Бандар ибн Найиф әл-Утайби «аллаһТЫҢ ТҮсіргеніне сәйкес емес басқару (билік қҰРУ) ЖӘне шешім шығару»

www. svet-islama.com сайтынан оқыңыз (Бұл мақала қазақ тілінде де «Тағут деп аталғанның барлығы кәпір болып табылады ма?» деген атпен www.kz.anti-irhab.ru сайтында жарияланған – ауд.)

112 «Ән-Нахль» сүресі, 36-аят.

113 Әл-Қуртуби, «Тафсир», 5-том, 75-бет.

114 Әл-Файрузабади, «Қамус», 4-том, 400-бет.

115 Ибн Баз, «Шарх саләсат әл-усуль».

116 Ибн әл-Қайим, «И‘ләм әл-муақи‘ин», 1-том, 20-бет.

117 Ибн Усәймин, «Әл-қауль әл-муфид», 1-том, 30-бет.

118 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 16-том, 565–566 беттер. Бұған ақша, үйлер, лауазымдар, балалар және шейхтар, нәсілшілдік т.с.с. да кіреді.

119 «Муфрадат әл-Қуръан», 108-бет.

120 Абдур-Рахман ибн Қасим, «әд-Дурар әс-сунниййя», 1-том, 137-бет.

121 Ибн Усәймин «Шәрх "Әл-усуль әс-саләсә"», 151-бет.

122 Ибн Баз, «әл-Фатауа», 7-том, 124-бет.

123 әл-Әлбани, «Сильсиләт әл-худа уан-нур», 849-аудиотаспа.

124 әл-Әлбани, «Фитна әт-такфир», 25-бет, 1-ескертпе.

125 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 16-том, 461-бет.

126 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 29-том, 42-бет.

127 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 20-том, 217-бет.

128 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 12-том, 422-бет.

129 Абдурахман ибн Қасим, «Әд-дурар әс-сунниййя», 1-том, 102-бет.

130 «Әл-Мәидә» сүресі, 41, 44, 45, 47 аяттар.

131 Әл-Бухари, «Сахих», № 4556.

132 Әл-Бухари, «Сахих», № 3635.

133 Ибн Абду-ль-Барр, «әт-Тамхид», 9-том, 14-бет.

134 Ибн Усәймин, «әл-Фатауа», 2-том, 143-бет.

135 Ибн Усәймин, «әл-Фатауа», 2-том, 143-бет.

136 Оның пәтуасын «әс-Саләфийя» (№ 6, 34–42 беттер) журналында қараңыз.

137 Ибн Баз, «әл-Фатауа», 9-том, 124-бет.

138 Оның түсіндірмелерін «Фитна әт-такфир» кітабында қараңыз.

139 «Фатауа әл-ләжна әд-даима», 2-том, 141-бет.

140 «Әл-Мәида» сүресі, 44, 45, 47 аяттар.

141 «Уйун әр-расаиль», 2-том, 605-бет.

142 «Уйун әр-расаиль», 2-том, 603-бет.

143 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 7-том, 350-бет.

144 Имам Ахмадтан: «Осы аятта қандай күпірлік аталып тұр?», - деп сұрағанда, ол: «Исламнан шығармайтын күпірлік», - деп жауап берген. Ибн Таймийя «Мажму‘ әл-фатауа», 7-том, 254-бет.

145 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 7-том, 312-бет.

146 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 7-том, 322-бет.

147 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 7-том, 350-бет.

148 Ибн әл-Қайим, «Мадариж әс-саликин», 1-том, 322-бет.

149 Ибн Баз, «әл-Фатауа», 6-том, 250-бет.

150 Ибн Таймийя, Аллаһ оны рахым етсін, былай деген: «Құранды тәпсірлеу туралы айтар болсақ, оны Меккенің тұрғындары жақсы білген, өйткені дәл солар Ибн Аббастың ілесушілері болған, мысалы, Мужәхид, Ата ибн Абу Рабах, Ибн Аббастың азат етілген құлы - Икрима және Тауус, сондай-ақ Абу әш-Шаса‘ Са‘ид ибн Жубайр сияқты басқалар». «Мажму‘ әл-фатауа», 13-том, 347-бет.

151 Қз: әл-Әлбани «Сильсилә әс-сахиха» (6/114, хадис №2552).

152 Ибн Жәрир әт-Табари, «әт-Тафсир», 8-том, 465-бет; Мухаммад ибн Наср әл-Маруази, «Та‘зым қадари-с-саләт», 574-бет.

153 Ибн Жәрир әт-Табари, «әт-Тафсир», 8-том, 464–465-бет; әл-Маруази, «Та‘зым қадари-с-саләт», 575-бет.

154 Ибн Таймийя, Аллаһ оны рахым етсін, былай деген: ”Егер біз Құранда да, Сүннетте де түсіндірме таппасақ, онда сахабалардың сөздеріне жүгінуіміз керек, өйткені олар бұл туралы басқаларға қарағанда жақсырақ біледі, өйткені олар Құранның түсуінің және көптеген маңызды оқиғалардың куәсі болды ғой, сондай-ақ оларда сенімді білім және салиқалы амал болды. Әсіресе бұл олардың ішіндегі ғалымдары мен басшыларына қатысты, мысалы, төрт ізгі халифа және тура жол имамдары, мысалы Ибн Мас’уд... Олардың арасында дінде ауқымды білімге ие болған көрнекті ғалым, Пайғамбардың (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) немере інісі, Аллаһтың Елшісі (оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын) ол үшін Аллаһ Тағалаға: «Уа, Аллаһ, оны дінде фақих ет және тәпсірге үйрет!», - деп жасаған дұғасының себебімен Құранның атақты білгірі және тәпсірлеушісі болған Абдуллаһ ибн Аббас бар. Ибн Жәрир оған Мухаммад ибн Башшар Уақи‘ден, ол Суфйаннан, ол әл-А‘маштан, ол Муслимнен, ол Масруктен, ол Ибн Мас‘удттан оның былай деп айтқанын жеткізген: “Ибн Аббас - Құранның өте жақсы тәпсірлеушісі”. Ол бұл хадисті Яхья ибн Даудтен, ол Исхақ әл-Азрақтан, ол Суфьяннан, ол әл-А‘маштан, ол Муслим ибн Сабих Абу әд-Духадан, ол Масруктен, ол Ибн Мас‘удтан оның былай деп айтқанын жеткізген: “Ибн Аббас - Құранның өте жақсы тәпсірлеушісі”. Ол бұл хадисті Бундардан да, ол Жа‘фар ибн Ауннан, ол әл-А‘маштан жеткізген. Бұл иснад сенімді және Ибн Масъуд шынында да осыны Ибн Аббас туралы айтқан. Ибн Мас’уд ең сенімді дерекке сәйкес хижраның 33-жылы қайтыс болды, ал Ибн Аббас одан кейін 36 жыл өмір сүрді. Ал енді Ибн Аббастың Ибн Мас’уд қайтыс болғаннан кейін қанша білім алғанын елестетіп көріңдер... Әл-А‘мәш Абу Уәилден жеткізіп, былай деді: «Бірде Али Ибн Аббасты қажылықты басқаруға тағайындады, ал ол құтпа айтып тұрып, «әл-Бақара» сүресін (басқа риуаятта «ән-Нур» сүресін) оқып, оған сондай тәпсір жасады, егер бұл тәпсірді түріктер мен византиялықтар естігенде, олар міндетті түрде Исламды қабылдар еді!»”. «Әл-фатауа», 13-том, 364-бет.

155 Муслим, «Сахих», № 224.

156 Әл-Хаким, «әл-Мустадрак» «әт-Талхиспен» бірге, 2-том, 313-бет.

157 Әл-Әлбани, «Силсиләт әл-ахадис әс-Сахиха», 6-том, 113-бет. № 2552 хадис.

158 «Әл-Мәидә» сүресі, 44-аят.

159 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 7-том, 312-бет.

160 «Әл-Мәида» сүресі, 44, 45, 47 аяттар.

161 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 7-том, 522-бет.

162 «Әл-Мәидә» сүресі, 44-аят.

163 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 7-том, 350-бет.

164 Ибн әл-Қайим, «Мәдариж әс-саликин», 1-том, 345-том.

165 Ибн Баз, «әл-Фатауа», 6-том, 250-бет.

166 «Фитна әт-такфир», 24-бет, 1-сілтеме.

167 Имам әш-Шатыби, «әл-И‘тисам», 34-бет.

168 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 16-том, 461-бет.

169 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 29-том, 42-бет.

170 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 20-том, 217-бет.

171 Шейх әл-Әлбани, Аллаһ оны рахым етсін, тарапынан жасалған ең танымал жинақтардың хадистерін талдау және сенімді, жақсы, әлсіз т.с.с. хадистерді анықтау бойынша орасан зор жұмыстар айтылып тұр.

172 Ибн Таймийя, «Минһаж әс-Сунна ән-Набауийя», 1-том, 44-бет.

173 Әл-Барбахари, «Шарх әс-Сунна», 123-бет. № 131.

174 Ибн Баз, «Әл-фатауа», 2-том, 83-бет.

175 Ибн Абу әл-Изз әл-Ханафи, «Шарх әл-‘Ақида әт-тахауийя», 1-том, 51-бет.

176 Ибн Усәймин, «әл-Фатауа», 1-том, 49-бет.

177 Әл-Халләль, «әс-Сунна», 2-том, 581-бет. № 1009; және Абдуллаһ ибн Ахмад, «әс-Сунна», 1-том, 307-бет, № 600.

178 Әл-Барбахари, «Шарх әс-Сунна», 123-бет. № 131.

179 Ибн Баз, «Әл-фәтауа», 2-том, 83-бет.

180 Ибн Абу әл-Изз әл-Ханафи, «Шарх "әл-‘Ақида" әт-Тахауиййя», 1-том, 51-бет.

181 Ибн Усәймин, «әл-Фатауа», 1-том, 50-бет.

182 Иман туралы айтып жатқанда ескертпе (истисна) жасау дегенде «Аллаһ қаласа» (Инша-Ллаһ) деген сөздер меңзеледі. Мысалы, адам: «Мен мүмінмін, инша-Ллаһ», - дейді.

183 Әл-Әжжурри, «әш-Шари‘а», 2-том, 664-бет.

184 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 7-том, 438-бет.

185 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 7-том, 429-бет.

186 Ибн Баз, «әл-Фатауа», 5-том, 403-бет.

187 Ибн Абу әл-Изз әл-Ханафи, «Шарх "әл-‘Ақида" әт-Тахауийя», 1-том, 52-бет.

188 Ибн Усәймин, «әл-Баб әл-мәфтух». № 208 кездесу

189 Ибн Таймийя, «әс-Сарим әл-Маслюль», 3-том, 964-бет.

190 Ибн Баз, «әл-Фатауа», 2-том, 83-бет.

191 Яғни иманды жоққа шығарады немесе жай сөзбен айтқанда, адамды діннен шығарады.

192 Әл-Әлбани, «әс-Сильсиләт әс-сахиха», 7-том, 134-бет.

193 Ибн Усәймин, «әл-Қауа‘ид әл-муслә», 149-бет. Кітап «Идеальные правила» деген атпен (орыс тілінде) біз тарапымыздан басып шығарылған болатын.

194 Әс-Сабуни, «‘Ақидат әс-саләф уа әсхаб әл-хадис», 68-бет.

195 ‘Абдуллаһ ибн Ахмад, «әс-Сунна», 1-том, 218-бет.

196 әл-Әжжури, «әш-Шари‘а», № 2062; әл-Ләләкәи, «Шарх усуль ‘итиқад», № 1834.

197 Ибн Баз, «әл-Фатауа», 8-том, 203-бет.

198 Ибн Абу әл-Изз әл-Ханафи, «Шарх "әл-‘Акида" әт-Тахауийя», 1-том, 58-бет.

199 Ибн Усәймин, «Шарх "Рийяд әс-салихин"», 1-том, 702-бет.

200 «Намазды жалқаулықпен қалдырушы адам кәпір болады ма?» деген мәселедегі келіспеушіліктер шариғи дәлелдердің шегінен шыққан және шариғи дәлелдердің орнына өтірік негіздерге жүгінуге дейін алып барылған жағдайдайда муржилер мен хауариждерге қатысты болады.

1. Кім «Аллаһтың тыйым салған (харам еткен) нәрсесін рұқсат етілген (халәл) деп тұрып алған адам ғана кәпір болады» деген ереженің негізінде: «Жалқаулықпен намазды қалдырған адам кәпір болмайды», - деп айтса, сол муржи болып табылады.

2. Кім «Үлкен күнәларды жасаушы адам кәпір болады» деген ереженің негізінде: «Намазды жалқаулықпен қалдырған адам кәпір болады», - деп айтса, сол хауариж болады.

3. Кім муржилер мен хауариждердің ережелеріне ілеспей, өзінің пікірін шариғи дәлелдерге негіздесе, сол Әһлю-Суннаға ілесуші және біздің салиқалы саләфтардың лайықты ізбасары және осы орайда ол намазды жалқаулықпен қалдырған адамды кәпір деп есептейді ме, әлде есептемейді ме – бұл маңызды емес.

Біздің үш ғалымдарымыз, олардың арасында салдары ертедегі ғалымдардан жеткізілетін екі белгілі пікір болған осы мәселеде келіспеушіліктер болса да, жалған негіздерге ілеспей, өздерінің пікірлерін шариғи дәлелдерге негіздеді, сондықтан да оларды айыптайтын еш нәрсе жоқ.

Мұндай түсіндірме «Осы іс-әрекетті жасаушы адам кәпір болып табылады ма әлде жоқ па?» дегенге қатысты ғалымдардың арасында келіспеушіліктер бар барлық мәселелерге қолданыла алады. Және бұл тек намазды жалқаулықпен қалдырған адамға ғана қатысты деп ойлауға болмайды. Әһлю-Сунна ғалымдары жазғыруға лайықты емес екендігі айқын-ақ, өйткені діни жаңалықтардың (бидғаттардың) кейбір жақтаушыларының пікірі олардың пікірімен бірдей болып шықса да, олардың (бұл ғалымдардың) ижтихадтары жалған негіздерге емес, шариғи дәлелдерге негізделді. Сондықтан да бізде олардың сенімдері дұрыс емес деп айыптауға немесе оларды муржилік және хауаридждік бидғаттардың жақтаушылары деп есептеуге негіз жоқ. Біз алдын да бұл ғалымдарға олардың пікірлеріне кейбір бидғаттардың жақтаушыларының пікірлері сәйкес келуін айып ретінде тағатындардың қателігі туралы айтып өткен едік. Әрине, сөз сол бидғатшылардың дінге енгізген нәрселерде емес, Сүннетке сәйкес келетін нәрселердегі пікірлердің үйлесуі туралы болып тұр.

201 «Әл-Мәидә» сүресі, 44-аят.

202 Ибн Таймийя, Аллаһ оны рахым етсін, сахабалардың ізбасарларының тәпсірлеуі туралы былай деген: «Егер олар белгілі бір нәрседе бірауызды келісімде болса, онда бұл, ешбір күмәнсіз, дәлел болып табылады. Ал егер олардың арасында белгілі бір мәселеде келіспеушілік болған болса, онда олардың біреулерінің сөздерін басқаларының, сондай-ақ олардан кейін өмір сүргендердің сөздеріне қарсы дәлел ретінде пайдалануға болмайды. Құран мен Сүннеттің тіліне, сондай-ақ жалпы араб тіліне немесе осы мәселеге қатысты сахабалардың айтқан сөздеріне жүгіну қажет болады». «Мажму‘ әл-фатауа», 13-том, 370-бет.

Ол сондай-ақ былай деген: «Кім сахабалардың және олардың ізбасарларының тәпсірлеуінен (түсіндірмесінен) оларға қайшы келетін нәрсе үшін бас тартса, қателік жасайды және тіпті бидғаттардың жақтаушысына айналады. Ал егер ол муджтахид болып, осылай істесе, оның қателігі кешіріледі». «Мажму‘ әл-фатауа», 13-том, 361-бет.

203 Ибн Таймийя, «Шарх "әл-‘Умда"», «Намаз туралы тарау», 82-бет.

204 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-Фатауа», (7/312).

205 «Фитна әт-такфир», 25-бет, 1-ескертпе.

206 «Ән-Ниса» сүресі; 65-аят.

207 Әл-Бухари, «Сахих», № 13; Муслим, № 168.

208 Әл-Бухари, «Сахих», № 1016.

209 Әл-Бухари, «Сахих», № 3778; Муслим, № 2437.

210 Әл-Бухари, «Сахих», № 4331; Муслим, № 2438.

211 Сөз Аиша туралы, Аллаһ оған разы болсын, болып тұр.

212 Әл-Бухари, «Сахих», № 2581; Муслим, № 6240.

213 Ибн Таймийя, «Минһаж әс-Сунна», 5-том, 131-бет.

214 Әл-Бухари, «Сахих», № 2359, 2362, 2708, 4585; Муслим, № 6065; Абу Дауд, № 3637; әт-Тирмизи, № 1363; ән-Насаи, № 5431.

215 «Ән-Ниса» сүресі; 65-аят.

216 Ибн Баз, «әл-Фатауа», 6-том, 249-бет.

217 «Ән-Ниса» сүресі; 65-аят.

218 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 7-том, 37-бет.

219 «Ән-Ниса» сүресі; 65-аят.

220 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 22-том, 530-бет.

221 Әл-Бухари, «Сахих», № 6939.

222 «Ән-Ниса» сүресі, 48, 116 аяттар.

223 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 7-том, 490-бет.

224 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 13-том, 339-бет.

225 Ибн әл-Қайим, «Заад әл-ма‘ад», 5-том, 317-бет.

226 Әз-Заракши, «әл-Бурхан», 1-том, 117-бет.

227 «Ән-Ниса» сүресі, 60-аят.

228 Абу Жа‘фар әт-Табари, «Тафсир», 5-том, 96-бет.

229 «Әл-Ән‘ам» сүресі, 121-аят.

230 «Әл-Ән‘ам» сүресі, 121-аят.

231 «‘Уйун әр-расаиль», 1-том, 251-бет.

232 «Әш-Шура» сүресі, 21-аят.

233 «Әл-Каһф» сүресі, 26-аят.

234 «Әл-Ән‘ам» сүресі, 57-аят және «Йусуф» сүресі, 67-аят.

235 «Әт-Таубә» сүресі, 31-аят.

236 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 7-том, 70-бет.

237 «Әш-Шура» сүресі, 10-аят.

238 «Әл-Мәидә» сүресі, 50-аят.

239 Әл-Бухари, № 30 хадис; Муслим, № 4289 хадис.

240 Муслим, № 2157 хадис.

241 «Әл-Мәида» сүресі, 50-бет.

242 Абу Убайд әл-Қасим ибн Саләм, «әл-Иман», 90-бет.

243 «Ән-Ниса» сүресі, 48, 116-аят.

244 Әл-Бухари, № 30

245 «Ән-Ниса» сүресі, 60-аят.

246 Әл-Уахиди, «Асбаб ән-нузуль», 119-бет.

247 ''Мурсәл'' хадис – ''жіберілген''. Бұл сөз ''арсалә'' (жіберу) етістігінен жасалған. Термин ретінде бұл сөз жеткізуші кездескен немесе оның замандасы болған адамның сөзінен жеткізген хадисті белгілеу үшін қолданылады. Сонымен бірге іс жүзінде бұл жеткізуші оны тыңдамаған, бірақ әйтсе де жеткізу барысында ол осы хадисті тікелей одан немесе ол адамнан оны естіген кісіден тыңдаған деп түсінуге болатындай сөздерді қолданған, мысалы, «Ол: «....», - деп айтты» (редакцияның ескертпесі).

248 әл-Уахиди, «Асбаб ән-нузуль», 119-бет.

249 әл-Миззи, «Тахзиб әл-кәмәл», 6-том, 318–319-бет.

250 Ибн Хажжәр, «Такриб әт-тахзиб», 163-бет.

251 Ибн Хажжәр, «Тахзиб әт-тахзиб», 1-том, 211-бет.

252 әл-Миззи, «Тахзиб әл-кәмәл», 1-том, 326-бет.

253 әл-Уахиди, «Асбаб ән-нузуль», 118-бет. Әт-Табарани «әл-Кабир», №12045.

254 әл-Хайсами, «Мажма‘ әз-зауаид», 7-том, 6-бет, № 10934 хадис.

255 Ибн Хажжәр, «әл-Исаба», 7-том, 32-бет. Абу Барзаның, Аллаһ оған разы болсын, өмірбаяны.

256 Ибн Касир, «Әл-бидайя уән-нихайя», 13-том, 128-бет.

257 Ибн Таймийя, «Мажму‘ әл-фатауа», 28-том, 523-бет.

258 «Әл-Мәидә» сүресі, 50-аят.

259 Ибн Касир, «Тафсир әл-Қуръан әл-‘Азим», 2-том, 67-бет.

260 «Әт-Тин» сүресі, 8-аят.

261 «Әл-Мәидә» сүресі, 50-аят.