Аудиторлық Дәлелдерді Алу Үшін Тестілеуге Арналған Баптарды Таңдау

A52. Тиімді тестер аудитордың мақсаты үшін жеткілікті болатын деңгейі бойынша жеткілікте аудиторлық дәлел береді. 7 параграфқа сәйкес аудитор аудиторлық дәлел ретінде қолданылатын ақпарат сәйкестігі мен сенімділігін анықтауы керек; нәтижелілік басқа аспектісі (сәйкестік) тестеуге арналған баптарды таңдауда маңызды қарастыру болып саналады. Аудиторға қол жетімді құрал мынадай:

(а) Барлық баптарды таңдау (100% зерттеу);

(b) Белгілі бір баптарды таңдау; және

(c) Аудит таңдамасы.

Осы құралардың кез келген бірі немесе біріктірілуін қолдану белгілі бір жағдайларға, мысалы, тестіленетін бекітуге қатысты елеулі кемшілік тәуекелі және әр түрлі құралдардың мақсатына сәйкестік жағдайларға қарай тәуелді болады.

A53. Аудитор әрекет немесе шот сальдосын құрастыратын баптардың түгел жиынтығын зерттеуге керектігін анықтауы мүмкін (немесе тұжырымдамалықтағы топтар). 100% пайыздық зерттеу бақылау тестеуге сәйкессіз; алайда, бұл бөлшектерді тестеу үшін жалпы. 100% пайыздық зерттеу келесі жағдайда қолайлы болады, мысалы:

• Тұжырымдамалық үлкен көрсеткіш баптарының аз санын құрастырады;

• Шын мәніндегі тәуекел орын алады және басқа құралдар жеткілікті тиісті аудиторлық дәлел қамтамасыз етпейді; немесе

• Есептеу қайталанатын сипаты немесе ақпараттық жүйемен автоматты түрде орындалған басқа процесс 100 пайыздық зерттеуді тиімді жүргіздіреді

Белгілі бір баптарды таңдау

A54. Аудитор тұжырымдамалықтан белгілі бір баптарды таңдауды анықтайды. Шешімді қабылдауда тиісті болуы мүмкін факторлар аудитордың субъектіні білуінен, елеулі кемшілік бағаланған тәуекелінен, тестіленетін тұжырымдамалықтың сипаттамаларынан тұрады. Белгілі бір баптардың

мұндай таңдалуы таңдама емес тәуекеліне жатады. Таңдалған белгілі бір баптар мынадай:

•  Жоғары көрсеткіш немесе негізгі баптар. Аудитор тұжырымдамалық аясында баптарды таңдауды шешеді, себебі олар жоғары көрсеткіші бар, немесе кейбір басқа сипаттамалары, мысалы күдікті, әдеттен тыс, әсіресе тәуекелге бейімді немесе қателердің тарихи көрсетілуі.

•  Белгілі бір соманың барлық баптары. Аудитор құжатталған көрсеткіштердің әрекет тобы немесе шот сальдосының үлкен шамасын растау мақсатымен белгілі бір сомадан асатын баптарды зерттеуін шешеді.

•   Ақпарат алуға арналған баптар. Аудитор субъект сипаты немесе әрекет сипаты сияқты мәселелер бойынша ақпарат алуға арналған баптарды зерттеуді шешеді.

A55. Әрекет тобы немесе шот сальдосынан белгілі бір баптардың таңдаулы зерттелуі әдетте аудиторлық дәлел тиімді құралы болып табылады, бұл аудит таңдамасы құрастырмайды. Осыған орай таңдалған баптарға қолданылатын аудиторлық шараның нәтижелері түгел жиынтық бойынша жоспарлануы мүмкін емес; атап айтқанда, белгілі бір баптардың таңдаулы мен зерттелуі тұжырымдамалықтың қалғанына қатысты аудиторлық дәлел қамтамасыз етпейді.

Аудиторлық таңдама

A56. Аудит таңдамасы түгел тұжырымдамалық бойынша бұдан алынған үлгі тестеу негізінде жасалған қорытындыларды жалпылауғы мүмкіншілік береді. Аудит таңдамасы 530 АХС – та көрсетілген.²⁶²

(Қаржылық есептілік аудиттеріне қатысты 2009 жылдың 15 желтоқсанынан немесе сол күннен кейін басталатын кезеңдерде күшіне енеді)

Параграф

БұлАХСауқымы............................................................................................................1

КүшінеЕнуКүні.............................................................................................................2

Мақсаты…...................................................................................................................3

Талаптары

ТауарлықМатериалдықҚорлардыТүгендеу(инвентарлау)...................................4-8

СотIстерiменШағымдары.......................................................................................9-12

СегментбойыншаАқпарат..........................................................................................13

ТауарлықМатериалдықҚорлардыТүгендеу(инвентарлау)...........................A1-A16

СотIстерiменШағымдары...............................................................................A17-A25

СегментбойыншаАқпарат...............................................................................A26-A27

1.      Бұл Аудиттің Халықаралық Стандатының (АХС-ының) мақсаты 330 АХС²⁶⁴, 500 АХС²⁶⁵ және басқа байланысты АХС-тарына сәйкес түгендеу, сот істері, субъектіні қатыстыратын шығын, қаржылық есептілік аудитіндегі сегмент бойынша ақпараттың белгілі аспектілеріне қатысты жеткілікті тиісті аудиторлық дәлел алумен байланысты аудитордың ерекше қорытындылары туралы ақпарат беру.

2.      2009 жылғы 15 желтоқсаннан бастап жəне осы күннен кейінгі кезеңдегі қаржылық есептілік аудиттеріне қатысты күшіне енеді.

3.    Аудитордың мақсаты келесі мәселелерге қатысты жеткілікті тиісті аудиторлық дәлел жинау:

(а) Тауарлық материалдық қорларды түгендеудің бар болуы мен күйі;

(b) Субъектіні қатыстыратын сот істері мен шығындарының толықтығы; және

(c) Қолданыстағы қаржылық есеп жүйесіне сәйкес сегмент бойынша ақпарат ашу мен ұсыну.

Талаптары

Тауарлық Материалдық Қорларды Түгендеу (инвентарлау)

4. Егер тауарлық-материалдық қорлар қаржылық есептілікке елеулi болса, аудитор олардың бар екенiне жəне олардың күйiне қатысты жеткiлiктi, тиiстi аудиторлық дəлел алуы тиiс:

(а) Мүмкiн болса оларды инвентаризациялауға қатысады: (Сілт: Пар. A1-A3)

(i)  Аудитор тауарлық материалдық қорларды инспекциялау нəтижелерiн тексеру шараларының орындалуын бақылайды; (Сілт: Пар. A4)

(ii)  Аудитор субъект басшылығы орнатқан санау нəтижелерiн тексеру шараларының орындалуын бақылайды; (Сілт: Пар. A5)

(iii) Аудитор тауарлық материалдық қорларды инспекциялайды; және (Сілт: Пар. A6)

(iv) Санау нəтижелерiн тексеру шараларын орындайды; және (Сілт: Пар. A7-A8)

(b)  Тауарлық материалдық қорларды инспекциялауға жəне субъект басшылығы орнатқан санау нəтижелерiн көрсету жəне тексеру шараларының орындалуын бақылауға мүмкiндiк бередi.

5. Егер тауарлық материалдық қорларды түгендеуді санау қаржылық есептілік күнінде емес, басқа бір күнде орындалса, 4 параграфқа сәйкес келетін шараларды толтыру ретінде, аудитор санау күні мен қаржылық есептілік күні арасындағы тауарлық материалдық қорларды түгендеудегі өзгерістер дұрыс құжатталғанына қатысты аудиторлық дәлел алуға арналған аудиторлық шараларды өткізеді. (Сілт: Пар. A9-A11)

6. Егер күтпеген жағдайға байланысты тауарлық-материалдық қорларды жоспарлаған күнi түгендеуге қатысу мүмкiн болмаса, аудитор санау шараларын орындау керек немесе басқа бiр күнi санаудың бөлек шараларын бақылайды.

7. Егер аудитордың тауарлық-материалдық қорларды түгендеуге қатысуы мүмкiн болмаса, аудитор балама шараларды орындау барысында, олардың бар болуына жəне күйiне қатысты жеткiлiктi тиiстi аудиторлық дəлелдер алуы тиiс. Бұл мүмкін болмаса, аудитор 705 АХС²⁶⁶ сәйкес аудитордың есебінде пікірін өзгертеді. (Сілт: Пар. A12-A14)

8. Егер үшінші жақ сақтап қоятын, бақылап отыратын тауарлы – материалдық қорларды қаржылық есептілікке елеулі болса, аудитор əдетте олардың бар болуына жəне күйiне қатысты жеткiлiктi тиiстi аудиторлық дəлелдер алуы тиiс:

(а) Аудитор əдетте субъект тапсырумен сақталып отырған тауарлы – материалдық қорларды санының күйiне қатысты растауды үшінші жақтан тiкелей алады. (Сілт: Пар. A15)

(b) Инспекциялау жүргізеді немесе жағдайларға тән өзге аудиторлық дәлел алады. (Сілт: Пар. A16)

9. Аудитор елеулі кемшілік тәуекелін туғызуы мүмкін болатын, субъектіні қатыстыратын сот істерін мен шағымдарын анықтау мақсатымен аудиторлық шараларды орындайды. Олардың ішінде: (Сілт: Пар. A17-A19)

(а) Субъект басшылығына, керек болса субъект шеңберіндегі тұлғаларға, ішкі заң кеңесшісіне тиiстi сұрау жүргiзу;

(b) Өкілетті тұлғалардың мəжiлiсiнiң хаттамасын жəне субъект заңгерлерiмен хат алмасуды қарау; және

(c) Сот шағымдарының шоттарын тексеру. (Сілт: Пар. A20)

10.   Егер сот iстерiне қатысты негізгі бұрмалаулар тəуекелділігі немесе талаптар анықталса, немесе аудитор олар бар деп санаса, басқа АХС-тарға сәйкес келетін шараларды толтыруға қосымша ол субъект заңгерiмен тiкелей байланысуы керек.

Субъект басшылығы даярлаған жəне аудитор арқылы жiберiлетiн хатта заңгер тiкелей аудиторлармен байланысын деген өтiнiш болады. Егер заңнама немесе сәйкесті заңды кәсіптік орын ішкі заңгерге аудитормен тікелей байланысуға рұқсат бермесе, аудитор баламалы аудиторлық шаралар орындайды. (Сілт: Пар. A21-A25)

11. Егер:

(а)  Басшылық аудиторға субъект заңгерлерiмен кездесуге рұқсат бермесе, жəне субъект заңгерлерi ескертпелi бар пiкiр айтудан немесе тиiстi тəртiппен жауап беруден бас тартуға əкеледi; және

(b)  Аудитор балама шаралармен жеткiлiктi аудиторлық дəлел ала алмаса, аудитор 705 АХС сәйкес ескерту бар пiкiр қарастыруы керек.

12.    Аудитор басшылықтан немесе керек болса өкілетті тұлғалардан жазбаша ұсынымдарды сұрау жүргізеді. Бұл жазбаша ұсынымдар қаржылық есептілік дайындау кезіндегі ықпалдары қаралатын барлық белгілі бір нағыз немесе ықтимал сот істері немесе шығындарының аудиторға ашылғандағын, есепке алынғандығын мен қолданыстағы қаржылық есеп жүйесіне сәйкес ашылғанын қарастырады.

13.   Аудитор қолданыстағы қаржылық есеп жүйесіне сәйкес сегмент бойынша ақпарат ұсынымы мен ашылуына қатысты жеткілікті тиісті аудиторлық дәлел жинайды: (Сілт: Пар. A26)

(a) Басшысымен сегмент бойынша ақпаратты анықтауда қолданатын əдiстердi біледі: және (Сілт: Пар. A27)

(i) Бұл əдiстер қаржылық есептіліктi ұсынудың тұжырымдамалық негiзiне сай ашуға əкеле ме, жоқ па қарастырады; және

(ii) Керек болса, бұл əдiстердiң қолданылуын тексередi; және

(b) Талдау шараларын немесе жағдайларға тән басқа аудиторлық шараларды орындайды.

A1.  Əдетте субъект басшылығы жылына бір рет тауарлық-материалдық қорларды түгендейтін шараларды орнатады, ол қаржылық есептіліктi даярлауға негiз болады немесе тауарлық-материалдық қорларды үздiксiз есепке алу жүйесiнiң сенiмдiлiгiн көрсетедi.

A2.   Тауарлық – материалды қорларды инвентаризациялау мыналарды қарастыруы керек:

•  Олардың бар болуына жəне күйiн тексеру, сонымен қоса тесттерді санау шараларын орындау;

•   Субъект басшылығы орнатқан санау нəтижелерiн көрсету жəне тексеру шараларының орындалуын бақылау; және

• Санаудың бөлек шараларын бақылаудың сенімділігіне қатысты жеткiлiктi тиiстi аудиторлық дəлелдер алу

Мұндай шаралар аудитордың тәуекелін бағалауына, жоспарланған әдісіне, орындалып жатқан ерекше шараларға қарай бақылауды тестеу немесе шын мәніндегі шаралар ретінде қызмет етуі мүмкін.

A3. Тауарлық материалдық қорларды инвентаризациялау (бұл АХС 4-8 параграфтарынан туындайтын аудиторлық шараларды орындау кезін қоса) қатысуды жоспарлау кезiнде аудитор мыналарды қарастыруы керек:

• Тауарлық материалдық қорларға қатысты негізгі тəуекелділік бұрмалаулар.

• Тауарлық материалдық қорларды қатысты қолданылатын бухгалтерлiк есеп пен iшкi бақылау жүйесiнiң сипаты.

• Тауарлық материалдық қорларды инвентаризациялау бойынша бара-бар шаралар шығару көзделе ме.

• Түгендеуді өткiзу мерзiмдерi.

• Тауарлық материалдық қорлардың сақталу орны.

• Сарапшылар көмегi қажет пе.

• Түгендеудің орналасуы, сонымен қоса түгендеудің елеулілігі мен әр түрлі орналасуындағы елеулі кемшілік тәуекелі, әсіресе қандай түгендеу орындарына қатысуының керектігі. 600 АХС²⁶⁷ басқа аудиторларды қатыстырады және, атап айтқанда, егер сондай қатыстыру алыстағы тауарлық материалдық қорларды түгендеуге қатысы бар болса, сәйкесті болады.

• Сарапшылар көмегi қажет пе. 620 АХС²⁶⁸ аудиторға жеткілікті тиісті аудиторлық дәлел алуға көмектесуге аудитордың сарапшысын пайдалануды керек етеді.

Субъект Басшылығының Нұсқауын мен Шарасын Бағалау (Сілт: Пар. 4(а) (i))

A4. Аудитор субъект басшылығының нұсқауларын мыналарға қатысты қарастыруы тиiс:

•   Бақылау шараларын қолдануға, мысалы, пайдаланған түгенделген құжаттарды жинауға, пайдаланылмаған, түгелденбеген құжаттарды

есепке алуға, сонымен қатар запастарды санауға жəне қайта санау шараларына.

• Аяқталмаған өндiрiстiң аяқталу сатысын, өтпейтiн, ескiрген немесе зақымдалған бұйымдарды, сондай-ақ үшінші жаққа тиесiлi тауарлы–материалдық қорларды, мысалы консигнацияға тауарларды дəл анықтауға;

• Физикалық сандарды бағалауға арналған шаралар; керек болса, көмір үймегінің физикалық сандарына баға беру.

•   Тауарлық материалдық қорларды түгендеу бойынша қатысушы арасында қозғалысы дұрыс ұйымдастыруына, сонымен қатар бөлу мерзіміне дейiн жəне кейiн тауарлық материалдық қорларды жөнелту жəне қабылдау дұрыс ұйымдастыруына қатысты.

Субъект басшылығы орнатқан шаралар (Сілт: Пар. 4(а) (ii))

A5.   Басшылық бөлу датасына дейiн жəне кейiн тауарлық материалдық қорларды жөнелту жəне қабылдау қатысты санау шараларын орындауын қадағалау аудиторға субъект басшылығының нұсқауы мен санау шаралары барабар әзірленген мен енгізілгеніне қатыста аудиторлық дәлел алуға жәрдемдеседі. Қосымшаға сондай қозғалыстар туралы аудиторлық шаралар кейінгі уақытта орындау мақсатымен аудитор бөлу ақпаратының көшірмесін, мысалы тауырлық-материалдық қорлар қозғалысы бөлшектеріне қатысты ақпарат алады.

Тауарлық материалдық қорларды түгендеуді инспекциялау (Сілт: Пар. 4 (а) (iii))

A6.  Тауарлық материалдық қорларды түгендеуді инспекциялауға қатысу аудиторға олардың бар болуын растауға және өтпейтiн, ескiрген немесе зақымдалған бұйымдарды анықтауға жәрдемдеседі.

Есеп жазбаларын жүргізу (Сілт: Пар. 4(а) (iv))

A7. Санақ жүргiзгенде, аудитор есеп жазбаларынан таңдап алынатын баптарын есеп жазбаларымен салыстыру арқылы есеп жазбаларының толықтығын жəне дəлдiгiн тесттен өткiзедi.

A8. Аудитор келесi тесттеу жəне салыстыру үшiн мұндай есеп жазбаларының толықтығын жəне дəлдiгiн тесттен өткiзедi. Аудитор кейінгі аудиторлық шараларға арналған жəне салыстыру үшiн мұндай есеп жазбаларының көшiрмелерiн қандай көлемде сақтау керек екенiн анықтады.

A9.  Практикалық мақсаттарға байланысты тауарлы–материалдық қорларды физикалық санау есеп беру кезеңiнiң аяқталу күнi болмайтын күнi жүргiзiлуi мүмкiн. Бұл басшылық тауарлы – материалдық Қорлар сандарын жалпы физикалық түгендеу санағы арқылы немесе үздiксiз есепке алу жүйесi арқылы анықтайды. Əдетте егер субъект тауар - материалдық құндылықтарға өзгерістер жасап, енгізген болса, бұл

бақылау тəуекелдiлiгiнiң деңгейi жоғарыдан төмен деп бағаланғанда аудит мақсатында жауап бередi. 330 АХС аралықты кезеңде орындалатын шын мәніндегі шаралар бойынша нұсқау береді.²⁶⁹

A10. Толасыз түгендеудің жүйесі сақталғанда, субъект басшылығы кәсіпорынның толассыз түгендеу бойынша жазуларға қосылған түгендеу сандары туралы ақпараттың дұрыстығын қолдау үшін физикалық санақтарды орындауы мүмкін. Кей жағдайда, субъект басшылығы немесе аудитор толассыз түгендеу бойынша жазулар мен нағыз физикалық түгендеу сандарының айырмашылықтарын анықтауы мүмкін; бұл фактор түгендеуге өзгерістер арқылы бақылау нәтижелілігін анықтауы мүмкін.

A11. Санақ күні, немесе күндері арасындағы түгендеудегі өзгерістер және соңғы тауырлы материалдық қорларды түгендеу жазуларындағы өзгерістерге қатысты аудиторлық дәлел алуға қатысты аудиторлық шараларды қарастыру байланысты мәселесі мынадай:

• Үздіксіз тауырлы материалды жазулар дұрыс өзгертіледі ме, жоқ па.

• Субъект үздіксіз қорларды түгендеу жазуларының сенімділігі.

• Физикалық санақ пен үздіксіз қорларды түгендеу жазуларынан алынған ақпараттың шын мәніндегі айырмашылығының себептері.

A12. Кей жағдайда, физикалық түгендеуге барып көру тиіссіз болады, себебі бұл факторлардан, мысалы, түгендеудің сипатынан және орналасқан жерінен туындайды, мысалы, түгендеу аудитордың қауіпсіздігіне қауіп тудыратын жерде орналасады. Аудитор үшін жалпы сипаттағы қолайсыздығы бойынша мәселе, алайда, физикалық түгендеуге барып көрудің тиіссіздігін аудитордың шешімін қолдауға жеткіліксіз. Сонымен қатар, 200 АХС²⁷⁰ бойынша, қиындық, уақыт немесе шығын бойынша мәселе өзі аудиторға баламасы жоқ аудиторлық шара елемеуге немесе жеткіліксіз түрде сенімді болатын аудиторлық дәлелдерге риза болуға нағыз негіз болмайды.

A13. Кейбір жағдайда қатысуға сәйкес болмаған жағдайда баламалы аудиторлық шаралар, физикалық түгендеуге дейін сатып алынған белгілі бұйымдардың кейінгі сатылуына қатысты құжаттаманы тексеру қорларды түгендеудің болуы мен күйі бойынша жеткілікті тиісті аудиторлық дәлел береді.

A14. Басқа жағдайда, алайда, қорларды түгендеудің болуы мен күйі бойынша жеткілікті тиісті аудиторлық дәлел алу мүмкін болмайды. Осыған орай, 705 АХС сәйкес аудитор ауқымды шектеу нәтижелесінде пікір өзгертеді.²⁷¹

Растау (Сілт: Пар. 8(а))

A15. 505 АХС²⁷² сыртқы растау шаралары бойынша талаптар мен нұсқауларды ұсынады.

Басқа аудиторлық шаралар (Сілт: Пар. 8(b))

A16. Жағдайларға байланыста мысалы ақпарат алынған жағдайында, ақпарат үшінші жақтың адалдығы мен шыншылдығына күмән келтіреді, сондай-ақ аудитор үшінші жақ растауы орнына немесе қосымшаға басқа аудиторлық шараларды орындау керектігін туғызады. Басқа аудиторлық шаралар мысалдары:

• Үшінші жақтың физикалық түгендеуге аудиторды қатыстыру немесе қатысуы.

• Түгендеу дұрыс саналған және барабар сақтап қойылғандығын қамтамасыз ету мақсатымен үшінші жақтың шыншылдығына қатысты басқа аудитордың есебін немесе қызмет көрсетуші аудитордың есебін алу.

•  Үшінші жақ ұстайтын тауырлық материалдық қорларды түгендеу, қолма-қол хатына қатысты құжаттаманы инспекциялау.

• Қосымша тауырлық материалдық қорларды түгендеуге қосымша ретінде белгілеп қойылған басқа тараптан растауды сұрау.

Сот Iстерi мен Шағымдары

Сот iстерi мен шығындарының толықтығы (Сілт: Пар. 9)

A17. Субъектiге қатысты сот iстерi мен талаптар қаржылық есеп беруге елеулi ықпал етуi мүмкiн, соған орай оларды ашу жəне немесе олар бойынша қаржылық есеп беруде резерв құру қажет.

A18. 9 параграфта көрсетілген шараларды толтыру ретінде, басқа байланысты шараларға аудиторға субъектінің қатыстыратын сот істері мен талаптарын білуге көмек беру мақсатымен алынған ақпараттың бір бөлігі болатын тәуекелді бағалау шараларын орындаудан алынған ақпаратты пайдалану жатады.

A19. Сондай-ақ, елеулі кемшілік тәуекелін әкелетін сот істері мен шағымдарын анықтау мақсатымен алынған аудиторлық дәлел сот істері мен шағымдары бойынша байланысты пікірлерге, мысалы, бағалау немесе өлшеуге қатысты көретулер бойынша аудиторлық дәлел береді. 540 АХС²⁷³ аудитордың есеп баға берулер немесе қаржылық есептіліктегі байланысты ашылымдарды қарастыруы бойынша нұсқау ұсынады.

Соттық шығындардың шоттарын шолу (Сілт: Пар. 9(с))

A20. Жағдайларға қарай аудитор мысалы заң комиссиясы бойынша инвойстарды, аудитор соттық шағымдардың шоттарын шолуының бір бөлігі ретінде бастапқы құжаттарды тексерудің керектігін анықтайды.

A21. Мұндай талқылаулар елеулi потенциалды сот iстерi жəне талаптары белгiлi ме, жоқ па, жəне субъект басшылығы жасаған қаржы залалдарының бастапқы бағасы, оның iшiнде шығындар сенiмдi ме, жоқ па, соған қатысты жеткiлiктi тиiстi аудиторлық дəлелдер алуға көмектеседi.

A22. Белгiлi бiр жағдайларда субъект басшылығы даярлаған жəне аудитор арқылы жiберiлетiн жалпы сұраныс бойынша хатта заңгер тiкелей аудиторлармен байланысын деген өтiнiш болады. Жіберілетін хатқа сәйкес субъект сыртқы заңгері аудиторға кез клеген сот істері мен шағымдары, сондай-ақ олардың бағалануы, қаржылық залалдарын бағалау, шығындар туралы ақпарат береді.

А23. Егер субъект сыртқы заңгері жалпы сұраныс хат бойынша тиісті түрде жауап бере алмаса, мысалы, егер сыртқы заңгері байланысы бар кәсіптік орын сондай хатқа рұқсат бермес, аудитор сыртқы заңгерімен ерекше сұраныс бойынша хат арқылы тікелей байланысады. Бұл мақсатпен ерекше сұраныс бойынша хат төмендегіні қамтиды:

(a) Сот істері мен шағымдарының тізімі;

(b) Керек болса, басшылық әр бір сот ісінің зардаптарын бағалауы және қаржылық залалдарды бағалау; және

(c)  Сыртқы заңгері басшылықтың бағалауының дұрыстығын растауына және егер тізімі субъект сыртқы заңгерінің назарына түскен тізім толық емес немесе дұрыс емес болса аудиторға бұдан әрі ақпарат беруіне өтініш.

A24. Белгілі бір жағдайда, аудитор сондай-ақ сыртқы заңгерімен сот істерінің залалдарын талқылау керектігін қарастырады. Мысалы:

• Аудитор шын мәніндегі тәуекел мәселесін қарастырады.

• Мәселенің күрделі болуы.

• Басшылық пен субъект сыртқы заңгері арасындағы келіспеушілік.

Әдетте, сондай кездесулер басшылықтың рұқсат етуін талап етеді немесе басшылықтың өкілдерімен жүргізіледі.

A25. 700 АХС²⁷⁴ сәйкес аудитор дәлел аудитордың пікіріне негізін салатын, аудитор жеткілікті тиісті аудиторлық дәлел алған күнінен бұрын шығармауы тиіс. Аудитордың есебі шығарған күніне қатысты сот істері мен шағымдарының күйі бойынша аудиторлық дәлел басшылықтың сұранысы арқылы, байланысты мәселелерді қарастыруға жауапкершілікте

болатын ішкі заңгері арқылы алынады. Кейбір жағдайда, аудитор субъект сыртқы заңгерінен жаңартылған ақпарат алуы қажет.

A26. Қолданыстағы қаржылық есеп жүйесіне қатысты, субъект қаржылық есептілікте сегмент бойынша ақпарат ашуы керек немесе соған рұқсат береді. Сегмент бойынша ақпарат ұсыну мен ашуға аудитордың жауапкершілігі тұтас алғанда қаржылық есептілікке қатысты. Атап айтқанда, аудитор жекелеген негізінде ұсынылған сегмент бойынша ақпарат туралы пікір айтуға керектігін туғызбайтын аудиторлық шараларды орындауы керек жоқ.

A27. Жағдайларға қарай, сегмент бойынша ақпарат анықтауда басшылық қолданатын әдістерді білуге қатысты мысалдары, бұл мәселелер қолданыстағы қаржылық есеп жүйесіне сәйкес ашуға әкелуі мүмкін:

• 
  Сатулар, сегмент арасында аударымдар мен төлемдер, сегментаралық сомаларды жою.
  
• 
  Бюджеттер мен басқа күтілген нәтижелерін саластыру, сатулардың пайзы ретінде операциялар пайдасын саластыру.
  
• 
  Сегмент арасында активтерді мен шығындарды бір келкі болуы.
  
• 
  Алдыңғы кезеңнің сәйкестігіне де, сәйкес еместігіне де қатысы бар ашылымдардың дұрыстығы.