Балабақшадағы дене шынықтыру сабағын өткізуге арналған әдістемелік нұсқаулар
жүктеу/скачать 58.92 Kb.
|
| 2.2 Негізгі қозғалыстарға үйрету
Егде жастағы мектеп жасына дейінгі балалардың негізгі қозғалыс түрлерінің дамуының өзіндік ерекшеліктері бар. Жаттығудың бұл кезеңінде қозғалыс дағдылары мен дағдыларының ауқымының артуы, дене қасиеттерінің (жылдамдық, төзімділік, жылдамдық және т.б.) дамуы арқасында жаттығулардың екеуін де толық және жеке элементтерді табысты меңгеруге болады. Негізгі қимылдарды жүйелі орындау баланың жан-жақты физикалық дамуына оң әсерін тигізеді, жүрек-тамыр, тыныс алу және жүйке жүйесінің жұмысын жақсартады, бұлшықеттер мен тірек-қимыл аппаратын нығайтады. Кіші мектеп жасына дейінгі балалар қиялды ойлаумен және салыстырмалы түрде аз мотор тәжірибесімен ерекшеленеді, сондықтан олар үшін қозғалыстарды көрсету өте маңызды. Қозғалыс тәжірибесін меңгеру арқылы сөз барған сайын маңызды рөл атқарады [3]. Алты-жеті жастағы балалар үшін жетекші орынды түсіндірулер мен нұсқаулар алады. 5-6 жаста балалардың өздеріне берілген тапсырмаларды түсінуге, жағдайды бағалауға, қимылдарын бақылауға белгілі бір дайындығы болады, сондықтан ауызша нұсқаулар мен түсіндірулер көмегімен, мектеп жасына дейінгі балаларда олардың қозғалыс белсенділігінде жеткілікті күшті білім мен дағдылар [7] . Бала негізгі қимылдарды мезгіл-мезгіл жаттықтырса ғана тез және дұрыс үйренеді. Оқыту процесінде жаттығуларды жүйелі түрде күшейтуге жүгіне отырып, белгілі бір нәтижеге жеткізу қажет. Бұған балалардың іс-әрекетінің нәтижелері (секіру, нысанаға тигізу және т.б.) және ересек адамның ауызша пікірлері (жақсы, жаман, дұрыс, бұрыс) жатады. Негізгі қозғалыстардағы жаттығулар екі жастан жеті жасқа дейінгі балалардың анатомиялық және физиологиялық ерекшеліктерін ескере отырып таңдалады. Мектеп жасына дейінгі балаларға айтарлықтай бұлшықет жүктемесі бар жаттығуларды ұсынуға болмайды, бұл кезде бала максималды күш жұмсайды және демін ұстайды, сондай-ақ ұзақ ілулі тұру, жатқанда қолын бүгіп тұру, ауыр заттарды көтеру немесе тасымалдау және т.б. Үлкен биіктіктен немесе қатты тірекке секіру тірек-қимыл аппаратының дамуына теріс әсер етеді. Бұл балтырдың байламдары мен бұлшықеттерінің зақымдануына және баланың табан доғасының тегістелуіне әкелуі мүмкін. Бір қолмен немесе аяқпен орындалатын асимметриялық жаттығулар да дұрыс емес: допты алысқа және тек оң қолмен нысанаға лақтыру, тек бір аяқпен арқанмен секіру. Олар қолдың, аяқтың және дененің бұлшықеттерінің дамуына біржақты әсер етеді және бала денесінің үйлесімді дамуына ықпал етпейді. Негізгі қозғалыстарды орындау ерекшеліктерін қарастырайық. Баланың ерте жүруге күнделікті жаттығулары осы қозғалыстағы күшті дағдыны қалыптастырады. Жаяу жүру дене шынықтыру сабағының ажырамас бөлігі болып табылады. Бұл жас тобындағы балаларды дұрыс жүруге үйретудің басты талабы – бұл қимылды жеңіл, сенімді, қол мен аяқ жұмысының дұрыс арақатынасымен орындауға үйрету. Өмірдің екінші жылында балалар тезірек және жылдам жүре бастайды және бұл өте ерекше және жеке, әрбір бала өзінің қабілетіне сәйкес өзіне ыңғайлы қарқынмен жүреді. Сондықтан дене шынықтыру сабағында санау, бубен соғу, музыка тыңдау кезінде жүру ұсынылмайды — балалар мұны істей алмайды. Жүру қабілеті ойнақы еліктеу жаттығуларымен жақсы күшейтіледі, мысалы, «Тышқанша жүр», «Солдат сияқты жүр» және т.б. [3]. Кеңістікте қозғалу кезіндегі кез келген қозғалыс белсенділігі тепе-теңдікті дамытуға ықпал етеді. Түзу сызықпен жүру, тоқтау, бағытты өзгерту (әсіресе өмірдің екінші жылының бірінші жартысында) тепе-теңдікті сақтау үшін күш салуды қажет етеді. Балаларға қарқыны мен бағытын өзгерте отырып, едендегі заттардың үстінен басып жүру ұсынылады. Барлық жас топтарындағы мектеп жасына дейінгі балаларға гимнастикалық таяқшаны иығында, иық пышақтарында, артқы жағында және кеуденің алдында, басына сөмкемен, сондай-ақ қолдың тұрақты күйінде жүру ұсынылады (қолды белбеу, бүйірлерге, бастың артына). Жаяу жүрудің бұл түрлері таңғы жаттығуларда кеңінен қолданылады. Балаларға сондай-ақ жылдамырақ және баяу қарқынмен жүру, саусақпен және өкшемен жүру, аяқтың ішкі және сыртқы жағымен жүру және жамбасты жоғары көтеру пайдалы. Бұл жаттығулар еліктеу жаттығулары түрінде орындалады: ебедейсіз аю, жылқы, құтан, түлкі т.б жүру.Еліктеу жүрудің бұл түрлерін кәдімгі жүрумен алмастырған жөн. Бұл жаттығулардың барлығы тірек-қимыл аппаратының бұлшықеттерін дамытуға және жалпақ табанның алдын алуға ықпал етеді [7]. Жүгірудің жаяу жүруден ерекшеленетін ерекшелігі - «ұшу» фазасы - аяқпен жерден итерілгеннен кейін дененің қолдаусыз қалпы. Жүгіру кезіндегі қолдардың жұмысы жүруге қарағанда біршама ерекшеленеді: олар шынтақпен бүгіліп, тербеліс күштірек. Жүгіру кезінде бұлшықет жүйесіне және әсіресе тыныс алу және жүрек-тамыр жүйесіне жүктеме әлдеқайда көп. Бес жастан бастап жүгіруді үйретудегі басты мақсат – балаларды аяқтың саусақтарына қоюға үйрету. Бұл жағдайда бала денесін тік ұстауы керек, алға сәл еңкейіп, тербелмелі аяқтың жамбасын жігерлі түрде жоғары алға жылжыту, қолды шынтақтан бүгіп, аяқтың жұмысына сәйкес жігерлі қозғалыстар жасау, аяқтарды қою керек. параллель. Әртүрлі дайындық жаттығулары жүгіру дағдысын меңгеруге көмектеседі: ат сияқты белді жоғары көтеріп жүгіру, заттарды басып жүгіру (текшелер, шарлар, конустар және т. арақашықтығы 70-80 см). Үлкен мектепке дейінгі жаста максималды жылдамдыққа дейін үдеумен жүгіруді жаттықтыру ұсынылады. Жүгіру кезінде баланың түзу бағытта жүгіруін, қолдарын шынтақтан бүгіп қимылдарды қарқынды орындауын, аяғын саусақтан бастап жерге белсенді қоюын қадағалау. Барлық жас топтарындағы мектеп жасына дейінгі балалардың жүгіру дағдыларын жетілдіру үшін балалар өздерінің жылдамдық қабілеттерін көрсете алатын эстафеталық жарыстардағы жылдамдық пен ептіліктен жарысатын, қармап алу және жүгіру (кіші топтар) бар ашық ойындардың маңызы зор [1]. Тепе-теңдік (оны сақтау және сақтау) кез келген қозғалыстың тұрақты және қажетті құрамдас бөлігі екені белгілі. Тепе-теңдік функциясының кешігуі немесе жеткіліксіз дамуы қозғалыстардың, қарқынның және ырғақтың дәлдігіне әсер етеді. Тепе-теңдік жаттығулары қозғалыстарды үйлестіруді, ептілікті дамытуға, батылдыққа, шешімділікке және өзіне деген сенімділікті дамытуға көмектеседі. Үш-төрт жастағы балаларға қарапайым тепе-теңдік жаттығулары ұсынылады. Олар негізінен қозғалыста орындалады: бір-бірінен 20-25 см қашықтықта сызылған екі параллель сызықтың арасында, заттардың арасында, еденге немесе жерге қойылған тақтайға немесе бөренеге жүру және жүгіру. Егде топта тепе-теңдікті сақтау жаттығулары азайтылған және жоғарылатылған тірек бойынша ұсынылады және әртүрлі заттармен тапсырмаларды орындайды.Тепе-теңдікті дамытуға арналған барлық жаттығулар балалардан шоғырлануды, зейінді және ерікті күш-жігерді қажет етеді; сондықтан олар мұғалімнің бақылауымен орташа немесе баяу қарқынмен жүзеге асырылуы керек, ал қажет болған жағдайда жеке балаларға көмек пен сақтандыру жасалуы керек. Көтерілген тіреуіште (арқалық, орындық) тепе-теңдік жаттығуларын орындау кезінде ересек адам, қажет болса, баланы қолдайды. Мектеп жасына дейінгі ересек жастағы балалар үшін тепе-теңдік жаттығулары әртүрлі қозғалыс тапсырмаларымен қиындатады: бөренеде (орындықта) жүріп, отыру және 180 ° бұрылу, бөрененің ортасында жатқан текшені (допты) басып өту, жол бойымен жүру. затпен бөрене (доп, арқан) [1]. Секіру төменгі аяқтың бұлшықеттері мен байламдарын нығайтуға, қозғалыстарды үйлестіруді жақсартуға, ептілік пен батылдықты дамытуға көмектеседі. Дегенмен, егер секірулер дұрыс ұйымдастырылмаған болса (дайындалмаған қону алаңы, секіру биіктігі бойынша ұсынылған талаптарды сақтамау және т. Секіру көптеген бұлшықеттердің үйлесімді жұмысын, қозғалыстардың күрделі координациясын талап етеді, бұл қозғалыс дайындығы мен баланың тірек-қимыл аппаратын дамытудың тиісті деңгейінде ғана мүмкін болады. Сондықтан балаларды анатомиялық-физиологиялық мүмкіндіктері мен жас ерекшеліктеріне қарай секірудің белгілі бір түріне үйретеді. Тұрып ұзындыққа секіру. Әртүрлі жас топтарындағы мектеп жасына дейінгі балалардың тұрып ұзындыққа секіру көрсеткіштері негізінен ұқсас. Секіру алдындағы бастапқы қалып – «жүзгіштің старты» (аяқтар бүгілген, дене алға еңкейтілген, қолдар екі жаққа артқа тартылған). Олар бір мезгілде қолдарын алға және жоғары сермеп, екі аяқпен итеріп кетеді. Ұшу кезінде аяқтар тізеде бүгіліп, алға жылжиды. Қону кезінде бала еңкейіп, қолдарын алға қарай екі жаққа созады, осылайша жұмсақ және тұрақты қонуды қамтамасыз етеді. Балаларды орнынан тұрып ұзындыққа секіруге үйретуді екі аяқты орнында секіруді және алға жылжуды (қояндар, доптар т.б.) игергеннен кейін үш жастан бастау керек. Бұл жаста мектеп жасына дейінгі балалар өздеріне қол жетімді формада берілген ауызша нұсқауларды жақсы түсінеді және оларға көрсетілген қозғалысты дәл қайталай алады. Алдымен балаға екі таспадан немесе арқаннан жасалған «ағыстың» (ені 15 см) үстінен секіру ұсынылады. Бұл секіруді толық күшпен орындамауға әкеледі, соның арқасында балалар бұлшықет күштерін дәлірек ажыратады [3]. Кішкентай балалар, тұрған жерден секіргенде, әдетте, өкшелерімен қонады, содан кейін бүкіл аяқпен домалақтайды. Кенеттен соққылар мен жарақаттарды болдырмау үшін қону орнына жұмсақ төсеніш қойылады. Төрт жастағы мектеп жасына дейінгі балалар секіруді жақсы біледі. Оларға жоғары сапалы секіруге қол жеткізу міндеті қойылады. Бала ені 40-50 см-ге дейін ұлғайтылған «ағыс» арқылы секіреді.Қозғалысты тұтас орындау кезінде секірудің жеке элементтері жақсарады. жүктеу/скачать 58.92 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|