Бибатпа Кӛшімова
ҚЫРЫҚМЫЛТЫҚ (Кырыкмылтык)
жүктеу/скачать 2.05 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ҚЫРЫҚСЕГІЗТЕППЕ (Кырыксегизтеппе)
- ҚЫРЫҚШІЛТЕН (Кырыкшильтен)
- ҚЫСҚАЛА (Кыскала)
- ҚЫШТЫҚ (Кыштык)
| ҚЫРЫҚМЫЛТЫҚ (Кырыкмылтык) – мола, Тҥпқараған ауданы. Генонекроним.
Қырықмылтық – Адай тайпасының Мҧңалдан тараған аталарының бірі. Мағынасы: «Қырықмылтық руының қауымы». ҚЫРЫҚСЕГІЗТЕППЕ (Кырыксегизтеппе) – қ., Қарақия ауданы, Оңт.Ҥстіртте. Атау қырық сегіз (сан есім) және теппе (зат есім) сӛздерінің бірігуі арқылы жасалған. Теппе – «шыңырау қҧдық ішіне тҥсіп-шыққан адамның аяғын тіреу ҥшін жасалатын ойық» (Ә.Спан, Ж.Дҥйсенбаева, 203). Сонда атаудың мағынасы: «қырық сегіз ойықты, теппелі қҧдық». ҚЫРЫҚШІЛТЕН (Кырыкшильтен) – қор., Тҥпқараған ауданы. Атау қырық (сан есім) және шілтен (сан есім) сӛздерінің бірігуі арқылы жасалған. Мағынасы: «мифологиялық тҥсінік бойынша адамды қолдап жҥретін, бірақ кӛзге кӛрінбейтін рух, Қыдыр». Шілтен – парсы тілінде (чиһилтән) «қырық тән», «қырық рух» мәніндегі сӛз. С.Қондыбай: «діни аңыз бойынша, «қырық шілтен» – адам баласының кӛзіне кӛрінбейтін рухтар. Ең кӛп тараған тҥсінік бойынша, қырық шілтен – бҥкіл дҥниені басқарып отыратын қҧдыретті әулие. Олар адамдарға кӛрінбейді, сондықтан олардың «ғайып ерен», «ерен ғайып» деген аттары да бар. Кейбір аңыздарда олар адамдардың арасында кезбе – дәруіштер немесе жарлы- жақыбай қҧсап ӛмір сҥретіндігі айтылады. Олар теңіз ортасындағы елсіз аралдарда ӛмір сҥреді, ӛздерінің кездесуін елсіз жерде, ескі зираттарда ӛткізеді» деген мәліметтер береді (С.Қондыбаев, 2000, 35-36) ҚЫСҚАЛА (Кыскала) – жҧрт, Маңғыстау ауданы Атау қыс (зат есім) және қала (зат есім) сӛздерінің бірігуі арқылы жасалған. Атаудың мағынасы: «таулы қыстау». ҚЫСТАУ (Кыстау) – қон., қора, Тҥпқарған ауданы. Мағынасы: «малшылардың мал қыстататын қысқы мекені». ҚЫШТЫҚ (Кыштык) – қ., Тҥпқараған ауданы. Біздің пікірімізше, қыштық – қыстық сӛзінің оғыздық варианты, ш мен с – орын алмасқыш дыбыстар. Сонда атаудың мағынасы: «қыстық қҧдық», «қыстау», яғни қыстауға келгенде пайдаланатын қҧдық мәніндегі атау. жүктеу/скачать 2.05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|