Вегетативті синдром алақан тершеңдігі, бозарған және тері жамылғысында гиперемия, дермографизм бұзылған.
Алғашқы медициналық жәрдем. Ең алдымен бас сүйегі мен ми жарақатының сипатын (ашық немесе жабық) және зардап шегушінің жәй-күйін анықтау қажет. Бұдан кейін сананың бұзылу, қан ағу және сыртқы тыныс алудың дәрежесін анықтаған жөн.
•Қан аққан кезде жараға таза қатты таңғыш байлайды. Тыныс алу бұзылған кезде ауыз қуысы мен жоғары тыныс жолдары босаған соң жасанды тыныс алу шарасын жасайды. Ессіз күйдегі адамдардың тілін байқаған жөн, өйткені ол қозғалыс кезінде тыныс жолдарын жауып тастау мүмкін.
•Тыныс жолдарына қанның, құсықтың түсуін ескерту мақсатында жаралыны бүйірлеп жатқызып тыныштықта қалдырады. Мұндай кезде оған 50%-2 мл аналгин және 1%-2 мл димедрол ерітіндісін немесе 2% супрастин енгізеді. Ашық жарақат кезінде пенициллин тағайындайды. Басқа мұз салынған қуық қояды.
2)Көру ағзасының анатомиясы. Көз анализаторының зерттеу әдістері.
Көз- сезу мүшесіне жатады. Көру мүщесі жұп мүше.
Кору азасы келесі курылымдарды біріктіреді: коз шарасы, коз алмасы, кору жолдары жане коздін комекші аппараттары.
Көз шарасы коздін кемекші аппаратынын бір белігі болым табылады. Бул суйсктен туратын, коз орналасуга арналтан қуыс.Кез шарасы терт кырлы пирамидата уксайды, онын кең жағы алга немесе сыртка карай, тар жаты артка жоне ішке карай орналаскан (ені жане терендігі 4 см шамасын-
да).
Коз уясынын 4 кабыргасы болады: жогаргы, теменгі, ішкі, сырткы
Коз шарасынын ішкі кабыргасы оте жука, ол коз шарасын торлы кустан беліп турады. Жогарты кабыргасы, коз шарасын бассуйек кусынан боліп турады. Жогары кабырганын сырткы шетінде кішкене шункыр бар, ол орында жас безі орна-
ласады. Сырткы кабыргасы, кез шарасын самай шункырынан беліп турады. Теменгі кабыргасы, коз шарасын жак суйек куысынан беліп турады жане кез шарасы уш жарынан мурын кустарымен
шектеседі.
Көз алмасы (bulbus oculi) - жуп тузілім, бассуйектін алдынты белігінде, коз уясында орналасады. Пішіні тегіс емес, шар пішінді.
Жана туган балаларда коз алмасынын мелшері — 16,2 мм, ересек
адамдарда - 24 мм.
Коз алмасы уш кабаттан турады
Коз алмасынын кабаттары: сырткы (фиброзды), орталык (тамыр-
лы), кабат ішкі (торлы) кабат.
Коз алмасынын курамы - бул коздін ішкі мелдір курылымы: коз буршаты, эйнек тарізді дене, коздін алдыны жане арткы камерала-рын толтырын туратын су тарізді суйыктық.
Сырткы фиброзды кабат - жука, бірак берік, аса тыгыз болады.
Ол кезге белгілі пішін беріп турады, серпімділігін сактайды, корганыш кызметін аткарады, коз козгаушы булшыкеттердін бекитін орны болып табылады. Сырткы фиброзды кабат, мелдір жэне ак кабык болып екіге белінеді. Молдір кабыктын ак кабыкка отетін шекарасы лимба деп
аталады.
Орталык кабат - бул коздін тамырлы саласы (uvea ).Тамырлы сала, эртурлі калибрлі калын тамырлар жинтыгынан турады. Онын негізгі кызметі — козді коректендіру. Тамырлы кабат, уш боліктен турады: нурлы кабык, кірпікті дене, хориоидея.
Ішкі кабат - коз торы (retina). Ол тамыры кабаттын букіл ішкі бетін каптап турады. Бул - аса жука мелдір кабык. Коз торы, екі жерде тамырлы кабатпен тырыз байланысады: біріншісі
кірпікті дененін тісті шетінде, скіншісі кору нервісінін денгелегі айналасында.
Коз торы екі беліктен турады. Арткы белігі - оптикалык белігі, ол керу нервісінін денгелегінен, кірпікті дененін тегіс белігіне дейін. Алдыны белігі - оптикалык емес белігі,
Кору анализаторынын бірінші нейроны - бул таякшалар (100-
120 млн) жане колбашалар (6-7 млн), булар кез торынын жарык
сезгіш кабатын курайды.
Кору нервісінін козішілік белімі диск деп аталады. Кору нервісі дискісінін бетінде жарык рецепторлары жок, сондыктан ол «сокыр дак» деп аталады.
Коздін алдыны камерасы - мелдір кабыктын арткы бетін, нурлы кабыктын алдыны бетін жоне коз буршатынын ортанты болігін камтитын шектеулі кеністік.
Ересек адамдарда алдынты камеранын терендігі — 3,5 мм. Молдір кабыктын ак кабыкка, нурлы кабыктын кірпікті денеге отетін орны
алдынты камеранын бурышы деп аталады. Алдынты камеранынбурышында коздін дренаж жуйесі орналаскан.
Арткы камера - нурлы кабыктын артында орналаскан бул онын
алдынты кабыргасы, кірпікті дене онын сырткы кабыргасы болады, арткы кабыргасы — эйнек тарізді дененін алдынты беті болады. Ішкі
кабыргасы - коз буршатынын экваторы болады.
Коз камералары су торізді суйыкен толып турады (коз іші суйыктыгы). Су торізді суйык - бул молдір, туссіз суйыктык химиялык курамы жулын суйытымен бірдей. Су тарізді суйыктык
курамы 99% судан жане косымша 1% наруздар, глюкоза, В,, В,
витаминдері, аскорбин кышкылы, ферменттер, микроэлементтер, сут кышкылы, оттегіден турады. Су торізді суйыктык кез алмасынын тамырсыз курылымдарын (коз буршаты, шыны торізді дене, мелдір кабык) коректендіреді жэне кезішілік кысымды реттеуге катысады.
Шыны торізді дене (corpus vitreum) кездін улкен белігін камтиды.
Ол коздін оптикалык жуйесіне жатады жане кез алмасынын кусын толтырып турады, сондай-ак, коздін серпімділігін жане формасын сактайды. Ересек адамдарда шыны тарізді дененін келемі 4 мл бола-
ды.
Достарыңызбен бөлісу: |