Ауылшаруашылығы тұрғындар үшін несие алу қиындығы нашар кепілділік базасы, тұрғындардың ауылшаруашылық коперациясында және несиелеу механизмдерінде аз ақпараттылығы. 2.2.1.3 Туризм
Өскемен қаласы ішкі және жылжымалы туризмнің дамыуы үшін қажетті ресурстары бар. Бүгінгі күнде қала экономиканың жоғарғы өсім екіпінімен, инвестициялық тартылымдықпен, көліктілік қол жетімділікпен, қолайлы географиялық және геосаясатты жағдаймен көңілді индустрияның бары, бай тарихи-мәдени мираспен, жоғарғы қонақ жайлықпен сипатталады.
Қазақстандық және халықаралық базарларда Өскемен қаласының туристік бәсекелестік кешенін құру мақсатында ең алдымен мәдени-пайымдау, іскерлік, тау шаңғы туризммен дамыту қажет.
Таулы шаңғы туризмді дамыту мақсатында қаланың қолайлы географиялық жағдайы әсер етеді. Өңірдің климаттық шарттарына ертегілік Аяз-Ата резиденциясын құру үшін тиімді болашақта көңіл көтеретін саябақ болады.
Аяз-Ата резиденциясының орналасуы тау шаңғылы демалыс базасы: қаладан алыс емес жерде орналсқан және дайын инфрақұрылымы бар «Нұр Тау», «Изумрудный», «Алтайские Альпі».
Аяз-Ата образы арқылы ұлттық традицияларды біріктіру идеясы қойылған. Аталған жаобаны жүзеге асыру болашақта жаңа жылдық тематикада шығарылатын өнімнің ассортиментіне жұмыс істейтін кәсіпорындардың топтарын құруды ескереді. Бұқаралық ақпараттық құралдарында кең жарнама акциялары, мәдениет қызметкерлерін тарту және мәдени имиджді құру болжанылуда. Жобаны жүзеге асыру және дамыту – қала аясында туристік аймақты құру. «Аяз-ата» АҚ пайда болуынан резиденцияларға қатысумен қысқы-көктемгі туристік бағдарламаларды жүзеге асыру басталады.
2007 жылы 24 туристік ұйымдарға туристік қызметтер көрсетіле бастады, 2010 жылдың басына олардың саны 28 ұлғайтылды, олардың көбісі шағын және орта кәсіпорындардан тұрады, дүние жүзінде көп елдерде экономика өсімінің тиімді генераторы болып саналады.
Қалада қону қызметтерін 34 қонақжайлар, тамақтану қызметін - 39 мейрамханалар, кафе және барлар көрсетеді.
Өскемен қаласында 57 тарихи және мәдени ескерткіштер оның ішінде: республикаылық маңызды 1 (1902 жылы салынған бұрынғы халық үйінің бұрынғы ғимааратында орналасқан Жамбыл атындағы драматикалық театры) Облыстың археологиялық ескерткіштеріні кіретін және облыстың монументальді өнер және архитектуралық ескерткіштер жинағы – 56.
Мемлекеттік мекемелерді балансында мәденижәне тарихи 19 нысандар, ТҮҚШ бөлімімен 8 нысандарға қызмет көрсетіледі, жеке меншікте 30 нысандар тұр.
Туризмді дамыту көліктік инфрақұрылыммен тікелей байланысты. Біздің облысытың аумағына автомобильді және ауа көлігі туристік-резиденттер кіреді. Ішкі туризм мақсатында автомобильдер қолданылады. Таурлармен және экскурсиялық маршруттардың сапалы ұйымдастырылуы автомобиль жолдарынан тәуелді.
Облыс орталығында туристік қызметті дамыту үшін инвестицияны тарту қажет. Туризмді дамыту үшін кедергі болатын мәселелердің бірі қызмет көрсететін салада мамандандырылған туристік кадрлардың жоқтығы. Туризмді дамыту индустриясында білікті персоналдардың жоқтығы әсер етеді.
Туризм саласында басты бағыт қалада жоғары тиімді және туристік инфрақұрылымының құрады.
3 кесте.
2007-2009 жылдардатуризм дамуының көрсеткіштерінің
динамикасы
№ р/н
|
Көрсеткіштердің атауы
|
2007 ж.
|
2008 ж.
|
2009 ж.
|
1
|
Туристік қызметтен көрсетілген туристік қызметтер
|
1027,7
|
1024,2
|
1047,3
|
2
|
Жылжымалы туризмнің көлемі
|
7,8
|
8,2
|
7,4
|
3
|
Ішкі туризмнің көлемі
|
157,5
|
125,6
|
93,9
|
4
|
Туристік ұйымдардың саны
|
24
|
30
|
28
|
Мықты жақтары:
-
Табиғи, мәдени және тарихи ескерткіштердің бары
-
Отандық және шет ел туристерінің қызығушылығы
Әлсіз жақтар:
-
Басқару және қызмет көрсету персоналдың жоқтығы.
-
Туристік ресурстар туралы жеткіліксіз жарнама
Мүмкіндіктер:
-
Санитарлық-курорттық және демалыс аймақтарын құру.
Тұрғындарды жұмыспен қамтамасыз ету
-
Жылжымалы және ішкі туризмдер бойынша туристердің ағымыны ұлғайту.
-
Демалыс туристік жол жүруді ұйымдастыру және қонақ жай салаасында көрсетілетін туристік қызметтің түрі.
Қауіптер:
-
Туризмді қолдаудың қаржылық мүмкіндіктерін шектеу, жеке дәне инвестициялық қаражаттарың тапшылығы.
-
Кәсіптіліктің төмен деңгейі, көрсетілетін туристік қызметтерге бағаның және сапаның сәйкес келмеуі.
-
Туристік және көліктік инфрақұрылымның жеткіліксіз дамуы:
Орналастыру нысандарының материалдық базасы, үй және демалыс базалары, сонымен қатар мекеменің санитарлық-курорттық базалардың жоғарғы тозымдылығымен сиаптталады.
Бүгінгі күнде туризмнің масштабы, түрі, сапасы және туристер үшін тұру оррындарының сапасы халықаралық талаптарға сәйкес келмейді.
Туризмнің ғылыми базасының жоқтығы дайындық және қайта даярлауды арттыру.
Туризм дамытуының көрінісі:
-
Халықаралық талаптарға сәйкес инфрақұрылыммен қамтамсыз етілген туристік инфрақұрылымынң бәсекелестігін арттыру.
-
Дамытылған қонақжай сервисі. Қалада туристік топтардың орталығы болады. Болашақта белуха, Марқакөл және Зайсан, сауықтыру-емдеу табиғи көзде, қорықтар дамытылады.
-
Ұлттық брендті дамыту жаңадан бірінші кезекте Қазақстан және Азияда туритсік аймақты ертегілік «Аяз-Ата» формасында ұйымдастырады.
2.2.1.4 негізгі капиталған инвестиция
2009 жылы негізгі капиталға инвестиция көлемі 71,2 млрд. теңгені бұл 2007 жылдан 43,0% көп (16 сур)
16 сур
2009 жылы негізігі капиталға инвестицияның қаржыландыру көзі жеке қаражаттар және республикалық бюджет болып қалады. 2009 жылға инвестиция көлемінің қаржыландырудың жеке меншік салмағы: кәсіпорындар және ұйымдардың жеке қаражаттары есебінен – 52,0 млрд. теңге (73,0%), республиканскалық бюджеттің қаражатары есебінен – 7,4 млрд. теңге (10,4%), жалдамалы қаражаттар есебінен – 2,7 млрд.теңге (3,9%), жергілікті бюджеттің қаражаттары – 3,5 млрд.теңге (4,9%), шет елдік инвестициялар есебінен – 5,6 млрд. теңге (7,8%) (4 табл).
4 кесте.
Қаржыландыру көзі бойынша негізгі капиталға инвестиция көлемінң өзгеру динамикасы
Жылдар
|
2007
|
% алдыңғы жылға
|
2008
|
% алдыңғы жылға
|
2009*
|
% алдыңғы жылға
|
Барлығы қала бойынша, млн. теңге
|
49783,2
|
148,0
|
64734,8
|
130,0
|
71187,6
|
110,0
|
Республикалық бюджет
|
3186,1
|
148,0
|
5243,5
|
164,6
|
7403,5
|
141,2
|
Жергілікті бюджет
|
3186,1
|
133,4
|
3495,7
|
109,7
|
3488,2
|
99,8
|
Жеке қаражаттар
|
30367,8
|
190,4
|
49586,9
|
163,3
|
51966,9
|
104,8
|
Шет елдік инвестициялар
|
0
|
0,0
|
1294,7
|
0,0
|
5552,6
|
428,9
|
Қарызды қаражаттар
|
13043,2
|
99,4
|
5114,0
|
39,2
|
2776,3
|
54,3
| -
Қайта бағалаудың есебінсіз
-
Инвестициялық салымдар үшін саланың ең тартымдлығы инвестицияның жалпы көлеміндегі үлесі 67,8% құрады.
Өңдеуші өнеркәсіпте 45359,3 млн. тенге (63,7%) инвестицияланды, көлік және байланыста – 4839,7 млн. теңге (6,8%), құрылыста – 1234,4 млн. теңге (1,7%), білім беруде – 2762,8 млн. теңге (3,9%), газ, су және электроэнергияны тарату өндірісінде– 2875,8 млн. теңге (4,0%), денсаулық сақтау және әлеуметтік сала қызметінде– 3828,9 млн. теңге (5,4%) ( 5 кесте).
5 кесте
Пайдалану бағыттары бойынша негізгі капиталға инвестиция көлемінің өзгеру динамикасы
Жылдар
|
2007
|
Алдыңғы жылға %
|
2008
|
Алдыңғы жылға %
|
2009*
|
Алдыңғы жылға %
|
Қала бойынша барлығы, млн. теңге
|
49783,2
|
148,0
|
64734,8
|
130,0
|
71187,6
|
110,0
|
Оның ішінде:
|
|
|
|
|
|
|
өнеркәсіп
|
26925,0
|
197,1
|
43100,7
|
160,1
|
48246,7
|
111,9
|
% инвсетицияның жалпы көлемінде өнеркәсіптің меншік салмағы
|
54,08%
|
х
|
66,58%
|
х
|
67,77%
|
х
|
Оның ішінде:
|
|
|
|
|
|
|
Тау кен өнеркәсібі
|
56,6
|
168,1
|
13,8
|
24,5
|
11,6
|
83,4
|
өңдеуші өнеркәсіп
|
23317,8
|
202,1
|
38674,1
|
165,9
|
45359,3
|
117,3
|
Электроэнергияны, газды, суды тарату өндіріснде
|
3550,6
|
170,2
|
4412,7
|
124,3
|
2875,8
|
65,2
|
құрылыс
|
1739,3
|
110,0
|
3018,8
|
173,6
|
1234,4
|
40,9
|
Ауыл шаруашылығы, аңшылық, және орман шаруашылығы
|
360,0
|
0,0
|
292,1
|
81,1
|
52,7
|
18,1
|
Балық аулау
|
8,3
|
0,0
|
10,9
|
131,8
|
0,0
|
0,0
|
Көлік және байланыс
|
7997,9
|
176,1
|
3426,5
|
42,8
|
4839,7
|
141,2
|
сауда; тұрмыстық автомобильді жөндеу және жеке нысандарды жөндеу
|
1293,7
|
43,2
|
2939,6
|
227,2
|
2396,6
|
81,5
|
Қонақжай және мейрамхана
|
516,8
|
56,9
|
167,6
|
32,4
|
198,4
|
118,4
|
Білім беру
|
545,7
|
108,1
|
1110,1
|
203,4
|
2762,8
|
248,9
|
Денсаулық сақтау және әлеуметтік қызметерді ұсыну.
|
1122,9
|
87,8
|
1313,2
|
116,9
|
3828,9
|
291,6
|
Басқа салалар
|
9273,7
|
113,4
|
9355,2
|
100,9
|
7627,4
|
81,5
|
* Қайта өсусіз
Индустриалды аймақтар.
Бизнесті жүргізу шартарын қамтамасыз етуді қолдау және экономикалық дамытуды жылдамдату мақсатында индустриалды аймақтар құру бойынша жұмыстар жүргізіледі.
«Өркен-ЖМҚ» индустриалды аймақтың аумағында 74,5 млрд.теңге бағамен «Азия-Авто» АҚ автокомпоненттерін дайындау бойынша технопарк және толық циклді автозауыттың екініші кезегі орналастырылды.
2013 жылы таукен- металлургиялық кешенінде инновацияларды іске асыру үшін металлуригия Орталығының жобасы құрылды. Орталықтың қызметі табиғи-металлургиялық кешенді техникалық жарақтандыру, пайдалы компоненттерді алуға сонымен қатар металлургиялық үрдістерді шикізатпен қамтамасыз етуге бағытталады. Жоспар бойынша 3 тәжірбиелі телімдер жүзеге асырылады:
- пирометаллургиялық;
-көмір және көмірлері бар материалдарыдң технологиялық әзірлеу;
- сусымалы материалдардың формалары
2.2.1.5 Шағын және орта кәсіпкерлік.
Өскемен қаласында шағын бизнестің саласы бәсекелестік ортаны жинақтауға, қосымша жұмыс орындарын, тұрақты рыноктық тепе теңділікті жинақтауға әсер етті.
2010 жылдың 1 қаңтар жағдайына Өскемен қаласында шағын бизнестің кәсіпорындары 35643 тіркелді бұл 2007 жылдың деңгейімен салыстырғанда 3,4% көп. Тіркелген кәсіпорындар санынан 49,2 % қолданыстағы болып саналады. (21742 кәіспорындар). Іс әрекеттердің санынан 13045 кәсіпорындардың санынан белсенді болып саналады.
2009 жылы бизнестің шағын кәсіпкерлер саны өнімді шығару көлемі (тауар, қызмет) 63,3 млрд. теңге немесе 2007 жылдың 28,4 % көп.
2009 жылы шағын бизнес саласында 58,3 мың. адамды бұл 2007 жылдың 1,9 есе көп. Салықтық түсімдердің көлемі 17,8 млрд. теңгені бұл 2007 жылдың 6,6 % көп.
2007-2009 жылдарға шағын кәсіпкерлік көрсеткіштерінің өзгеру
Динамикасы
6 кесте.
Көрсеткіштер атауы
|
жылдар
|
2007
|
2008
|
2009
|
Шағын бизнестің әрекеттегі субъектілері, бірлік
|
16173
|
21631
|
21742
|
Шағын бизнестің белсенді әрекеттегі субъектілері, бірлік
|
2687
|
2742
|
2806
|
Өнімнің шығымы, млн. теңге
|
49338
|
609067
|
63267,9
|
Барлық бос емес адамдар, мың. адам
|
30312
|
44128
|
58288
|
Түсімдер көлемі, мың.теңге
|
16738929
|
17331480
|
17846772
|
Саудада, автокөлік жөндеуде, тұрмыстық ұйымдарда белсенді кәсіпорындар көбі (51,2 %), жылжымалы мүлікпен байланыста, тұтынушылар мен қызхметті ұстауда бос емес – 15,4%, құрылыспен – 14,8%, өнеркәсіптік қызметпен – 7,9% (өңдеуші өнеркәсіпте ең олардың үлесі көп). (17 сур).
17 сур
Қызметтің түрлері бойынша белсенді кәсіпорындарды тарату
Өскеменде кәсіпкерлікті дамытуда әкімшілік кедергілерді жою бойынша жұмыс тобы отырысы әрекет етеді және құрылды.
Қаланың барлық мемлекеттік мекемелері бойынша рұқсаттама құжаттарға түгендеу жүргізілді. Рұқсаттама құжаттарды алуда қала кәсіпорындарының 46% қысқартылды.
Мықты жақтары:
-
Кәсіпкерліктің шағын және орта бизнесі үшін заңнама негзідері бар
-
Шағын және орта бизнес кәсіпкерлер субъектілерінің тұрғындардың басым пайызын қамтиды.
Әлсіз жақтар:
-
Жеке айналым қаражаттардың жетіспеуі
-
Бизнесті жүргізуге, білікті кадрлардың тапшылығы бизнесті жүргізуге кәсіпкерлердің аз дайындығы
-
Салық салуда оның даму деңгейінен, қызмет түрінен диференциалды амалдың жоқтығы
Мүмкіндіктер:
-
Мемлекеттік қаржылық-несиелік шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау.
-
«Сервис орталығы» құру үшін кәсіпкерлік ортаның белсенділігін жүзеге асыру үшін қолайлы шарттарды құру.
-
Рұқсаттама құжаттарды алуда әкімшілік кедергілерді қысқарту.
Қауіптер:
-
Қаржылық-несиелік ресурстарға қол жетімділік
-
Бизнестің жоғарғы кедергілері
-
Кепілділік қамтамасыз етілуде нақты секторда бизнестің ашылу ммүмкіндігін жоқтығы.
Достарыңызбен бөлісу: |