Билет билет билет
жүктеу/скачать 3.04 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- "Бөлшектерді кеміту"
- Бөлшектерді көбейту
- "Бөлшектерді бөлу"
- Оқу құралының III тарауы "Ондық бөлшектер"
| Бөлшектерді қосу үш жағдайға бөлініп баяндалған: 1) бөлімдері бірдей бөлшектерді қосу; 2) бөлімдері әртүрлі бөлшектерді қосу; 3) аралас бөлшектерді қосу. Әрбір жағдай нақты мысалдарды қарастыру арқылы түсіндіріліп, соңында сәйкесінше ережелер тұжырымдалған.
Келесі "Бөлшектерді кеміту" параграфында бөлшектерді азайту торт жағдайға бөлініп қарастырылған: 1) бөлімдері бірдей бөлшектерді кеміту; 2) болімдері әртүрлі болшектерді кеміту; 3) аралас болшектерді кеміту; 4) бүтін саннан бөлшекті кемітую Бөлшектерді көбейту бес түрлі жағдайға бөлініп, мынадай әдістемелік ретпен баяндалған: 1) бүтін санды бөлшекке көбейту; 2) бөлшекті бүтін санға көбейту; 3) бөлшекті бөлшекке көбейту; 4) бірнеше бөлшектерді көбейту; 5) аралас бөлшектерді көбейту. Бөлшектер үшін көбейтудің ауыстырымдылық заңы арнайы тақырыпта жеке оқытылады. "Бөлшектерді бөлу" параграфында автор: "Бөлшектерді бөлудің төрт түрі бар: 1) бөлшекті бүтін санға бөлу; 2) бүтін санды бөлшекке бөлу; 3) бөлшекті бөлшекке бөлу; 4) аралас бөлшекті аралас бөлшекке бөлу"деп көрсеткен. Бұдан кейін бөлудің көбейтуге кері амал ретіндегі мән-мағынасын ашу жүзеге асырылады да бөлшектерді бөлудің жоғарыда атап көрсетілген төрт түрі жекеленген тақырыптарға бөлініп баяндалады. Тарау берілген сандардың өзгеруіне қарай көбейтіндінің және бөліндінің өзгеруі жөніндегі мәселені қарастырумен аяқталады. Бөлшектерге қатысты материалды оқыту ХХ ғасырдың 20-жылдары едәуір қиындық тудырғаны белгілі, өйткені төңкеріске дейін де одан кейін де әуелі жай бөлшектерді оқып, ондық бөлшектерді олардың дербес түрі ретінде кейін оқу керек пе, әлде ондық бөлшектерді жай бөлшектерден бұрын оқу керек пе деген даулы мәселе өз шешімін таппаған еді. Бізді ерекше таң қалдыратыны қазақ топырағындағы алғашқы тәжірибе болып саналатын осы оқу құралында бұл мәселенің дұрыс шешімін тапқандығы. Бұл автордың аса білімдарлығын байқатса керек. Оқу құралының III тарауы "Ондық бөлшектер" деп аталады. Мұнда оқу материалы барлығы 32 параграфқа бөлініп, жүйелі ретпен баяндалған. Тараудың алғашқы тақырыбында бөлімдері 10, 100, 1000, т.с.с. сандар болатын бөлшектер талдауға алынып, мынадай анықтама беріледі: “...бөлімі бір мен нөлден құралған болса, ондай бөлшекті ондық бөлшек дейді». Жалпы алғанда, ондық бөлшектерге қатысты оқу материалы мынадай тәртіппен қарастырылған: ондық бөлшек туралы түсінік; ондық бөлшекті жазу және оқу; ондық бөлшектерді салыстыру; ондық бөлшектің қасиеттері; ондық бөлшектерді ортақ бөлімге келтіру және қысқарту; ондық бөлшекті 10-ға, 100-ге, 1000-ға және т.с.с. сандарға көбейту және бөлу; ондық бөлшектерді қосу, азайту, көбейту және бөлу; ондық бөлшекті жай бөлшекке айналдыру; жай бөлшекті ондық бөлшекке айналдыру; шектеусіз периодты ондық бөлшектер; таза периодты бөлшекті жай бөлшекке айналдыру; аралас периодты бөлшекті жай бөлшекке айналдыру; сандардын арифметикалық ортасын табу. Мұндағы оқу материалының орналастырылу реті мен тәртібіне көңіл аударатын болсақ, оның қазіргі мектептегіден айтарлықтай айырмашылығы жоқ екендігін байқауға болады. Осының өзі-ақ автордың материалды орналастыруда ұтымды әдістемелік жолды таңдап ала білгендігін аңғартады. Сонымен қатар, автордың оқу материалын қазақ оқушысына қиындық келтірмейтін жеңіл, қарапайым әрі түсінікті тілмен баяндау стилі де назар аударуға тұрарлық. жүктеу/скачать 3.04 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|