көмегімен орындаған тапсырманы (қандай да іс - әрекеттің) баланың миында пайда болуы. Л.С.Выготский: «Жақын арадағы даму аймағы».
   
2. 
   Жастық даму дағдарысын анықтау және оны жеңу.
   
3. 
   Дамудағы сензетивтік кезеңді диагностикалау. Таным процесінің, ерекшелігінің психикалық дамуына ешқандай ауыртпашылық түспей даму кезеңін сензетивтік кезең деп аталады.
   
4. 
   Баланың шынайы мүмкіншіліктеріне және оның психологиялық дамуының перспективаларына сәйкес келетін оқу мазмұнын таңдау.
   
5. 
   Оқытудың әдіс – тәсілдерін дамытушыға айналдыру (психологиялық тұрғыдан).
   

Дұрыс даярланған, тиянақты өткізілген психологиялық эксперимент көптеген сұрақтарға дұрыс жауап беруге көмектеседі.

Эксперимент зерттеу мәселесін нақты анықтаудан басталады. Эксперимент үшін алынған мәселелер келесі критерийлерге жауап беру керек:

1. 
   өзектілігі немесе көкейкестілігі
   
2. 
   жаңалығы
   
3. 
   практиканың маңыздылығы.
   

1. 
   Ғылыми мәселенің өзектілігі. Оны зерттеу үшін таңдаудағы маңызды аргумент. Осы мәселені шешу үшін керектігін, оның қазіргі талаптарына сәйкестігін көрсетеді.
   
2. 
   Жаңалығы. Мәселенің басқа сипаты. мәселені шешудегі талпыныстарды кең және терең зерттеу нәтижесінде жаңалық анықталады.
   
3. 
   Практикалық маңыздылығы. Мәселені шешудегі табылған шешім осы жағдайды қаншалықты жақсы жағымен өзгертетіне негізделеді.
   

Тақырып: Эксперименттік әдіс тарихы. 2сағат.

Мақсаты: Студенттерге ғылымға дейінгі психология, философиялық психология және ғылыми психология жайлы түсінік беру.

Жоспар:

1.Ғылымға тән белгілер.

2.Ғылымға дейінгі психология.

3.Философиялық психология.

4.Ғылыми психология.

Тақырыпты оқу барысында негізгі сәттерді бөліп көрсету керек:

Психологияның жеке ғылым ретінде ерекшеленуі, эксперименталды зерттеулердің дамуымен байланысты болады. 1879 жылы неміс ғалымы Вундт (Лейпциг қаласында) тұңғыш рет лаборатория ұйымдастырды. 1880 жылдан бастап жоғары психикалық функцияларды зерттеу кең етек алды. XX ғасырдың алғашқы 10 жылында Вюрцбург мектебінің психологтары ойлау және еріктің эксперименталды зерттеу жұмыстарын бастады.

Германияда эксперимент кең дамыды. Оның кең етек жаюы ес, ойлау, ерік және т.б. да күрделі психикалық процестерді зерттеумен байланысты болады. Медициналық және педагогикалық психология кең дамыды.

Герман Эбингауз (1850 – 1909жж) жаңа материалды толық игеріп болғаннан кейін, оны қайтадан қайталау керектігін айтқан, себебі ол ұмытылып қалмауы керек: тек қана оқып қоймай оны қайталау керек.

Ойлаудың эксперименталды бағдарламасы Вюрцбург мектебінің зерттеу пәндерінен және тапсырмаларынан құрастырылды (1901 – 1910 – 1911жж). Мектептің негізін салушы Вунттың Лейпциг қаласындағы 1887 ж мен 1894 жылдар аралығында ассистент және оқушысы Освальд Кюльпе (1862 – 1915жж).

Отто Зельц (1881 – 1943жж) Освальд Кюльпенің оқушысы, Вюрцбург мектебіне жатты, ойлауға жүргізген экспериментімен белгілі. Зельц ғылыми жаңалықтардың тарихынан мысал келтіреді. Индивидуалды ерекшелік психологиясының негізін алғаш қалағандар:

Англияда – Ф.Гальтон,Францияда – А.Бине, АҚШ – та – Дж. Кеттел, Г.Ст.холл, Ресейде – А.Ф.Лазурский, Англияда бұл жұмыс биолог, антрополог, атақты Дарвиннің ізбасары – Френсис Гальтонның (1822 – 1911жж) еңбегімен басталды. Өзінің басты «Наследственность таланта» (1869ж) атты еңбегінде таланттың тұқым қуалағыш екенін айқын көрсеткен.

Альфред Бине (1857 – 1911жж) Франциядағы эксперименталды психологияның негізін салушы. Ол өзінің эксперименталды зерттеуі бойынша ойлау туралы мәліметтер жинастырды.

1896 жылы А.Бине мен В.Анридің «Индивидуальная психология» еңбегі жарыққа шықты. 1912 жылы В.Штерн «ақыл – ой дарындылығының коэффициенті» ұғымын енгізді. Кейіннен бұл қатынасты интеллектуалды коэффициент деп атады.

Отандық ғылымда индивидуалды психологияны А.Ф.Лазурский дамытты. Ең алғашқы жеке психологиялық лабораторияны ашқан психолог – Н.Н.Ланге болды. (Новосибирский университет, 1896ж), ол эксперименталды психологияның дамуына зор үлес қосты. Оның жүргізген зерттеу жұмыстары қабылдау және зейінге байланысты.

1901 жылы А.П.Нечаев Педагогикалық музейдің әскерлі – оқыту бөлімінде, эксперименталды психологиялық лаборатория ұйымдастырды. 1904 жылы Нечаевтің психологиялық лабораториясында педагогикалық курстар ашылды. Москва университетіндегі тарихи – философиялық факультетінде психологиялық институттың (1912ж) ашылуы, отандық эксперименталды психология тарихындағы ең қуанышты кеш болды, Челпанов негізін салушы болды. Челпановтың «Эксперименталды психологияға кіріспе» атты оқулығы бар(1915ж).

жүктеу/скачать 248.5 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: